ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αγωγή 105-106 ΕισΝΑΚ – Πτώση και τραυματισμός ενάγοντος λόγω κακοτεχνίας οδοστρώματος δημιουργηθείσα από εργασίες εγκατάστασης αγωγών φυσικού αερίου – Έλλειψη δικαιοδοσίας κατά το μέρος που στρέφεται κατά των εναγομένων ανωνύμων εταιριών – Απορριπτέα κατά το μέρος αυτό η αγωγή – Υποχρέωση Δήμου, κατ’ άρθρο 7 ν. 3481/2006 και άρθρο 75 ν. 3463/2006 για επίβλεψη και τακτικό έλεγχο της κατάστασης των οδών αρμοδιότητάς του καθώς και για λήψη κατάλληλων μέτρων συντήρησης των οδοστρωμάτων προς το σκοπό της ομαλής διεξαγωγής της κυκλοφορίας και της προστασίας των χρηστών τους – Η ανωτέρω υποχρέωση δεν αίρεται στην περίπτωση που η διαπιστούμενη βλάβη έχει επέλθει από την εκτέλεση εργασιών που πραγματοποιούν επί των οδών αυτών οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, όπως οι εταιρείες διανομής αερίου, καθώς, κατ’ αρ. 7 παρ. 7 του ν. 3481/2006, εάν οι τελευταίες δεν προχωρήσουν, όπως οφείλουν, σε επιδιόρθωση της βλάβης, ο Δήμος υποχρεούται να προβεί στις ενέργειες αυτές και να καταλογίσει, εν συνεχεία, σε βάρος τους τη σχετική δαπάνη – Μη λήψη από τα κατά τα ανωτέρω ευθυνόμενα όργανα του Δήμου των απαιτούμενων μέτρων αποκατάστασης του οδοστρώματος με επικάλυψη της σχηματισθείσας λακκούβας ή τοποθέτηση προειδοποιητικής σήμανσης για τους διερχόμενους οδηγούς (παράνομη παράλειψη), με αποτέλεσμα την πτώση και τον τραυματισμό του ενάγοντος (ζημιογόνο αποτέλεσμα) και συνεπώς στοιχειοθέτηση αποζημιωτικής ευθύνης του εναγομένου Δήμου – Απορριπτέα ως ανεπιβεβαίωτα και αναπόδεικτα τα επιμέρους αγωγικά κονδύλια περί θετικής ζημίας και διαφυγόντος κέρδους – Επιδίκαση εύλογου ποσού χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης – Δεκτή εν μέρει η αγωγή
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΣΤ΄ ΤΡΙΜΕΛΕΣ
Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του στις 12 Φεβρουαρίου 2024, με Δικαστές τις: Χριστιάνα Μαδεμλή, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Χριστίνα Αποστολίδου και Άννα Τσιράκογλου (εισηγήτρια), Πρωτοδίκες Δ.Δ., και γραμματέα τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, δικαστικό υπάλληλο,
γ ι α να δικάσει την αγωγή με αριθμό και χρονολογία κατάθεσης ΑΓ…/4.8.2022 και E.A.Y. …,
τ ο υ … του …, κατοίκου Δήμου … Θεσσαλονίκης (οδός …, περιοχή …), ο οποίος παραστάθηκε μετά του πληρεξούσιου δικηγόρου Νικολάου Αρβανιτάκη,
κ α τ ά 1) του Δήμου Παύλου Μελά, που εκπροσωπείται νόμιμα από το Δήμαρχό του, για τον οποίο παραστάθηκε με την από 2.2.2024 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, ο πληρεξούσιος δικηγόρος Κυριάκος Νάνος, 2) της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ» και το διακριτικό τίτλο «ΕΔΑ ΘΕΣΣ» με έδρα στη Θεσσαλονίκη (οδός Μοναστηρίου αρ. 256 και Δ. Γληνού αρ. 7) και ήδη της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το διακριτικό τίτλο «ΔΕΔΑ», που εδρεύει στην Αθήνα (οδός Λεωφ. Μεσογείων αρ. 109-111) και εκπροσωπείται νόμιμα, για την οποία παραστάθηκε με την από 9.2.2024 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, η πληρεξούσια δικηγόρος Χρύσα Γοργία, και 3) της ανώνυμης εταιρείας με τη επωνυμία «ΕDIL HELLAS ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το διακριτικό τίτλο «HELLAS EDIL SA», που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη (οδός Λαρίσης αρ. 8) και εκπροσωπείται νόμιμα, για την οποία παραστάθηκε με την από 9.2.2024 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, ο πληρεξούσιος δικηγόρος Κωνσταντίνος Φυλακτός.
Κατά τη συζήτηση ο διάδικος που εμφανίσθηκε στο ακροατήριο ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και, αφού μελέτησε τη δικογραφία, σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο.
Η κρίση του είναι η εξής:
1. Ε π ε ι δ ή, με την υπό κρίση αγωγή, της οποίας το αίτημα νομίμως, κατ’ άρθρο 75 παρ. 3 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2717/1999 (Α΄ 97) Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, μετατράπηκε από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό με προφορική δήλωση του πληρεξούσιου δικηγόρου του ενάγοντος κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο, ζητείται, με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή, να αναγνωρισθεί η αλληλέγγυα και εις ολόκληρον υποχρέωση των εναγομένων να καταβάλλουν στον ενάγοντα, νομιμοτόκως, το συνολικό ποσό των 98.240,00 ευρώ, κατ’ επίκληση των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα σε συνδυασμό με τα άρθρα 929 και 932 του Αστικού Κώδικα, για την αποκατάσταση της υλικής και ηθικής βλάβης που, όπως υποστηρίζει, προκλήθηκε στον ίδιο λόγω της εμπλοκής του σε τροχαίο ατύχημα επί της ευρισκόμενης εντός των διοικητικών ορίων του εναγόμενου Δήμου οδού … στη Θεσσαλονίκη (περιοχή …), το οποίο, κατά τους ισχυρισμούς του, οφείλεται, σε παράνομες ενέργειες και παραλείψεις των αρμοδίων οργάνων των εναγομένων.
2. Ε π ε ι δ ή, στην περιπτ. η΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 1406/1983 (Α΄ 182) ορίζεται ότι στις διοικητικές διαφορές ουσίας, που κατά την παρ. 1 του ίδιου άρθρου υπάγονται στη δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, αυτές που αναφύονται κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά την ευθύνη του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου προς αποζημίωση σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα. Από τις διατάξεις αυτές σε συνδυασμό με τα άρθρα 71 παρ. 1 και 72 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας προκύπτει ότι στις περιπτώσεις που με την άσκηση αγωγής ενάγεται, ως προσωπικώς υπεύθυνο προς αποζημίωση, όχι το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημόσιου δικαίου αλλά το όργανο του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημόσιου δικαίου ή έτερο πρόσωπο που προκάλεσε τη ζημία, ανήκει στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων να κρίνουν επί της αγωγής αυτής, γιατί στις πιο πάνω περιπτώσεις που η αγωγή δεν στηρίζεται στην ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημόσιου δικαίου, η διαφορά είναι ιδιωτικού δικαίου (βλ. ΑΕΔ 53/1995). Εν προκειμένω, η δεύτερη εναγόμενη εταιρεία με την επωνυμία «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ» και το διακριτικό τίτλο «ΕΔΑ ΘΕΣΣ», της οποίας, σύμφωνα με τα προσκομιζόμενα νομιμοποιητικά στοιχεία, καθολικός διάδοχος έχει καταστεί, κατόπιν συγχώνευσης με απορρόφηση, η παραστάσα κατά την παρούσα συζήτηση ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το διακριτικό τίτλο «ΔΕΔΑ», αποτελούσε ανώνυμη εταιρεία λειτουργούσα κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, όπως εξάλλου τέτοια αποτελεί και η απορροφώσα εταιρεία [σχ. η με αριθμ. πρωτ. 39/2.1.2017 ανακοίνωση περί καταχώρισης στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) της απόφασης του Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Βορείου Τομέα Αθηνών περί σύστασης της απορροφώσας ανώνυμης εταιρίας με απόσχιση κλάδου διανομής φυσικού αερίου της «Δ.Ε.Π.Α. Α.Ε.» καθώς και το κωδικοποιημένο νέο καταστατικό της σύμφωνο με την από 19.9.2023 απόφαση της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων]. Ομοίως, η τρίτη εναγόμενη με την επωνυμία «ΕDIL HELLAS ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το διακριτικό τίτλο «HELLAS EDIL S.A.», όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα έγγραφα (σχ. η με αριθμ. πρωτ. 1999278/1.7.2020 ανακοίνωση περί καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. του από 12.6.2020 τροποποιημένου καταστατικού της καθώς και το κείμενο του καταστατικού αυτού) αποτελεί ανώνυμη εταιρία που λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Ενόψει αυτών, σύμφωνα με τις προμνημονευθείσες διατάξεις, η κρινόμενη αγωγή, καθ’ μέρος στρέφεται κατά της δεύτερης και τρίτης εκ των εναγομένων, ως συνυπεύθυνων, κατά τους αγωγικούς ισχυρισμούς, για την πρόκληση και αποκατάσταση της επελθούσας σε βάρος του ενάγοντος ζημίας, η οποία, όπως υποστηρίζεται με την αγωγή, οφείλεται σε κακοτεχνία του οδοστρώματος λόγω της προηγούμενης εκτέλεσης έργων εγκατάστασης αγωγών φυσικού αερίου -συγκεκριμένα δε η πρώτη εναγόμενη ενάγεται υπό την ιδιότητά της ως αποκλειστικά υπεύθυνης για την εγκατάσταση και κατασκευή των αγωγών διανομής φυσικού αερίου και η δεύτερη ως η εργολάβος εταιρεία που ανέλαβε την εκτέλεση των ανωτέρω μνημονευόμενων εργασιών- ασκείται απαραδέκτως και είναι απορριπτέα, λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, καθώς η αναφυόμενη μεταξύ του ενάγοντος και των εν λόγω ανωνύμων εταιρειών αποτελεί διαφορά ιδιωτικού δικαίου, υπαγόμενη στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων, όπως βασίμως προβάλλεται από τις εναγόμενες εταιρείες με τα νομίμως κατατεθέντα στις 15.2.2024 υπομνήματά τους. Περαιτέρω, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, όμως, πρέπει να απαλλαγεί ο ενάγων από τη δικαστική δαπάνη των ανωτέρω διαδίκων, κατ’ άρθρο 275 παρ. 1 του ίδιου ως άνω Κώδικα. Κατά τα λοιπά, η κρινόμενη αγωγή, καθ’ ο μέρος στρέφεται κατά του εναγόμενου Δήμου, ο οποίος σύμφωνα με τις παρατιθέμενες κατωτέρω διατάξεις [σχ. το άρθρο 7 του ν. 3481/2006 (Α΄ 162), η με αριθμ. 6297/27.8.2007 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Β΄ 1866) και η με αριθμ. 2077/7.7.2011 απόφαση του Αναπληρωτή Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ Β’ 1622)], είναι αρμόδιος για τη συντήρηση της συγκεκριμένης οδού [ήτοι της οδού Λ. Στρατού αρ. 50] όπου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας και συνομολογείται από τους διαδίκους, επισυνέβη το ένδικο περιστατικό, ασκείται, εν γένει, παραδεκτώς και πρέπει να εξετασθεί, περαιτέρω, κατ’ ουσίαν.
