ΑΠΟΦΑΣΗ
Πανοπούλου κ.α. κατά Ελλάδας της 23.10.2025 (προσφ. αριθ. 28983/20)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μη εκτέλεση αμετάκλητης απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών από τις ελληνικές αρχές για περισσότερο από 18 έτη και έλλειψη αποτελεσματικού ενδίκου μέσου για την άρση της παραβίασης.
Οι προσφεύγοντες ήταν κάτοικοι Ελλάδας, οι οποίοι το 2005 είχαν δικαιωθεί με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (αρ. 14300/2005) για υπόθεση που τους αφορούσε. Η απόφαση δεν εκτελέστηκε ποτέ. Οι αρχές δεν έλαβαν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την εφαρμογή της απόφασης παρά το πέρασμα σχεδόν δύο δεκαετιών. Παράλληλα, δεν υπήρξε καμία αποτελεσματική έννομη διαδικασία στην ελληνική έννομη τάξη για την προσβολή αυτής της αδράνειας.
Το ΕΔΔΑ επανέλαβε τη σημασία της εκτέλεσης των εθνικών αποφάσεων ως ουσιώδες στοιχείο του δικαιώματος δίκαιης δίκης κατά το άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ. Επικαλέστηκε προηγούμενη νομολογία του, μεταξύ άλλων τις υποθέσεις Hornsby κατά Ελλάδας (18357/91), Κανελλόπουλος κατά Ελλάδας (11325/06) και Μπουσίου κατά Ελλάδας (21455/10), όπου είχε ήδη διαπιστωθεί παραβίαση σε παρόμοιες περιπτώσεις.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε παραβίαση των άρθρων 6 § 1 και 13 της ΕΣΔΑ, κρίνοντας ότι:
(i) Οι αρχές δεν κατέβαλαν τη δέουσα επιμέλεια για την εκτέλεση της απόφασης του 2005,
(ii) Δεν υπήρχε αποτελεσματικό ένδικο μέσο στο εσωτερικό δίκαιο για την αντιμετώπιση της μη εκτέλεσης.
Επιδίκασε 6.000 ευρώ σε καθένα για ηθική βλάβη και 250 ευρώ ανά προσφυγή για έξοδα και δαπάνες.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες, δεκατρία άτομα, μέλη των οικογενειών Πανοπούλου και Αντύπα, προσέφυγαν ενώπιον του ΕΔΔΑ στις 6 Ιουλίου 2020. Είχαν δικαιωθεί με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (αρ. 14300/2005) στις 30 Νοεμβρίου 2005, η οποία παρέμεινε ανεφάρμοστη μέχρι και την ημερομηνία έκδοσης της προκειμένης απόφασης, δηλαδή για περισσότερα από 18 έτη και 5 μήνες.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6 § 1,
Άρθρο 13
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
«…οι αρχές δεν κατέβαλαν όλες τις απαραίτητες προσπάθειες για την πλήρη και έγκαιρη εκτέλεση της απόφασης αριθ. 14300/2005 του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών υπέρ των προσφευγόντων» (παρ. 10).
ΣΧΟΛΙΟ
Η απόφαση Πανοπούλου κ.α. κατά Ελλάδας εντάσσεται στη σταθερή νομολογία του ΕΔΔΑ που αναδεικνύει την ανάγκη για αποτελεσματική εκτέλεση των εθνικών δικαστικών αποφάσεων, ως προϋπόθεση για την πραγμάτωση του κράτους δικαίου. Υπενθυμίζει ότι η δικαστική νίκη χωρίς εκτέλεση είναι κενή περιεχομένου και συνιστά παραβίαση του πυρήνα του δικαιώματος της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 § 1 ΕΣΔΑ).
Το ΕΔΔΑ έκανε εκτενή αναφορά στην υπόθεση Hornsby κατά Ελλάδας (18357/91, 19.03.1997, η οποία αποτέλεσε νομολογιακό θεμέλιο για όλες τις μεταγενέστερες υποθέσεις που αφορούν μη εκτέλεση αποφάσεων. Παράλληλα, επικαλέστηκε τις υποθέσεις Κανελλόπουλος κατά Ελλάδας (11325/06, 21.02.2008) και Μπουσίου κατά Ελλάδας (21455/10, 24.10.2013,), που επίσης διαπίστωσαν παραβιάσεις λόγω μη εκτέλεσης διοικητικών αποφάσεων στην Ελλάδα.
Η έλλειψη ένδικου μέσου, ως παραβίαση του άρθρου 13, αναδεικνύει και τη θεσμική αδυναμία παροχής αποτελεσματικής προσφυγής για τις περιπτώσεις διοικητικής αδράνειας. Παρόμοια διαπίστωση είχε γίνει στην υπόθεση Burdov κατά Ρωσίας της 07.05.2002 (59498/00) όπου κρίθηκε ότι η απουσία ενδίκου μέσου για μη εκτέλεση δικαστικής απόφασης συνιστά αυτοτελή παραβίαση.
