ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ 17ο ΤΡΙΜΕΛΕΣ
Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημοσίως στο ακροατήριό του, στις 12 Νοεμβρίου 2024, με δικαστές τους: Ευγενία Μαρκοπούλου, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Κυπριανό Πάνου και Θεόδωρο Δημητρούλια (εισηγητή), Πρωτοδίκες Δ.Δ. και γραμματέα τη Φιλιππία Θωμοπούλου, δικαστική υπάλληλο,
γ ι α να δικάσει την προσφυγή με ημερομηνία κατάθεσης …………..,
τ ο υ …………….. του ………………, κατοίκου …………., οδός ……….., αρ. …………, ο οποίος παραστάθηκε διά της πληρεξούσιας δικηγόρου του, ……………..,
κ α τ ά του νομικού προσώπου δημόσιου δικαίου (ν.π.δ.δ.) με την επωνυμία «Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης» (e-Ε.Φ.Κ.Α.), όπως εκπροσωπείται από τον Διοικητή του, ο οποίος δεν εμφανίστηκε στο ακροατήριο, αλλά παραστάθηκε με την από 6-11-2024 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, της πληρεξούσιας δικηγόρου Γεωργίας Πρίτσα.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, ο διάδικος που παρέστη στο ακροατήριο ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Μετά τη συνεδρίαση, το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφτηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (βλ. το ηλεκτρονικό παράβολο με κωδικό …………………………, μετά του οικείου αποδεικτικού πληρωμής), ζητείται η ακύρωση, άλλως η τροποποίηση: α) της τεκμαιρόμενης (σιωπηρής) απόρριψης, από την Τοπική Διοικητική Επιτροπή (Τ.Δ.Ε.) της Τοπικής Διεύθυνσης Α΄ Νοτίου Τομέα Αθήνας του καθ’ ου, ασκηθείσας ένστασης του προσφεύγοντος κατά των εκδοθεισών στις ……………:…………………………………. και ………………. αποφάσεων της Προϊσταμένης της ανωτέρω Τοπικής Διεύθυνσης του e-Ε.Φ.Κ.Α., με τις οποίες καταλογίστηκαν, σε βάρος του προσφεύγοντος, οφειλές συνολικού ποσού 23.111,77 ευρώ, πλέον τόκων, λόγω αχρεώστητης χορήγησης σε εκείνον ασφαλιστικών παροχών, από όργανα του Τοπικού Υποκαταστήματος Καλλιθέας του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., κατά τα έτη 2003 – 2010 και β) των τελευταίων αυτών καταλογιστικών αποφάσεων.
2. Επειδή, λαμβάνοντας υπόψη ότι, ενόψει του ποσού της κάθε επιμέρους καταλογιστικής πράξης, η εκδίκαση της κρινόμενης προσφυγής ανήκει στην καθ΄ ύλην αρμοδιότητα του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, εντούτοις, για λόγους οικονομίας της δίκης, το Δικαστήριο κρατεί και δικάζει αυτήν υπό την παρούσα τριμελή σύνθεση.
3. Επειδή, η κρινόμενη προσφυγή ασκείται απαραδέκτως κατά των υπό στοιχείο β) ως άνω καταλογιστικών αποφάσεων, ως υποκειμένων σε (ασκηθείσα) ενδικοφανή προσφυγή (άρθρο 63 παρ. 3 εδ. α΄ του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας – Κ.Δ.Δ., που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.2717/1999, Α΄ 97)· κατά τα λοιπά, ασκείται παραδεκτώς και τυγχάνει εξεταστέα, ως προς τη νομική και την ουσιαστική της βασιμότητα.
4. Επειδή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 103 του ν.4387/2016 «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας – Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού – συνταξιοδοτικού συστήματος – Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις» (Α΄ 85): «1. Κάθε παροχή που έχει καταβληθεί από το Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. αχρεώστητα, επιστρέφεται ανεξαρτήτως υπαιτιότητας του λαβόντος και αναζητείται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. Σε περίπτωση υπαιτιότητάς του αναζητείται εντόκως, με επιτόκιο 3%. Παράλληλα με την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων, επιτρέπεται συμψηφισμός οποιασδήποτε οφειλής προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με το σύνολο των χορηγούμενων παροχών, που τυχόν δικαιούται ο οφειλέτης. … Ο καταλογισμός και ο τυχόν διενεργούμενος συμψηφισμός εκτελείται με απόφαση του Διευθυντή του αρμοδίου Υποκαταστήματος. 2. …».