3. Ε π ε ι δ ή, στο προρρηθέν άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α΄ 164) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή παράλειψη, έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος …» και στο άρθρο 106 ορίζεται ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Στο άρθρο 298 του Αστικού Κώδικα ορίζεται, περαιτέρω, ότι: «Η αποζημίωση περιλαμβάνει τη μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του δανειστή (θετική ζημία), καθώς και το διαφυγόν κέρδος. Τέτοιο κέρδος λογίζεται εκείνο που προσδοκά κανείς με πιθανότητα σύμφωνα με τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων ή τις ειδικές περιστάσεις και ιδίως τα προπαρασκευαστικά μέτρα που έχουν ληφθεί», στο άρθρο 929 ότι: « Σε περίπτωση βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου η αποζημίωση περιλαμβάνει, εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που έχει ήδη επέλθει, ο,τιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον ή θα ξοδεύει επιπλέον εξαιτίας της αύξησης των δαπανών του. …» και στο 930 του ίδιου Κώδικα ότι: «Η αποζημίωση των δύο προηγούμενων άρθρων που αναφέρεται στο μέλλον καταβάλλεται σε χρηματικές δόσεις κατά μήνα. Όταν υπάρχει σπουδαίος λόγος, η αποζημίωση μπορεί να επιδικαστεί σε κεφάλαιο εφάπαξ. …». Εξάλλου, στο άρθρο 932 του ως άνω Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. …».
4. Ε π ε ι δ ή, κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα ευθύνη του Δημοσίου και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών του κατά περίπτωση νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου τους παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του. Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου ή του οργάνου του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (βλ. ΣτΕ 1002/2024, 624/2024, 2306/2023, 2209/2023, 764/2021, 1774/2020, 1532/2018, 484/2018, 596/2017, 2432/2018, 877/2013 7μ. κ.ά.). Από τις προαναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη διατάξεις συνάγεται, περαιτέρω, ότι, η αποζημίωση, εκτός από τη θετική ζημία, δηλαδή τη μείωση της περιουσίας, περιλαμβάνει και την αποθετική ζημία (διαφυγόν κέρδος). Το δε διαφυγόν κέρδος αποτελεί ζημία η οποία θα επέλθει στο μέλλον και κατ’ ανάγκη συνδέεται με την υποθετική εξέλιξη των πραγμάτων. Δεν εμφανίζει τη βεβαιότητα της θετικής ζημίας. Για την απόδειξή της, που είναι δύσκολη για τον ζημιωθέντα συγκριτικά με τη θετική ζημία, ο νόμος αρκείται σε απλή πιθανολόγηση. Ειδικότερα, από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 929 και 298 του Αστικού Κώδικα, συνάγεται ότι αυτός που έπαθε βλάβη στο σώμα ή την υγεία του δικαιούται να αξιώσει και τη μελλοντική αποθετική ζημία του (διαφυγόν κέρδος), γιατί λόγω της μειωμένης ικανότητας προς εργασία από βλάβη του σώματος ή της υγείας χάνει τα εισοδήματα από την εργασία, την οποία, έχοντας πλήρη ικανότητα κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, θα ασκούσε στο μέλλον. Δεν απαιτείται γι’ αυτό βεβαιότητα, αλλά αρκεί πιθανότητα, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, πράγμα που πρέπει να προκύπτει από τις ιδιαίτερες περιστάσεις, ιδίως δε από τα μέτρα που λήφθηκαν προς τούτο (ΑΠ 940/2010, ΑΠ 377/2009, ΑΠ 611/2008 και βλ. ΑΠ 1227/2024).Τέλος, σε περίπτωση συνδρομής των προϋποθέσεων εφαρμογής των ανωτέρω άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα τα δικαστήρια της ουσίας μπορούν, επιπλέον, να επιδικάσουν σε βάρος του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου εύλογη κατά την κρίση τους χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα (βλ. ΣτΕ 405/2024, 2209/2023, 2101/2023, 338/2023, 227/2021, 3692/2015, 3695/2015, 3040/2014, 451/2013 7μ. κ.ά.).
5. Ε π ε ι δ ή, περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 3481/2006 (Α΄ 162), ρυθμίσθηκαν εκ νέου, κατά τρόπο διάφορο των ρυθμίσεων του προϊσχύσαντος νομοθετικού καθεστώτος (ήτοι του ν. 3155/1995, Α΄ 63), τα ζητήματα που αφορούν στον καθορισμό των κεντρικών και περιφερειακών κρατικών οργάνων και των οργάνων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, τα οποία είναι αρμόδια για την κατασκευή, συντήρηση και εν γένει λειτουργία του οδικού δικτύου της χώρας (βλ. ΣτΕ 2599/2011 καθώς και τη σχετική αιτιολογική έκθεση). Ειδικότερα, με τις μνημονευθείσες διατάξεις του ν. 3481/2006 τροποποιήθηκε το καθιερωθέν με το ν. 3155/1955 σύστημα καθορισμού συντηρήσεως του οδικού δικτύου της χώρας, το οποίο, υπό το προγενέστερο αυτό καθεστώς, συναρτάτο αποκλειστικά με το χαρακτηρισμό εκάστης οδού ως εθνικής, επαρχιακής ή δημοτικής – κοινοτικής και, χωρίς να μεταβληθούν οι περί κατατάξεως των οδών διατάξεις, εισήχθη ο κανόνας ότι τα αρμόδια για τη συντήρηση των δημοσίων οδών όργανα καθορίζονται με αποφάσεις των Γενικών Γραμματέων των οικείων περιφερειών. Συγκεκριμένα, στο προρρηθέν άρθρο 7 του ν. 3481/2006, ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «1. … 3. Με αποφάσεις των κατά τόπους αρμόδιων Γενικών Γραμματέων των Περιφερειών της Χώρας, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη την απόφαση της παραγράφου 2 και εκδίδονται εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος της και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι οδοί που ανήκουν στην αρμοδιότητα συντήρησης των υπηρεσιών της οικείας Περιφέρειας και των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Αρμόδιοι προς συντήρηση όλων των υπόλοιπων δημόσιων οδών είναι οι δήμοι και οι κοινότητες, ο καθένας μέσα στα όρια της διοικητικής του περιφέρειας. 4. Για την εφαρμογή των παραγράφων 2 και 3, ως “συντήρηση” νοείται η αποκατάσταση των βλαβών του οδοστρώματος και των στοιχείων ασφαλείας της οδού (στηθαία, νησίδες ασφαλείας, σήμανση κ.ο.κ.), επιφυλασσομένων των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά για την αρμοδιότητα και τις ευθύνες των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας. Την υπηρεσία που έχει κατά τα ανωτέρω την αρμοδιότητα συντήρησης των οδών βαρύνει η υποχρέωση και η δαπάνη ηλεκτροφωτισμού τους, σύμφωνα με τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές. … 5. Οι αρμόδιες για τη συντήρηση των οδών υπηρεσίες υποχρεούνται να ελέγχουν, τουλάχιστον ανά δεκαπενθήμερο, τις οδούς της αρμοδιότητάς τους, για τη διαπίστωση βλαβών του οδοστρώματος και των λοιπών στοιχείων ασφαλείας της οδού και να καταγράφουν τα ευρήματα σε ειδικό βιβλίο, που τηρείται με ευθύνη του Προϊσταμένου τους. … . 