5. Επειδή, κατά την έννοια της ως άνω διάταξης, ο ασφαλιστικός φορέας έχει δικαίωμα να αναζητεί ως αχρεώστητες τις κοινωνικοασφαλιστικές παροχές που έχει καταβάλει στον ασφαλισμένο/συνταξιούχο χωρίς να έχει κατά νόμο υποχρέωση προς καταβολή τους (όπως όταν έχει μεσολαβήσει γεγονός διακοπτικό της χορήγησης της παροχής ή γεγονός που επηρεάζει το ύψος της ή ελλείπει προϋπόθεση απονομής της). Για την αναζήτηση του αχρεωστήτου αρκεί η επίκληση και η απόδειξη από τον φορέα του θετικού γεγονότος της καταβολής και έλλειψης υποχρέωσης καταβολής (έλλειψης νόμιμης αιτίας). Κρίσιμο ζήτημα είναι ότι ο λήπτης των παροχών ωφελήθηκε χωρίς νόμιμη αιτία και με ζημία του ασφαλιστικού φορέα (πρβλ. ΣτΕ 2137/2024 7μ. σκ. 17).
6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας, προκύπτουν τα εξής: Στο πλαίσιο διενεργηθείσας από όργανα του (τέως) Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. επιθεώρησης (σχετ. Η ………….. έκθεση), διαπιστώθηκε ότι, επ’ ονόματι του προσφεύγοντος – ασφαλισμένου, είχαν χορηγηθεί, από το Τοπικό Υποκατάστημα Καλλιθέας του Ταμείου, από ………….. έως …………., και σε τριάντα δύο (32) περιπτώσεις, ασφαλιστικές παροχές (επιδόματα ασθένειας και παροχές λόγω έκτακτης ιατροφαρμακευτικής και πρόσθετης περίθαλψης), συνολικού ύψους 23.111,77 ευρώ, δίχως να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις προς τούτο. Ειδικότερα, εκταμιεύθηκαν τα κάτωθι ποσά, με δικαιούχο τον προσφεύγοντα και υπογράφουσα ως «συναλλασσόμενη», σε είκοσι (20) περιπτώσεις, τη ……………….., υπάλληλο του ανωτέρω Τοπικού Υποκαταστήματος του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., ενώ, σε δέκα (10) περιπτώσεις, είτε δεν προκύπτει συναλλασσόμενο πρόσωπο είτε έχει τεθεί ακατάληπτη μονογραφή κάτωθι του σχετικού πεδίου (σχετ. και τα οικεία ταμειακά παραστατικά, που υπογράφονται από τον εκάστοτε Ταμία του Υποκαταστήματος), ως προς, δε, τις λοιπές δύο (2) περιπτώσεις αναφέρεται «άγνωστος» συναλλασσόμενος και δεν υφίστανται ταμειακά παραστατικά (σχετ. Οι ……………………. και …………………… αποφάσεις χορήγησης παροχών του Διευθυντή του Τοπικού Υποκαταστήματος Καλλιθέας του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.): το ποσό των 734,39 ευρώ, στις ……….., χωρίς ασφαλιστική ικανότητα, το ποσό των 2.436,52 ευρώ, στις …………, χωρίς ασφαλιστική ικανότητα και χωρίς ο ασφαλισμένος να διαθέτει τις απαιτούμενες ημέρες εργασίας, το ποσό των 1.255,57 ευρώ, στις ……………., χωρίς ασφαλιστική ικανότητα, το ποσό των 650,67 ευρώ, στις ………….., χωρίς ο ασφαλισμένος να διαθέτει τις απαιτούμενες ημέρες εργασίας, το ποσό των 775,80 ευρώ, στις …………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 672,36 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 837,92 ευρώ, στις …………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 672,25 ευρώ, στις …………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 726,03 ευρώ, στις …………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 899,58 ευρώ, στις ……………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 941,15 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 332,13 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 867,07 ευρώ, στις ……………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 839,10 ευρώ, στις …………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 833,59 ευρώ, στις ……………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 1.013,07 ευρώ, στις ………….., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 838,74 ευρώ, στις …………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 498,73 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 112,56 ευρώ, στις ……………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 1.204,99 ευρώ, στις ………….., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 156,75 ευρώ, στις ……………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 164,94 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 660,53 ευρώ, την ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 974,60 ευρώ, την………………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 160,64 ευρώ, στις …………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 450,94 ευρώ, στις ………….., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 108,29 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 