6. Η αρμόδια προς συντήρηση της οδού υπηρεσία υποχρεούται να πραγματοποιήσει με όργανά της αυτοψία της βλάβης, μέσα σε δύο (2) εργάσιμες ημέρες αφότου λάβει με οποιονδήποτε τρόπο γνώση αυτής και να συντάξει συνοπτική έκθεση περί της έκτασης και του είδους της και της ύπαρξης ή μη ανάγκης άμεσης αντιμετώπισης. Εφόσον κατά την αυτοψία διαπιστωθεί επικινδυνότητα της βλάβης για την οδική ασφάλεια, λαμβάνονται άμεσα από τους διενεργούντες την αυτοψία τα απαραίτητα μέτρα για την προσωρινή της αποκατάσταση, εφόσον αυτή είναι δυνατή, άλλως για την οριοθέτηση και την κατάλληλη σήμανσή της, προς αποφυγή ατυχημάτων. Η αποκατάσταση των βλαβών που κρίνονται επικίνδυνες για την οδική ασφάλεια ολοκληρώνεται υποχρεωτικά εντός δέκα (10) ημερών από τη διενέργεια της αυτοψίας. … 7. Οι επιχειρήσεις και οι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας, όπως ιδίως η Ε.ΥΔ.Α.Π. Α.Ε., η Δ.Ε.Η. Α.Ε., ο Ο.Τ.Ε. Α.Ε., η Δ.ΕΠ.Α. Α.Ε., οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης και τα νομικά ή φυσικά εν γένει πρόσωπα που εκτελούν έργα επί των οδών, υποχρεούνται να αποκαθιστούν πλήρως τις τομές και παντοειδείς φθορές του οδοστρώματος και των λοιπών στοιχείων ασφαλείας των οδών, … . Αν δεν αποκατασταθούν οι βλάβες και τομές του οδοστρώματος ή δεν αποκατασταθούν εντέχνως και επαρκώς, κατά την κρίση του οικείου φορέα συντήρησης της οδού, ο φορέας αυτός υποχρεούται να αποκαταστήσει τη βλάβη εις βάρος και για λογαριασμό του προσώπου για λογαριασμό του οποίου εκτελείται το έργο και περαιτέρω να βεβαιώσει και εισπράξει τη σχετική δαπάνη κατά τις διατάξεις είσπραξης των δημοσίων εσόδων. 8 …». Κατ’ εφαρμογή δε της ως άνω εξουσιοδοτικής διάταξης του άρθρου 7 του ν. 3481/2006 εκδόθηκε, κατ’ αρχάς, η υπ’ αριθμ. 6297/27.8.2007 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Β΄ 1866), με την οποία καθορίσθηκαν οι οδοί για τη συντήρηση και τεχνική αστυνόμευση των οποίων καθίσταντο υπεύθυνες οι οικείες Διευθύνσεις Τεχνικών Υπηρεσιών της τότε κρατικής Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και των αντίστοιχων Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και εν συνεχεία, μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), η υπ’ αριθμ. 2077/7.7.2011 (Β΄ 1622) απόφαση του Αναπληρωτή Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, με την οποία οι παραπάνω αρμοδιότητες συντήρησης του οδικού δικτύου που αποτελούσε ευθύνη των προαναφερόμενων υπηρεσιών ανατέθηκαν στις Διευθύνσεις Τεχνικών Έργων των οικείων Περιφερειακών Ενοτήτων της αιρετής Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Σύμφωνα δε με τα αναφερόμενα σε αμφότερες τις ανωτέρω υπουργικές αποφάσεις, οι λοιπές οδοί που δεν περιλαμβάνονται σε αυτές, ανήκουν στην αρμοδιότητα συντήρησης των Δήμων, εντός των ορίων της διοικητικής τους περιφέρειας, τέτοια δε είναι και η επίμαχη (ήτοι η οδός Λ. Στρατού αρ.50), όπου επισυνέβη, κατά τα προλεχθέντα το ένδικο ατύχημα.
6. Ε π ε ι δ ή, εξάλλου, ο κυρωθείς με το ν. 3463/2006 (Α΄ 114) Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων ορίζει στο άρθρο 75 τα εξής: «Ι. Οι δημοτικές και οι κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις… Οι αρμοδιότητες των Δήμων … αφορούν, κυρίως, τους τομείς: α) Ανάπτυξης, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: …7. Ο σχεδιασμός, η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση υποδομών για τη στήριξη της τοπικής οικονομίας, όπως έργων οδοποιίας … β) Περιβάλλοντος, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως:… 4. … η λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την προστασία των κοινόχρηστων χώρων… γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: … 4. Η ρύθμιση της κυκλοφορίας… και γενικότερα η λήψη μέτρων για την αποφυγή δυσμενών επιδράσεων στην ασφάλεια της κυκλοφορίας, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία… 15. Η μελέτη των έργων συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου αρμοδιότητας δήμου. …» (όπως η περ. γ΄ συμπληρώθηκε με το άρθρο 94 παρ. 2 του ν. 3852/2010].
7. Ε π ε ι δ ή, από το συνδυασμό των προπαρατεθεισών στις σκέψεις 5 και 6 διατάξεων συνάγεται ότι οι Δήμοι, κατά την άσκηση των παραπάνω αρμοδιοτήτων τους ως προς τις οδούς για τις οποίες υπέχουν σχετική ευθύνη, υποχρεούνται να επιβλέπουν και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την καλή συντήρηση των οδοστρωμάτων, προκειμένου να διεξάγεται ομαλά η κυκλοφορία των οχημάτων που κινούνται σε αυτά, καθώς και να προστατεύεται η ακεραιότητα των προσώπων που κάνουν χρήση τους, είτε ως πεζοί είτε όταν κινούνται με οποιοδήποτε όχημα. Επομένως, η παράλειψη από τον οικείο Δήμο της οφειλόμενης, κατά τούτο, νόμιμης υποχρεώσεως του δημιουργεί ευθύνη αυτού και αντίστοιχη αξίωση των πολιτών προς αποκατάσταση της εξ αυτής προκληθείσας σε αυτούς ζημίας.
8. Ε π ε ι δ ή, στην προκειμένη περίπτωση, με την κρινόμενη αγωγή, ιστορούνται τα εξής: Στις 2.6.2022 και περί ώρα 15:00 ο ενάγων οδηγούσε την υπ’ αριθμ. κυκλοφορίας … δίκυκλη μοτοσυκλέτα, ιδιοκτησίας του …, κινούμενος επί της οδού …, εντός των διοικητικών ορίων του εναγόμενου Δήμου και δη στην περιοχή της …, με κατεύθυνση προς την οικία του επί της οδού …. Λόγω της κακής κατάστασης του οδοστρώματος (ήτοι τράχυνση της ασφάλτου εξαιτίας των συνεχών επεμβάσεων των συνεργείων για την εκτέλεση δημοσίων και δημοτικών έργων) αλλά και της έντονης βροχόπτωσης που είχε ήδη σημειωθεί με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί «νερόλακκοι» επί της συγκεκριμένης οδού ο ενάγων οδηγούσε με σύνεση και προσοχή, έχοντας μικρή ταχύτητα, παραταύτα, στο ύψος της ανωτέρω οδού φέρον αρίθμηση …, όλως αιφνιδιαστικά και δίχως να προλάβει να αντιδράσει, ο εμπρόσθιος τροχός της δίκυκλης μοτοσυκλέτας κατέπεσε σε ρήγμα-τρύπα μεγάλης διατομής, που είχε σχηματισθεί από πραγματοποιηθείσες εργασίες για την εκτέλεση δημοσίου έργου, με αποτέλεσμα ο ίδιος να απολέσει την ισορροπία του και να βρεθεί με ορμή επί του οδοστρώματος, ενώ, το όχημα ανετράπη καταπλακώνοντάς τον. Συνεπεία του ανωτέρω ατυχήματος, υπό τις περιγραφόμενες συνθήκες, ο ενάγων υπέστη βαρύτατες σωματικές κακώσεις (ήτοι συντριπτικά κατάγματα στο αριστερό πόδι καθώς και μώλωπες, εκδορές και εκχυμώσεις σε πολλά σημεία του σώματος, ιδίως στο κεφάλι, στα άνω και κάτω άκρα, εκ των οποίων προξενήθηκε ακατάσχετη αιμορραγία), διακομίσθηκε δε στο τότε εφημερεύον νοσοκομείο «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» όπου υποβλήθηκε σε ορθοπεδική χειρουργική επέμβαση (εσωτερική οστεοσύνθεση με ανοικτή ανάταξη). Εξήλθε από το νοσοκομείο στις 9.6.2022, με αυστηρές οδηγίες από τους θεράποντες ιατρούς για κατ’ οίκον νοσηλεία και για συνεχείς επανελέγχους, με τον ίδιο, λόγω της επιβεβαρυμένης κατάστασης της υγείας του, να αδυνατεί πλέον να αυτοεξυπηρετηθεί επιβοηθούμενος από συγγενικά και φιλικά πρόσωπα και έχοντας καταστεί μερικά ανάπηρος εφ όρου ζωής, αναγκαζόμενος να στηρίζεται με ειδική βακτηρία (μπαστούνι) τύπου ΙΙ για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών του. Σύμφωνα δε με τους ισχυρισμούς του ενάγοντος, καθ’ ο μέρος η αγωγή στρέφεται κατά του εναγόμενου Δήμου, ο τελευταίος υπέχει ευθύνη για την πρόκληση του ένδικου συμβάντος, καθώς, καίτοι είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη συντήρηση και την αποκατάσταση οποιασδήποτε φθοράς του οδοστρώματος εντός των διοικητικών ορίων του, είτε τούτη οφείλεται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες είτε προέρχεται από παρεμβάσεις λόγω εκτελούμενων έργων από παρόχους υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, εντούτοις, παρέλειψε, δια των αρμόδιων οργάνων του, να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για την άμεση αποκατάσταση της οδού και την ασφαλή διέλευση των οχημάτων στο εν λόγω σημείο, δηλαδή μέσω επικάλυψης του δημιουργηθέντος ρήγματος ή τοποθέτησης προειδοποιητικής σήμανσης για την επικινδυνότητα αυτού. Κατόπιν αυτών, με την κρινόμενη αγωγή, όπως αυτή αναπτύσσεται με το νομίμως επ’ αυτής κατατεθέν στις 15.2.2024 υπόμνημα, ο ενάγων ζητεί να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του εναγόμενου Δήμου, κατ’ επίκληση των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα σε συνδυασμό με το άρθρο 929 του Αστικού Κώδικα, να του καταβάλει, νομιμοτόκως, από την επομένη του επίδικου ατυχήματος, άλλως από την επίδοση της αγωγής μέχρι την ολοσχερή εξόφληση, ως αποζημίωση, τα κάτωθι χρηματικά ποσά: i) Το ποσό των 37.050,00 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε απωλεσθέντα εισοδήματα εκ της εργασίας του λόγω της ανικανότητάς του να εργασθεί μετά από την επέλευση του επίμαχου συμβάντος. Ειδικότερα, ο ενάγων ισχυρίζεται ότι προ του ατυχήματος εργαζόταν ως εργατοτεχνίτης, και συγκεκριμένα ως εξειδικευμένος χειριστής κομπρεσέρ σε συνεργεία υπεργολάβων δημοσίων και ιδιωτικών έργων, απασχολούμενος κατά τις πρωινές ώρες (από 7:00 έως 15:00), παράλληλα δε ασκούσε και το επάγγελμα του λαχειοπώλη κατά τις απογευματινές ώρες (από 17:00 έως 0:00). Από την εργασία του ως εργατοτεχνίτης, αποκόμιζε μηνιαίως το ποσό των 850,00 ευρώ, ενώ, από την απασχόλησή του ως λαχειοπώλης αποκόμιζε το ποσό των 1.350,00 ευρώ μηνιαίως από το πρακτορείο Ο.Π.Α.Π. του … στην Αθήνα (οδός …, περιοχή …) και επιπρόσθετα το ποσό των 650,00 ευρώ μηνιαίως από το πρακτορείο Ο.Π.Α.Π. της … στη Θεσσαλονίκη (οδός …). Εξαιτίας του σοβαρού τραυματισμού του και της συνακόλουθης αδυναμίας του να εργασθεί, με την κατάσταση αυτή της υγείας του να παραμένει τουλάχιστον για ένα έτος, σύμφωνα με τις προβλέψεις των θεράποντων ιατρών, ενώ, είναι άγνωστο εάν και πότε θα επέλθει η πλήρης ίασή του, τα διαφυγόντα εισοδήματα του ενάγοντος, προερχόμενα από αμφότερες τις παραπάνω απασχολήσεις, τα οποία, κατά τα προεκτεθέντα, ανέρχονται μηνιαίως σε 2.850,00 ευρώ (δηλαδή 850,00 ευρώ + 1.350,00 ευρώ + 650,00 ευρώ) προσδιορίζονται, κατά τους υπολογισμούς του, για το χρονικό διάστημα αρχόμενο από την ημέρα του ατυχήματος (ήτοι στις 2.6.2022) και για δύο μήνες έως το χρόνο άσκησης της αγωγής (Ιούνιο και Ιούλιο έτους 2022) αφενός σε 5.700,00 ευρώ (ήτοι 2.850,00 ευρώ Χ 2 μήνες συνολικά) και από το μήνα Αύγουστο του έτους 2022 έως τον μήνα Ιούνιο του έτους 2023 αφετέρου, οπότε και πιθανολογείται ότι δεν θα έχει αναρρώσει πλήρως, στο ποσό των 31.350,00 ευρώ (ήτοι 2.850,00 ευρώ Χ 11 μήνες συνολικά), συνολικά δε στο ποσό των 37.050,00 ευρώ (ήτοι 5.700,00 + 31.350,00 ευρώ). ii) Το ποσό των 10.950,00 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στη δαπάνη για τη λήψη βελτιωμένης διατροφής (πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά και πρωτεΐνες ήτοι ιδίως κρέας, γάλα, τυρί, αυγά κ.α.), η οποία κρίθηκε επιβλεβλημένη από τους θεράποντες ιατρούς εξαιτίας της κατάστασης της υγείας του για το χρονικό διάστημα από την αρχή της νοσηλείας του και για ένα (1) έτος περίπου, δηλαδή από 2.6.2022 έως 2.6.2023, ανερχόμενης σε 30,00 ευρώ ημερησίως (πλέον του ποσού των 30,00 ευρώ που ήδη δαπανούσε μέχρι τότε για τις ανάγκες της καθημερινής διατροφής του) και iii) Το ποσό των 250,00 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στην αξία των ενδυμάτων και υποδημάτων που έφερε κατά το χρόνο του ατυχήματος, τα οποία, εξαιτίας της βίαιης πτώσης από τη δίκυκλη μοτοσυκλέτα σχίσθηκαν και καταστράφηκαν ολοσχερώς. Πιο συγκεκριμένα, κατά τους ισχυρισμούς του ενάγοντος, πρόκειται για ένα δερμάτινο σακάκι, αξίας 85,00 ευρώ, ένα παντελόνι (τύπου blue jean) αξίας 60,00 ευρώ, ένα πουκάμισο αξίας 45,00 ευρώ και υποδήματα αξίας 50,00 ευρώ. Επιπλέον, ο ενάγων, ισχυρίζεται ότι από το ένδικο συμβάν, υπό τις ανωτέρω περιγραφόμενες συνθήκες, υπέστη, κατ’ αρχάς, ισχυρό ψυχολογικό σοκ έχοντας βιώσει συναισθήματα έντονου φόβου και ανησυχίας καθώς τραυματίσθηκε σοβαρά και κινδύνευσε η ζωή του, επιπροσθέτως, ταλαιπωρήθηκε νοσηλευθείς επί εξαημέρου στο νοσοκομείο και υποβληθείς σε αλλεπάλληλες ορθοπεδικές χειρουργικές επεμβάσεις, ενώ, εν συνεχεία, προκειμένου να αναρρώσει, έχει αναγκασθεί να εγκλεισθεί στην οικία του, για άγνωστη ακόμη χρονική διάρκεια, μη δυνάμενος να εργασθεί και να έχει κοινωνικές επαφές ή να συμμετέχει σε οποιαδήποτε κοινωνική εκδήλωση και δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να αισθάνεται θλίψη και στενοχώρια και να κλονισθεί και η ψυχική του υγεία. Για την αποκατάσταση της προκληθείσας για τις παραπάνω αιτίες ηθικής βλάβης ο ενάγων ζητεί, ως χρηματική ικανοποίηση, κατ’ άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα, νομιμοτόκως, το ποσό των 50.000,00 ευρώ, συνολικά δε ζητείται με την κρινόμενη αγωγή, να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του εναγόμενου Δήμου για έντοκη καταβολή συνολικού ποσού ύψους 98.240,00 ευρώ (37.050,00 ευρώ+ 10.950,00 ευρώ+ 250,00 ευρώ + 50.000,00 ευρώ). Προς επίρρωση των ισχυρισμών του ο ενάγων επικαλείται και προσκομίζει τα κάτωθι έγγραφα: α) το με αριθμ. πρωτ. …/16.6.2022 ακριβές αντίγραφο που εξέδωσε ο Διευθυντής της Υποδιεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης από το βιβλίο αδικημάτων και συμβάντων της ίδιας Υπηρεσίας, σύμφωνα με το οποίο στις 2.6.2022 και ώρα 15:00 επισυνέβη επί της οδού … στην … τροχαίο ατύχημα με σωματικές βλάβες στο οποίο ενεπλάκη το με αριθμ. κυκλοφορίας … δίκυκλο ιδιωτικής χρήσης οδηγούμενο από τον ενάγοντα και παθόντα τον ίδιο, με την επ’ αυτού επισημείωση ότι ενεργείται προανάκριση, β) τη με αριθμ. πρωτ. …/2.6.2022 έκθεση αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος της Υποδιεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την οποία οι αρμόδιοι αστυνομικοί που μετέβησαν κατά την εν λόγω ημεροχρονολογία στον τόπο