1.028,65 ευρώ, στις ……………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, το ποσό των 1.239,11 ευρώ, στις …………., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και δίχως να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας, το ποσό των 223,20 ευρώ, στις …….., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και δίχως να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας, το ποσό των 453,90 ευρώ, στις ……….., χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και δίχως να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας και το ποσό των 348 ευρώ, στις …………, χωρίς να υπάρχουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και δίχως να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας. Κατόπιν, ο προσφεύγων κλήθηκε σε ακρόαση (σχετ. Το ………… έγγραφο του Προϊσταμένου του Τμήματος Παροχών της Τοπικής Διεύθυνσης Α΄ Νοτίου Τομέα Αθήνας του καθ’ ου Φορέα) και υπέβαλε τις ………… έγγραφες απόψεις του, οι οποίες, όμως, κρίθηκαν ανεπαρκείς. Ως εκ τούτου, στις ……….., εκδόθηκαν, από την Προϊσταμένη της Τοπικής Διεύθυνσης Α΄ Νοτίου Τομέα Αθήνας του καθ’ ου, οι ……………………. και ………………. αποφάσεις, με τις οποίες καταλογίσθηκαν, σε βάρος του προσφεύγοντος, τα προαναφερόμενα επιμέρους ποσά καταβληθεισών παροχών, ως αχρεώστητα, πλέον τόκων. Κατά των αποφάσεων αυτών, ο προσφεύγων υπέβαλε, ενώπιον της οικείας Τ.Δ.Ε., την …………. ένσταση (ενδικοφανής προσφυγή), με την οποία υποστήριξε (και) ότι ουδέποτε εισέπραξε ή αιτήθηκε τις επίμαχες ασφαλιστικές παροχές. Η ένσταση (τεκμαίρεται ότι) απορρίφθηκε, σιωπηρώς, με την άπρακτη παρέλευση τριμήνου από την υποβολή της.
7. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, προβάλλεται, πρωτίστως, ότι οι επίμαχες παροχές εγκρίθηκαν και εισπράχθηκαν, παρανόμως, από υπαλλήλους του Τοπικού Υποκαταστήματος Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. Καλλιθέας, δίχως οποιαδήποτε γνώση ή εμπλοκή του προσφεύγοντος, του οποίου, άλλωστε, η υπογραφή, ως «συναλλασσόμενου» ή ως «λαβόντος», δεν έχει τεθεί κάτωθι των οικείων αναγραφών των σχετικώς εκδοθέντων ταμειακών παραστατικών. Ειδικότερα, όπως ομολόγησε η καταδικασθείσα υπάλληλος ………………., ενώπιον του επιληφθέντος ποινικού δικαστηρίου, η ίδια εισέπραττε τα ποσά των εγκριθεισών επ’ ονόματι του προσφεύγοντος – αδελφού της παροχών, χωρίς να διαθέτει εξουσιοδοτήσεις. Προς απόδειξη των συγκεκριμένων ισχυρισμών του, ο προσφεύγων επικαλείται και προσκομίζει, πέραν των προαναφερόμενων ταμειακών παραστατικών, αντίγραφα της ………………. απόφασης του Β΄ Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών και της -απορριπτικής ασκηθεισών κατ’ αυτής αιτήσεων αναίρεσης- ………….. απόφασης του Αρείου Πάγου. Στις σελίδες 345 και 346 της εν λόγω απόφασης του Β΄ Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών αναφέρεται ότι η …………………., ως υπάλληλος του ως άνω Υποκαταστήματος του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., ενεργώντας από κοινού με άλλες τρεις υπαλλήλους, ενέκρινε (από τον μήνα Νοέμβριο του έτους 2003 έως τις ………) 4.984 ασφαλιστικές παροχές σε 829 ασφαλισμένους του Ταμείου, εισάγοντας μη ορθά και ελλιπή στοιχεία στο ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., τα οποία αφορούσαν στα στοιχεία της προσωπικής κατάστασης των δικαιούχων, στη δήθεν ύπαρξη των απαιτούμενων δικαιολογητικών για κάθε είδος ασφαλιστικής παροχής και στην πραγματοποίηση δαπάνης από τους ασφαλισμένους για το ποσό έκαστης παροχής, χωρίς να τηρήσει την προβλεπόμενη διαδικασία συγκέντρωσης των απαιτούμενων δικαιολογητικών και ελέγχου των προϋποθέσεων χορήγησης παροχών. Ωσαύτως, έβλαψε την περιουσία του ν.π.δ.δ. κατά το συνολικό ποσό των 5.979.022,80 ευρώ, που καταβλήθηκε αχρεωστήτως. Επιπλέον, στη σελίδα 625 της ίδιας δικαστικής απόφασης, έγινε δεκτό ότι, με άλλες 235 αποφάσεις της αυτής υπαλλήλου, εγκρίθηκαν, παρανόμως, αντίστοιχες ασφαλιστικές παροχές, οι οποίες εκταμιεύθηκαν και καταβλήθηκαν αχρεωστήτως, προκαλούμενης ζημίας ύψους 263.549,41 ευρώ στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.. Στους συνημμένους στη δικαστική αυτή απόφαση πίνακες (σελ. 547, 548 και 681) περιλαμβάνονται οι παρατιθέμενες στην προηγούμενη σκέψη παροχές, υπέρ του προσφεύγοντος, πλην των τριών πρώτων (που ανάγονταν στο έτος 2003).