του ατυχήματος, ήτοι επί της οδού …, διπλής κατευθύνσεως, διαπίστωσαν ότι επί του οδοστρώματος της οδού υφίστατο κακοτεχνία (λακκούβα) και δεν υπήρχε σήμανση. Κατά τα δηλούμενα από τον ενάγοντα, ο ίδιος κινούνταν επί της παραπάνω οδού με κατεύθυνση από την οδό Λαγκαδά προς την Περιφερειακή οδό. Στην ανωτέρω έκθεση επισυνάπτεται πρόχειρο σχεδιάγραμμα καθώς και φωτογραφίες που απεικονίζουν τη σχηματισθείσα επί του οδοστρώματος λακκούβα, γ) το με αριθμ. πρωτ. …/19.7.2022 απαντητικό έγγραφο της Αν. Διευθύντριας της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών Καθημερινότητας και Άμεσης Επέμβασης του εναγόμενου Δήμου επί του ταυτάριθμου από 18.7.2022 αιτήματος που υπέβαλε ο δικηγόρος του ενάγοντος, στο οποίο αναφέρεται ότι, μετά από έλεγχο που πραγματοποίησε η υπηρεσία στα αρχεία του τμήματος, διαπιστώθηκε ότι στο συγκεκριμένο σημείο (…-Δημοτικής Κοινότητας …) η εταιρεία Διανομής Αερίου «ΕΔΑΘΕΣΣ» πραγματοποιούσε εργασίες στις 2.6.2022, επιπλέον μνημονεύεται ότι ο αρμόδιος υπάλληλος της «ΕΔΑΘΕΣΣ» ενημερώθηκε μέσω γραπτών μηνυμάτων σχετικά με την επικινδυνότητα του σημείου, δ) αντίγραφο του με αριθμ. πρωτ. …/22.3.2021 εγγράφου του υπεύθυνου Συντονισμού Χαρτογράφησης, Προγραμματισμού και Ανάθεσης Έργων Θεσσαλονίκης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΔΑ ΘΕΣΣ ΑΕ» απευθυνόμενο προς τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του εναγόμενου Δήμου, με το οποίο ενημερώνει ότι η εταιρεία θα εκτελέσει εργασίες ιδιωτικών συνδέσεων στο Δίκτυο Διανομής Φυσικού Αερίου που βρίσκεται εντός των ορίων του Δήμου, στο πλαίσιο δε της σωστής και αποτελεσματικής συνεργασίας γνωστοποιούνται οι οδοί που θα πραγματοποιηθούν οι παραπάνω εργασίες ώστε να ενημερωθούν τα αρμόδια τμήματα της υπηρεσίας, σε περίπτωση δε που ο εναγόμενος Δήμος δεν απαντήσει σχετικά με την ύπαρξη προγραμματισμού για επέμβαση σε κάποια από τις αναφερόμενες οδούς, η εταιρεία θα προχωρήσει στην κατασκευή του δικτύου, ε) τη με αριθμ. …/5.4.2023 ένορκη βεβαίωση των …, … και … ενώπιον της Ειρηνοδίκου Θεσσαλονίκης, οι οποίες ελήφθησαν νομότυπα σύμφωνα με τη διαγραφόμενη στο άρθρο 185 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Ο πρώτος μάρτυρας, … δήλωσε ότι διατηρεί συνεργείο δικύκλων στην Πολίχνη επί της οδού …, ο δε δεύτερος … ότι διατηρεί κατάστημα εμπορίας ανταλλακτικών αυτοκινήτων επί της οδού …. Αμφότεροι οι μάρτυρες, υποστήριξαν, εκτός των άλλων, ότι κατά την ημεροχρονολογία και ώρα του ένδικου ατυχήματος, ενώ, βρίσκονταν εντός των καταστημάτων τους, άκουσαν ένα δυνατό κρότο και ευθύς αμέσως, εξερχόμενοι, αντίκρισαν έναν οδηγό πεσμένο στο έδαφος, τον οποίο είχε καταπλακώσει η δίκυκλη μοτοσυκλέτα του επί του οδοστρώματος. Στο σημείο εκείνο υπήρχε διανοιχθείσα λακκούβα (βαθιά τρύπα), λόγω καθίζησης του εδάφους, η οποία είχε προκληθεί από βροχοπτώσεις τις προηγούμενες ημέρες και λόγω των κακοτεχνιών του οδοστρώματος από παρεμβάσεις, που είχαν γίνει σε αυτή από προηγούμενα έργα εγκατάστασης αγωγών φυσικού αερίου, και είχε καλυφθεί πρόχειρα με πίσσα. Ωστόσο, στην πρώτη έντονη βροχόπτωση, τα όμβρια ύδατα είχαν παρασύρει την πίσσα και είχε δημιουργηθεί τεράστιος κίνδυνος για τους διερχόμενους οδηγούς οχημάτων και κυρίως δικύκλων. Επίσης, στο σημείο εκείνο δεν υπήρχε καθόλου σήμανση που να προειδοποιεί τους διερχόμενους οδηγούς και πεζούς ότι υπήρχε τέτοια τρύπα μεγάλου βάθους και μεγάλου ανοίγματος ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πτώσης. Σύμφωνα με πληροφορίες των μαρτύρων, οι αρμόδιες υπηρεσίες του εναγόμενου Δήμου είχαν ενημερωθεί επανειλημμένως από περίοικους προκειμένου να επισημάνουν το σημείο, πλην ουδείς ενδιαφέρθηκε. Εξάλλου, όπως ισχυρίζονται οι μάρτυρες, η επίμαχη τρύπα δεν ήταν ευδιάκριτη από έναν οδηγό που κινούνταν με κανονική ταχύτητα επί της συγκεκριμένης οδού, όπως ο ενάγων, καθώς ο δρόμος γενικότερα ήταν διάσπαρτος από χώματα και χαλίκια που προφανώς είχαν παρασυρθεί από τα νερά (όμβρια ύδατα) λόγω των έντονων βροχοπτώσεων των προηγούμενων ημερών. Αμφότεροι οι μάρτυρες μαζί με τους περίοικους που αντιλήφθηκαν το ατύχημα έσπευσαν να βοηθήσουν τον ενάγοντα, ο οποίος είχε τραυματισθεί βαρύτητα και φώναζε από τον πόνο, ενώ, είχε πλημυρίσει κυριολεκτικά από αίματα. Του προσέφεραν τις πρώτες βοήθειες, του έδωσαν νερό και τον σήκωσαν από το έδαφος με προσοχή για να τον μεταφέρουν στην άκρη του δρόμου μη τυχόν παρασυρθεί από διερχόμενα οχήματα, ενώ, κάλεσαν αμέσως το ΕΚΑΒ προκειμένου να διακομισθεί στο πλησιέστερο εφημερεύον νοσοκομείο. Όπως επιπλέον επισημαίνουν οι μάρτυρες, στο σημείο εκείνο της οδού υπήρχαν κακοτεχνίες και λακκούβες από προηγούμενα έργα εγκατάστασης φυσικού αερίου, οι οποίες καλύφθηκαν πρόχειρα με λίγη πίσσα από τα συνεργεία που εκτελούσαν τις εργασίες με αποτέλεσμα να ανοιχθούν από τα όμβρια ύδατα λόγω των βροχοπτώσεων που είχαν σημειωθεί τις προηγούμενες ημέρες. Ο τρίτος δε μάρτυρας …, κατέθεσε ότι διατηρεί κατάστημα πώλησης νωπών και κατεψυγμένων ζωικών προϊόντων (κοτόπουλα) στα … Θεσσαλονίκης. Κατά το χρόνο του ατυχήματος κινούνταν με το με αριθμ. κυκλοφορίας … όχημα, κλειστό φορτηγάκι, μάρκας …, επί της οδού … στην … στο ρεύμα κυκλοφορίας που οδηγεί προς τον κόμβο της περιφερειακής στην Ευκαρπία με προορισμό την οικία του προς την …. Έμπροσθεν αυτού κινούνταν μία δίκυκλη μοτοσυκλέτα με τότε άγνωστο για εκείνον οδηγό, ο οποίος φορούσε κράνος. Ξαφνικά και ενώ οδηγούσε είδε έντρομος τον οδηγό της μοτοσυκλέτας να καταπέφτει στο έδαφος επί του οδοστρώματος, ενώ, η δίκυκλη μοτοσυκλέτα να τον έχει κυριολεκτικά καταπλακώσει. Αμέσως σταμάτησε το όχημα και προσέτρεξε με τους περίοικους που βρίσκονταν εκεί να βοηθήσει τον οδηγό, ο οποίος σφάδαζε από τους πόνους, κρατώντας το αριστερό του πόδι, το οποίο φαινόταν έκδηλα σπασμένο σε μεγάλη έκταση και παράλληλα είχε αιμορραγία. Με τη βοήθεια όλων ανασύρθηκε από το έδαφος και κλήθηκε το ΕΚΑΒ. Κατά τις διαπιστώσεις του μάρτυρα, στο σημείο υπήρχε μία διανοιχθείσα λακκούβα λόγω καθίζησης του εδάφους, η οποία είχε προκληθεί από βροχοπτώσεις τις προηγούμενες ημέρες και οφειλόταν και σε κακοτεχνίες του οδοστρώματος από προηγούμενα έργα εγκατάστασης φυσικού αερίου, στ) το από 9.6.2022 ενημερωτικό σημείωμα ασθενούς του «Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου», σύμφωνα με το οποίο ο ενάγων, ηλικίας 45 ετών, διακομίσθηκε στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) με το ΕΚΑΒ λόγω αναφερόμενου τροχαίου ατυχήματος. Από τον απεικονιστικό και κλινικό έλεγχο διαπιστώθηκε «κάταγμα κνημιαίου platea αριστερά». Υποβλήθηκε σε χειρουργική αποκατάσταση με ανοιχτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση. Καθ’ όλη τη διάρκεια της νοσηλείας του ο ασθενής