8. Επειδή, ο καθ’ ου Φορέας, με το …………. έγγραφο των απόψεων, ζητεί την απόρριψη της προσφυγής, αντιτείνοντας ότι «στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μπορεί να προκύπτει υπογραφή υπαλλήλου του Υποκαταστήματος στην είσπραξη των παροχών, τεκμαίρεται όμως ότι εισέπραξε κατ’ εντολή του ενιστάμενου ή για λογαριασμό του ή για άλλο συγγενικό ή μη πρόσωπο», καθώς και ότι ο καταλογισμός των αχρεώστητων παροχών χώρησε σε βάρος του ασφαλισμένου προς όφελος του οποίου εκδόθηκαν οι σχετικές εγκριτικές αποφάσεις.
9. Επειδή, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας απόφασης, για το σύννομο της αναζήτησης αχρεώστητων κοινωνικοασφαλιστικών παροχών, προϋποτίθεται η επίκληση και η απόδειξη, από τον νομιμοποιούμενο ασφαλιστικό φορέα, του θετικού γεγονότος της καταβολής των παροχών. Ωστόσο, από τα στοιχεία του σχηματισθέντος διοικητικού φακέλου, ναι μεν, προκύπτει η εκταμίευση (βάσει των εκδοθέντων ταμειακών παραστατικών) των τριάντα από τις επίμαχες -τριάντα δύο- εγκριθείσες κοινωνικοασφαλιστικές παροχές, επ’ ονόματι του προσφεύγοντος, δίχως, πάντως, να αποδεικνύεται ή να τεκμαίρεται η καταβολή τους, εν τέλει, σε εκείνον, είτε διά της θέσης της υπογραφής του στα εκδοθέντα για έκαστη παροχή ταμειακά παραστατικά είτε διά της παροχής πληρεξουσιότητας σε τρίτο πρόσωπο προς διενέργεια των επιμέρους εισπράξεων στο ταμείο του Τοπικού Υποκαταστήματος Καλλιθέας του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. για λογαριασμό του. Κατά συνέπεια, παρανόμως έλαβε χώρα ο ένδικος καταλογισμός του ποσού των 23.111,77 ευρώ, πλέον τόκων, σε βάρος του προσφεύγοντος, επί τη βάσει μόνης της έκδοσης των σχετικών εγκριτικών αποφάσεων και ταμειακών παραστατικών επ’ ονόματι αυτού, ελλείψει απόδειξης και επακολουθήσασας ωφέλειας του ίδιου αυτού προσώπου, κατ’ αποδοχή του λόγου αυτού της προσφυγής, ως βάσιμου. Ως εκ τούτου, τα επιληφθέντα ασφαλιστικά όργανα, που έκριναν διαφορετικά, εσφαλμένως εφάρμοσαν τον νόμο και εκτίμησαν τα πραγματικά περιστατικά· η προσβαλλόμενη, δε, σιωπηρή απόρριψη πρέπει να ακυρωθεί.
10. Επειδή, κατ’ ακολουθία, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η προσφυγή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη τεκμαιρόμενη (σιωπηρή) απόρριψη της …………………. ενδικοφανούς προσφυγής. Περαιτέρω, πρέπει να αποδοθεί στον προσφεύγοντα το καταβληθέν παράβολο, κατά το ποσό των 20 ευρώ και, κατά τα λοιπά, να καταπέσει υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 277 παρ. 9 εδ. γ΄ του Κ.Δ.Δ.). Τέλος, πρέπει να συμψηφισθούν τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων, ενόψει της μερικής νίκης και της μερικής ήττας αυτών (άρθρο 275 παρ. 1 εδ. ε΄ του Κ.Δ.Δ.).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Δέχεται εν μέρει την προσφυγή.
Ακυρώνει την τεκμαιρόμενη (σιωπηρή) απόρριψη της …………. ένστασης του προσφεύγοντος από την Τ.Δ.Ε. της Τοπικής Διεύθυνσης Α΄ Νοτίου Τομέα Αθήνας του e-Ε.Φ.Κ.Α.
Διατάσσει την απόδοση του καταβληθέντος παραβόλου στον προσφεύγοντα, κατά το ποσό των είκοσι (20) ευρώ και την κατάπτωση αυτού, υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, κατά το ποσό των πέντε (5) ευρώ.
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.
Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα, στις 2-4-2025 και η απόφαση δημοσιεύθηκε στον ίδιο τόπο, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση της 10ης-7-2025.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