παρέμεινε αιμοδυναμικά σταθερός. Εξήλθε στις 9.6.2022 με οδηγίες για i) κινητοποίηση με τη χρήση μασχαλιαίων βακτηριών χωρίς φόρτιση του κάτω άκρου αριστερά κινητοποίηση με τη χρήση λειτουργικού νάρθηκα γόνατος, ii) συνέχιση αντιπηκτικής αγωγής για τριάντα ημέρες, iii) λήψη παυσίπονης αγωγής επί πόνου, iv) συνέχιση αντιβιοτικής αγωγής με «tb CIPROXIN 500mg bt Ι» για πέντε ημέρες, v) επανέλεγχος στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία την 17η.6.2022, ζ) το από 9.6.2022 εξιτήριο του νοσοκομείου, η) τα από 3.6.2022 και 11.8.2022 πορίσματα του ακτινοδιαγνωστικού εργαστηρίου του ανωτέρω νοσοκομείου σχετικά με την διενέργεια ακτινογραφιών της κατά γόνυ αρθρώσεως (αριστερά και δεξιά), θ) την από 28.9.2022 ιατρική γνωμάτευση του ιατρού ορθοπεδικού του ίδιου νοσοκομείου …, στην οποία αναφέρεται ότι ο ενάγων υποβλήθηκε στις 3.6.2022 «σε εσωτερική οστεοσύνθεση με πλάκα και κοχλίες για ενδαρθρικό κάταγμα κνημιαίου plateau». Έκτοτε παρακολουθείται ανά τακτά διαστήματα στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής. Λόγω διάσπασης του τραύματος στην περιοχή της τομής, εφαρμόσθηκε σύστημα σπόγγου αρνητικής πίεσης (VAC) το οποίο και αφαιρέθηκε. Πλέον ο ασθενής εφαρμόζει τοπική επουλωτική αλοιφή με σαφή βελτίωση της εικόνας του τραύματος. Έχει πλήρες εύρος κίνησης και έχει ξεκινήσει οροστάτης και βάδιση με πλήρη φόρτιση του βάρους του στο πάσχων σκέλος με τη βοήθεια μίας βακτηρίας μασχάλης στην έτερη πλευρά. Συνεχίζει συνεδρίες φυσιοθεραπείας και τακτικής παρακολούθησης στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής μας, ι) την από 13.10.2022 ιατρική γνωμάτευση της χειρουργού ιατρού …, σύμφωνα με την οποία ο ενάγων εξετάσθηκε στο ιατρείο της τον Ιούλιο του έτους 2022 και δη στις 18.7.2022, με διάσπαση χειρουργικού τραύματος σε έδαφος τομής προηγηθείσας επέμβασης για «κάταγμα κνημιαίου plateau». Έκτοτε έγιναν πολλές αλλαγές στο τραύμα του, το οποίο ήταν υπό παρακολούθηση στα Ε.Ι. της Ορθοπαιδικής Κλινικής του «Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου», μέχρι δε σήμερα η επούλωση είναι ικανοποιητική, ια) την από 23.9.2022 βεβαίωση της ομόρρυθμης εταιρείας με την επωνυμία «… ΟΕ» (φυσικοθεραπευτήριο επί της οδού … στην …), ότι ο ενάγων πραγματοποίησε πρόγραμμα φυσικοθεραπειών (10 συνεδριών) κατά το χρονικό διάστημα από 1.8.2022 έως 25.8.2022, ιβ) το από 15.11.2022 εξιτήριο του «Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου», σύμφωνα με το οποίο ο ενάγων εισήλθε στην Παν. Ορθοπαιδική Κλινική διαγνωσθείς με «μόλυνση και φλεγμονώδη αντίδραση από άλλες εσωτερικές αρθρικές προθέσεις», εξήλθε δε αυθημερόν, ιγ) την από 30.11.2022 ιατρική γνωμάτευση του προαναφερόμενου ιατρού … ότι ο ενάγων, διαγνωσθείς με «δερματικό έλεκος επί εδάφους οστεοσύνθεσης κατάγματος έξω κνημιαίου plateau παρακολουθείται ανά τακτά διαστήματα για αλλαγές του τραύματος στα εξωτερικά ιατρεία της Ορθοπαιδικής κλινικής του «Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου», ιδ) την από 15.2.2023 ιατρική γνωμάτευση του ίδιου ως άνω ιατρού …, σχετικά με την κατάσταση της υγείας του ενάγοντος μετά από την παρέλευση οκταμήνου από την πραγματοποιηθείσα χειρουργική επέμβαση. Σύμφωνα με τα μνημονευόμενα στη βεβαίωση, ο ενάγων ανέφερε δυσκολία στο ανέβασμα της σκάλας, δόθηκαν οδηγίες και συστήθηκαν φυσικοθεραπείες ενδυνάμωσης της πάσχουσας περιοχής, ιε) την από 3.2.2023 γνωμάτευση παροχών ΕΚΠΥ, δυνάμει της οποίας συνταγογραφήθηκαν από τον ανωτέρω ιατρό δέκα (10) συνεδρίες φυσικοθεραπειών για τον ενάγοντα λόγω «εξαρθρήματος του γόνατος», ιστ) το από 1.2.2023 πόρισμα του ακτινοδιαγνωστικού εργαστηρίου του ίδιου ως άνω νοσοκομείου επί της εξέτασης μαγνητικής τομογραφίας στην οποία υποβλήθηκε ο ενάγων, ιζ) την από 9.6.2023 βεβαίωση του …, φυσικοθεραπευτή, ότι ο ενάγων ξεκίνησε πρόγραμμα αποκατάστασης την 1η.7.2022 μετά από τροχαίο ατύχημα για την επίτευξη πλήρους κίνησης και ενδυνάμωσης του κάτω άκρου σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Το πρόγραμμα είναι καθημερινό και η χρονική διάρκεια του είναι άγνωστη λόγω της σοβαρότητας του κατάγματος. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη βεβαίωση, δικαιολογούνται από τον ΕΟΠΠΥ δέκα συνεδρίες δύο φορές το χρόνο και το υπόλοιπο ποσό καλύπτεται από τον ασθενή, ιη) την από 13.9.2023 ιατρική γνωμάτευση του προαναφερόμενου ιατρού …, σύμφωνα με την οποία ο ενάγων λόγων των επιπλοκών από το χειρουργικό τραύμα (διάσπαση-εκροή) και της ανεπάρκειας του έξω πλάγιου συνδέσμου παρακολουθείται ανά τακτά διαστήματα στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής. Πλέον εμφανίζει ικανοποιητική μυϊκή ισχύ και πλήρες εύρος κίνησης στην πάσχουσα άρθρωση, ενώ, για την έξω συνδεσμική ανεπάρκεια ο ασθενής κινητοποιείται με ειδικό ελαστικό νάρθηκα γόνατος με μεταλλικές μπανέλες, ιθ) φωτογραφίες που φέρονται να απεικονίζουν τα τραύματα του ενάγοντος μετά από τη διενέργεια της προαναφερόμενης χειρουργικής επέμβασης καθώς και τη διάσπαση του τραύματος λόγω της χειρουργικής τομής, κ) την από 1.7.2022 βεβαίωση του … (πρακτορείο λαχείων –Ο.Π.Α.Π. με έδρα στην οδό … στην …) ότι ο ενάγων είναι πιστοποιημένος πλανόδιος λαχειοπώλης από την «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΑΧΕΙΑ ΑΕ» με αριθμ. πιστοποίησης …, αγοράζει λαχεία από το πρακτορείο του και το συνολικό καθαρό κέρδος από την πώληση κρατικών λαχείων από 1.1.2022 έως 31.5.2022 ανήλθε σε 6.780,00 ευρώ, κα) την από 28.6.2022 βεβαίωση της … (οδός …, Θεσσαλονίκη) ότι ο ενάγων πραγματοποίησε αγορές λαχείων κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2022 έως 31.5.2022 συνολικής αξίας 32.568,00 ευρώ και έλαβε προμήθεια για τη διαμεσολάβηση πώλησης λαχείων ύψους 3.286,50 ευρώ, κβ) τις πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου εισοδήματος ετών 2020-2022 της Δ.Ο.Υ. Ε΄ Θεσσαλονίκης καθώς και την οικεία δήλωση που υπέβαλε ο ενάγων για το έτος 2021 σε συνδυασμό με το έντυπο υπό τον τίτλο «ενημέρωση εισοδημάτων-δαπανών» της ΑΑΔΕ έτους 2021, από τα οποία προκύπτει αναλυτικότερα ότι ο ενάγων κατά το έτος 2020 δήλωσε εισοδήματα από τη λήψη επιδόματος ανεργίας ύψους 3.985,27 ευρώ, το έτος 2021 δήλωσε εισοδήματα από μισθωτή εργασία ύψους 4.653,82 ευρώ (με εργοδότη τον …) και από τη λήψη επιδόματος ανεργίας ύψους 1.272,14 ευρώ και το έτος 2022 δήλωσε εισοδήματα από τη λήψη επιδόματος ανεργίας ύψους 2.272,32 ευρώ και κγ) την από 1.7.2022 βεβαίωση αποδοχών σχετικά με τις αποδοχές που καταβλήθηκαν στον ενάγοντα από τον εργοδότη … (ηλεκτρολόγο μηχανικό ΤΕ- εργολάβο με έδρα επί της οδού … στη Θεσσαλονίκη) κατά το χρονικό διάστημα από 10.3.2021 έως 31.12.2021, με το καθαρό ποσό να ανέρχεται σε 4.653,82 ευρώ.
9. Ε π ε ι δ ή, ο εναγόμενος Δήμος, αντιθέτως, με την με αριθμ. πρωτ. ΓΠ3368/14.2.2024 έκθεση απόψεων της Αν. Διευθύντριας της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών που κατέθεσε στο Δικαστήριο και το νομίμως κατατεθέν στις 15.2.2024 υπόμνημα ζητεί την απόρριψη της αγωγής, αρνούμενος ότι φέρει οποιαδήποτε ευθύνη αναφορικά με την επέλευση του ένδικου ζημιογόνου γεγονότος. Ειδικότερα, επισημαίνει ότι ο εναγόμενος Δήμος είναι, καταρχήν, αρμόδιος για τη συντήρηση και ασφάλεια των δημοτικών οδών εντός της επικράτειάς του. Ωστόσο, οι Οργανισμοί Κοινής Ωφελείας (ΔΕΔΔΗΕ, ΕΥΑΘ, ΕΔΑ ΘΕΣΣ κ.α.) εκτελούν συνεχώς εργασίες συντήρησης και επέκτασης των δικτύων τους εντός της δημοτικής οδοποιίας. Οι εν λόγω οργανισμοί-εταιρείες και οι ανάδοχοι των έργων φέρουν την ευθύνη για την ασφάλεια των πεζών και οχημάτων κατά την εκτέλεση των εργασιών τους, καθώς και για την έντεχνη και ασφαλή αποκατάσταση του κοινόχρηστου χώρου στην κατάσταση που ήταν πριν από τις παρεμβάσεις τους. Ο Δήμος υποχρεούται να παρέχει άδειες εκσκαφής στους Οργανισμούς Κοινής Ωφελείας και στη συνέχεια να παρακολουθεί, στο μέτρο του δυνατού (ελλείψει προσωπικού), τις αποκαταστάσεις που εκτελούνται μετά από την ολοκλήρωση των εργασιών, ώστε να περιέλθουν οι κοινόχρηστοι χώροι στην αρχική τους κατάσταση. Η εταιρεία φυσικού αερίου (ΕΔΑ ΘΕΣΣ), η οποία υπάγεται σε ειδικό καθεστώς με βάση την κείμενη νομοθεσία, δεν αιτείται σχετικών αδειών. Μολαταύτα, εφόσον ο Δήμος, μέσω των αυτοψιών που διενεργεί, διαπιστώσει παραλείψεις στη λήψη μέτρων ασφαλείας ή κακοτεχνίες στις αποκαταστάσεις του κοινόχρηστου χώρου, ειδοποιεί άμεσα τις εταιρείες, ώστε να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες. Κατά την περίοδο που συνέβη το επίδικο ατύχημα, εκτελούσε εργασίες ο ανάδοχος της ΕΔΑΘΕΣΣ στο επίμαχο σημείο και κατά συνέπεια ο ανάδοχος και η εταιρεία φυσικού αερίου φέρουν την πλήρη ευθύνη για την ασφάλεια του εκτελούμενου έργου και την αποκατάσταση του κοινόχρηστου χώρου στην αρχική του κατάσταση. Στην προκειμένη περίπτωση, η αρμόδια υπάλληλος του Τμήματος Καθημερινότητας και Άμεσης Επέμβασης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών επικοινώνησε μέσω γραπτών μηνυμάτων με τον αρμόδιο υπάλληλο της ΕΔΑ ΘΕΣΣ προκειμένου να τον ενημερώσει ότι είχε εντοπισθεί πρόβλημα στην αποκατάσταση των τομών τους, προσκομίζεται δε αντίγραφο της επικοινωνίας αυτής με ημερομηνίες 6.6.2022, 7.6.2022, 16.6.2022. Εν πάση περιπτώσει, κατά τους ισχυρισμούς του εναγόμενου Δήμου, ο ενάγων είναι συνυπαίτιος για το ένδικο συμβάν σε ποσοστό 90%, καθότι δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα (όπως ιδίως μέσω περιορισμού της ταχύτητας λόγω ολισθηρότητας του οδοστρώματος, αποτελεσματικής πέδησης, αποφευκτικών ελιγμών κ.α.) και δεν τήρησε τη δέουσα προσοχή για την αποφυγή του εν θέματι περιστατικού.
10. Ε π ε ι δ ή, με τα δεδομένα αυτά και ενόψει των διατάξεων που προπαρατέθηκαν και ερμηνεύθηκαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας, ληπτέα υπόψη, εν προκειμένω, τυγχάνουν τα εξής: Οι Δήμοι, στο πλαίσιο της ευθύνης τους να διασφαλίζουν την απρόσκοπτη και ασφαλή κυκλοφορία πεζών και οχημάτων εντός των ορίων της εδαφικής τους περιφέρειας, υποχρεούνται να ελέγχουν τακτικά την κατάσταση των οδών αρμοδιότητάς τους για τη διαπίστωση βλαβών του οδοστρώματος και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποκατάστασή τους. Η υποχρέωση αυτή δεν αίρεται στην περίπτωση που η διαπιστούμενη βλάβη έχει επέλθει από την εκτέλεση εργασιών που πραγματοποιούν επί των οδών αυτών οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, όπως οι εταιρείες διανομής αερίου, καθώς, κατά τα προβλεπόμενα στην προρρηθείσα διάταξη του άρθρου 7 παρ. 7 του ν. 3481/2006, εάν οι τελευταίες δεν προχωρήσουν, όπως οφείλουν, σε επιδιόρθωση της βλάβης, ο Δήμος υποχρεούται να προβεί στις ενέργειες αυτές και να καταλογίσει, εν συνεχεία, σε βάρος τους τη σχετική δαπάνη. Στην προκειμένη, δε, περίπτωση, από προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας και ιδίως από την προσκομιζόμενη από τον ενάγοντα από 2.6.2022 έκθεση αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος της Υποδιεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης και το οικείο αντίγραφο από το βιβλίο αδικημάτων και συμβάντων σε συνδυασμό με τις προεκτεθείσες ένορκες καταθέσεις αυτόπτων μαρτύρων, και ουδόλως αμφισβητείται, στις 2.6.2022 και ώρα 15:00 ο ενάγων, ενώ, οδηγούσε τη με αριθμ. κυκλοφορίας … δίκυκλη μηχανή κατέπεσε σε λακκούβα-τομή που είχε δημιουργηθεί επί του οδοστρώματος της οδού … στην περιοχή της … με επακόλουθο την ανατροπή του οχήματος και τον τραυματισμό του ιδίου. Τούτων, δε, παρέπεται ότι τα όργανα του εναγόμενου Δήμου, τα οποία έφεραν, κατά τα προεκτιθέμενα στις σκέψεις 2 και 5 έως 7, την ευθύνη για τον έλεγχο και τη συντήρηση της παραπάνω οδού, δεν προέβησαν στις απαιτούμενες ενέργειες για την αποκατάσταση του οδοστρώματος στο επίμαχο σημείο με επικάλυψη της επ’ αυτού σχηματισθείσας λακκούβας προκειμένου να εξασφαλισθεί η ασφαλής διέλευση των κινούμενων οχημάτων, ούτε, πάντως, τοποθέτησαν προειδοποιητική σήμανση για τους διερχόμενους οδηγούς. Τα όσα, εξάλλου, ισχυρίζεται ο εναγόμενος Δήμος περί του ότι επρόκειτο για κακοτεχνία που δημιουργήθηκε από εργασίες εγκατάστασης αγωγών φυσικού αερίου που εκτελούσε στην περιοχή η εταιρεία με την επωνυμία «ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ» για την οποία ειδοποιήθηκε η τελευταία, δεν αναιρούν, όπως ήδη ελέχθη, τη ευθύνη του σχετικά με την επίβλεψη των οδών αρμοδιότητάς του και την επισκευή των υφιστάμενων ζημιών, διάφορο δε είναι το ζήτημα του καταλογισμού του κόστους της δαπάνης επιδιόρθωσης. Όπως δε προκύπτει, άλλωστε, από τα έγγραφα που περιλαμβάνονται στο διοικητικό φάκελο, η επικαλούμενη ενημέρωση από την αρμόδια υπάλληλο του εναγόμενου Δήμου προς την ανωτέρω εταιρεία διανομής αερίου σχετικά με τον εντοπισμό της επίμαχης τομής επί της οδού … αρ. 50 εχώρησε μετά από το ένδικο συμβάν (ήτοι στις 6.6.2022, 7.6.2022 και 16.6.2022). Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι εξαιτίας της κατά τα ανωτέρω παράνομης παράλειψης των αρμοδίων οργάνων του εναγόμενου Δήμου επήλθε το ζημιογόνο αποτέλεσμα, δηλαδή η πτώση του ενάγοντος και η εκτροπή της μηχανής που οδηγούσε καθώς και ο συνακόλουθος τραυματισμός του, ως εκ τούτου στοιχειοθετείται αποζημιωτική ευθύνη του εναγόμενου Δήμου, κατ’ άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα. Άλλωστε, απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός του εναγόμενου Δήμου περί συνυπαιτιότητας του ενάγοντος στην πρόκληση του ένδικου ατυχήματος, για το λόγο ότι δεν οδηγούσε επιμελώς και με σύνεση, ούτε τηρούσε το επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας στην περιοχή, καθώς δεν συνεπικουρείται από κανένα έγγραφο στοιχείο.
11. Ε π ε ι δ ή, ακολούθως, ως προς το ύψος της οφειλόμενης αποζημίωσης στον ενάγοντα, λεκτέα είναι τα κάτωθι: Αναφορικά με το αιτούμενο κονδύλιο ύψους 37.050,00 ευρώ για διαφυγόντα κέρδη (απωλεσθέντα εισοδήματα) χρονικού διαστήματος δεκατριών (13) μηνών, ήτοι από τον Ιούνιο 2022 (ημεροχρονολογία του ατυχήματος) ως τον Ιούνιο του έτους 2023, ο ενάγων εκθέτει μεν στην υπό κρίση αγωγή ότι απασχολείται ως εργατοτεχνίτης σε συνεργεία υπεργολάβων δημοσίων και ιδιωτικών έργων και παράλληλα ως λαχειοπώλης, με το συνολικό μηνιαίο εισόδημά του να ανέρχεται σε 2.850,00 ευρώ, πλην από την επισκόπηση των φορολογικών εγγράφων που προσκομίζει (ήτοι τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος ετών 2020-2022 και το έντυπο «ενημέρωση εισοδημάτων-δαπανών» της ΑΑΔΕ έτους 2021) και τον έλεγχο των δηλωθέντων εισοδημάτων του, δεν επιβεβαιώνεται ο ανωτέρω ισχυρισμός. Τούτο δε διότι, κατά τα αναφερόμενα έτη 2020-2022, τα ετήσια εισοδήματα του ενάγοντος, πέραν του ότι είναι αρκετά χαμηλότερα συγκρινόμενα με το αιτούμενο ποσό, προήλθαν από τη λήψη επιδόματος ανεργίας (ύψους 3.985,27 ευρώ, 1.272,14 ευρώ και 2.272,32 ευρώ αντίστοιχα), εκτός του έτους 2021, για το οποίο εμφαίνονται εισοδήματα (ύψους 4.653,82 ευρώ) από την παροχή μισθωτής εργασίας σε εργοδότη ηλεκτρολόγο μηχανολόγο (κατά το χρονικό διάστημα από 10.3.2021 έως 31.12.2021), ενώ, δεν έχουν περιληφθεί αποδοχές από την άσκηση του επαγγέλματος του λαχειοπώλη. Μόνες δε οι ανεπίσημες βεβαιώσεις που προσκομίζει ο ενάγων από τους φερόμενους ως εργοδότες του που διατηρούν πρακτορεία Ο.Π.Α.Π., περί τοιαύτης απασχόλησής του κατά τους μήνες Ιανουάριο έως Μάιο του έτους 2022, δεν επαρκούν προς απόδειξη των από μέρους του υποστηριζόμενων σχετικά με την εργασία αυτή. Ενόψει των ανωτέρω, και ανεξαρτήτως εάν ο ενάγων πράγματι τελούσε σε αδυναμία να εργασθεί καθ’ όλο το επικαλούμενο χρονικό διάστημα εξαιτίας του τραυματισμού του, καθώς τούτο δεν προκύπτει ευχερώς από τα εισφερόμενα ιατρικά έγγραφα, εφόσον, πάντως, δεν προκύπτει ότι είχε σταθερή εργασία πριν από το ατύχημα, ούτε επικαλείται συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά, περιστάσεις και μέτρα που να καθιστούν πιθανό το διαφυγόν κέρδος του, όπως λ.χ. ότι εμποδίσθηκε λόγω του επίμαχου τραυματισμού του να τηρήσει συγκεκριμένες εργασιακές συμφωνίες για την εκτέλεση έργων ή εργασιών εντός του επικαλούμενου χρονικού διαστήματος, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, δεν πιθανολογείται ότι ο ενάγων απώλεσε τα έσοδα αυτά και ως εκ τούτου το σχετικό κονδύλιο είναι απορριπτέο. Περαιτέρω, το αίτημα του ενάγοντος ως προς το κονδύλιο ύψους 10.950,00 για τις δαπάνες λήψης βελτιωμένης διατροφής, είναι επίσης απορριπτέο καθώς προβάλλεται όλως αναποδείκτως, δοθέντος ότι δεν προσκομίζεται καμία ιατρική γνωμάτευση ή έτερο στοιχείο, από το οποίο να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα λήψεως τέτοιας διατροφής από τον ενάγοντα, ή ότι ο τελευταίος προέβη πράγματι στην πραγματοποίηση της σχετικής αυξημένης δαπάνης. Ομοίως, απορριπτέο ως αναπόδεικτο τυγχάνει και το αιτούμενο αγωγικό κονδύλιο περί καταβολής ποσού 250,00 ευρώ ως αποζημίωση για τον καταστραφέντα ρουχισμό που έφερε ο ενάγων κατά το χρόνο του ατυχήματος, καθώς ουδέν αποδεικτικό στοιχείο προσκομίζει αφενός για την επικαλούμενη φθορά των ενδυμάτων και υποδημάτων αφετέρου για το ακριβές κόστος αυτών. Τέλος, ενόψει του είδους και των συνθηκών τέλεσης του ένδικου συμβάντος καθώς και του επελθόντος τραυματισμού του ενάγοντος, ο οποίος νοσηλεύθηκε στο νοσοκομείο και υποβλήθηκε σε ορθοπεδική χειρουργική επέμβαση και της εξ αυτού σωματικής και ψυχικής ταλαιπωρίας που προφανώς βίωσε, συνεκτιμώντας ότι, πάντως, δεν προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας ότι υπέστη μόνιμη μερική αναπηρία και δεν επήλθε ίαση της κατάστασης της υγείας του, το Δικαστήριο, κρίνει, ότι συντρέχει λόγος επιδίκασης χρηματικής ικανοποίησης σε αυτόν λόγω ηθικής βλάβης, το ύψος της οποίας, ανέρχεται στο εύλογο ποσό των 4.000,00 ευρώ, κατά μερική αποδοχή του σχετικού αγωγικού αιτήματος. Ωστόσο, δοθείσης της νομότυπης μετατροπής του αγωγικού αιτήματος από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό, το αίτημα του ενάγοντος να κηρυχθεί η παρούσα απόφαση προσωρινώς εκτελεστή είναι απορριπτέο, κατ΄ άρθρα 80 παρ. 3 και 199 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.
12. Ε π ε ι δ ή, κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η υπό κρίση αγωγή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη καθ’ ο μέρος στρέφεται κατά της δεύτερης και τρίτης εκ των εναγομένων, ενώ, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή ως προς τον εναγόμενο Δήμο και να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του τελευταίου να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των 4.000,00 ευρώ για την ανωτέρω αιτία. Το παραπάνω ποσό οφείλεται, εντόκως, με το επιτόκιο που ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 45 του ν. 4607/2019 (Α΄ 65) από την επίδοση της αγωγής με επιμέλεια του ενάγοντος στον εναγόμενο Δήμο, ήτοι στις 5.8.2022 (σχ. η με αριθμ. …/5.8.2022 έκθεση επίδοσης του διορισμένου στην έδρα του Εφετείου Θεσσαλονίκης δικαστικού επιμελητή Κωνσταντίνου Παράφορου) και έως την ολοσχερή εξόφληση. Τέλος, ενόψει της μερικής νίκης και ήττας των παραπάνω διαδίκων, τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφισθούν μεταξύ τους, κατ’ άρθρο 275 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Απορρίπτει την αγωγή ως απαράδεκτη κατά το μέρος που στρέφεται κατά της δεύτερης και τρίτης εκ των εναγομένων.
Απαλλάσσει τον ενάγοντα από τα δικαστικά έξοδα των ανωτέρω εναγομένων.
Δέχεται κατά τα λοιπά εν μέρει την αγωγή.
Αναγνωρίζει τη υποχρέωση του εναγόμενου Δήμου να καταβάλει στον ενάγοντα, για την αναφερόμενη στο σκεπτικό αιτία, το συνολικό ποσό των τεσσάρων χιλιάδων (4.000,00) ευρώ νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής και έως την πλήρη εξόφληση με το επιτόκιο που ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 45 του ν.4607/2019.
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ του ενάγοντος και του εναγόμενου Δήμου.
Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε με τη χρήση υπηρεσιακών τεχνολογικών μέσων (e-presence) κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 36 του ν. 4745/2020 (Α΄ 214) στις 8-1-2025 και η απόφαση δημοσιεύτηκε στη Θεσσαλονίκη στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στις 29-1-2025.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ
H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
