ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Προσφυγή- Απόφαση επιβολής προστίμου άρ. 15 του ν. 4442/2016 για επέκταση της επιχείρησης της προσφεύγουσας σε κοινόχρηστο χώρο καθ’ υπέρβαση της χορηγηθείσας σχετικής άδειας, χωρίς να προβεί σε γνωστοποίηση της οικείας μεταβολής- Διατήρηση του προϋφιστάμενου αδειοδοτικού καθεστώτος για τη χρήση κοινοχρήστων χώρων του άρ. 30 του ως άνω νόμου και των προβλεπόμενων κυρώσεων για την άδεια χρήσης κοινοχρήστου χώρου- Σύμφωνη η εν λόγω ερμηνεία με την αρχής της ειδικότητας, καθώς οι διατάξεις του άρ. 13 του β.δ. 24.09/20.10.1958 για την αυθαίρετη κατάληψη κοινοχρήστων χώρων, ως ειδικότερες, υπερισχύουν και η εφαρμογή τους προβλέπεται ρητά στο άρ. 15 της ΚΥΑ 16228/17.05.2017 – Αυτοτελής και ανεξάρτητη η επιβολή των κυρώσεων για κατάληψη κοινοχρήστου χώρου από κυρώσεις που ενδέχεται να επιβληθούν για άλλες παραβάσεις της νομοθεσίας, όπως η παράλειψη γνωστοποίησης λειτουργίας καταστήματος ή μεταβολής στοιχείων, οι οποίες διέπονται από το άρ. 15 του ν. 4442/2016 και αφορούν διαφορετικές παραβάσεις- Επιβολή αποκλειστικά των κυρώσεων του άρ. 13 του β.δ. για την παράνομη κατάληψη κοινοχρήστου χώρου -Εσφαλμένη θεώρηση από τον Δήμο της κατάληψης κοινοχρήστου χώρου ως παράλειψης γνωστοποίησης στοιχείων που μεταβλήθηκαν- H αυθαίρετη κατάληψη από την προσφεύγουσα υπαίθριου κοινοχρήστου χώρου με την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων σε επιφάνεια μεγαλύτερη από την οριζόμενη στην κατεχόμενη από αυτήν άδεια συνιστά παράβαση, για την οποία ο Δήμος μπορούσε να επιβάλει το αναλογούν τέλος χρήσης κοινοχρήστου χώρου και όχι πρόστιμο των άρ. 15 ν. 4442/2016 και 14 της ανωτέρω ΚΥΑ- Μη νόμιμη η επιβολή του συγκεκριμένου προστίμου
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ Ι΄
ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 10 Δεκεμβρίου 2024, με δικαστή τον Γρηγόριο – Ιωάννη Τσούγκο, Πρωτοδίκη Δ.Δ. και γραμματέα την Ολυμπία Μαϊλιάνη, δικαστική υπάλληλο.
για να δικάσει την προσφυγή με αριθμό και ημερομηνία κατάθεσης ΠΡ2532/8.10.2024,
της ετερόρρυθμης εταιρείας με την επωνυμία «…», που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη (οδός … και … αρ. 4), εκπροσωπείται νόμιμα και παραστάθηκε διά του πληρεξούσιου δικηγόρου Αθανασίου Παπαθανασίου, ο οποίος κατέθεσε την από 5.12.2024 δήλωση του άρθρου 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (Κ.Δ.Δ.), περί μη εμφάνισής του,
κατά: α) του Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται από τον Υπουργό Οικονομικών και παραστάθηκε με την από 4.12.2024 δήλωση του ίδιου άρθρου της Δικαστικής Πληρεξούσιας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Αικατερίνης Ντίνα και β) του Δήμου Θεσσαλονίκης, που εκπροσωπείται νόμιμα από τον Δήμαρχό του και παρέστη με την από 2.12.2024 δήλωση του ως άνω άρθρου της πληρεξούσιας δικηγόρου Αγγελικής Τσιγαρίδα.
Το Δικαστήριο, αφού μελέτησε τη δικογραφία, σκέφθηκε κατά τον νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο, ποσού 100 ευρώ (σχετ. το με κωδικό πληρωμής … ηλεκτρονικό παράβολο), η προσφεύγουσα ζητεί, παραδεκτώς, την ακύρωση: α) της υπ’ αριθμ. πρωτ. …/αρ. …/1.4.2024 απόφασης της Αντιδημάρχου Επιχειρηματικότητας και Εξυπηρέτησης Πολιτών του Δήμου Θεσσαλονίκης, με την οποία επιβλήθηκε σε βάρος της διοικητικό πρόστιμο, ύψους 7.200 ευρώ, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 15 του ν. 4442/2016, για επέκταση της επιχείρησής της σε κοινόχρηστο χώρο, καθ’ υπέρβαση της σχετικής άδειας που της είχε χορηγηθεί, χωρίς να προβεί σε γνωστοποίηση της μεταβολής αυτής, β) της υπ’ αριθμ. πρωτ. …/3.7.2024 απόφασης του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης (ορθή επανάληψη της υπ’ αριθμ. πρωτ. …/13.6.2024 απόφασης), με την οποία απορρίφθηκε η …/9.4.2024 ειδική διοικητική προσφυγή που άσκησε κατά της υπό στοιχείο α πράξης και γ) της …/2024 (πρακτικό της 6ης Συνεδρίασης/29.8.2024) απόφασης της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, με την οποία απορρίφθηκε η …/11.7.2024 προσφυγή νομιμότητας που άσκησε η προσφεύγουσα κατά της υπό στοιχείο β απόφασης του ως άνω Γραμματέα.
2. Επειδή, οι διατάξεις του άρθρου 13 του από 20.10.1958 β.δ. «Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείμενον Νόμου των ισχυουσών διατάξεων περί των προσόδων των δήμων και κοινοτήτων» (Α΄ 171), όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν κατά τον κρίσιμο χρόνο, θεσπίζουν το θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει τόσο την παραχώρηση κοινόχρηστων χώρων όσο και τις κυρώσεις σε περίπτωση αυθαίρετης χρήσης τους. Συγκεκριμένα, το ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει την εξουσιοδότηση των δήμων και κοινοτήτων να επιβάλλουν τέλος για τη χρήση πεζοδρομίων, οδών, πλατειών και λοιπών κοινόχρηστων χώρων (παρ. 1). Ο προσδιορισμός των τμημάτων των κοινόχρηστων χώρων που δύνανται να παραχωρηθούν πραγματοποιείται με απόφαση του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου (παρ. 2). Το επιβαλλόμενο τέλος καθορίζεται σε ετήσια βάση με απόφαση του συμβουλίου, υπολογίζεται ανά τετραγωνικό μέτρο, ανεξαρτήτως διάρκειας χρήσης και διαφοροποιείται αναλόγως της τοποθεσίας εντός της πόλης ή του χωριού (παρ. 3). Η νόμιμη χρήση κοινόχρηστου χώρου προϋποθέτει τη χορήγηση σχετικής άδειας από τον δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας, κατόπιν υποβολής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο, συνοδευόμενης από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και την καταβολή του αναλογούντος τέλους (παρ. 6). Σε περίπτωση αυθαίρετης χρήσης κοινόχρηστων χώρων, επιβάλλεται πρόστιμο που ισούται με το διπλάσιο του αναλογούντος τέλους (παρ. 8). Εξάλλου, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων και λαμβάνοντας υπόψη τη νομική φύση των κοινόχρηστων χώρων ως χώρων προοριζόμενων για ελεύθερη χρήση από το κοινό, η επιβολή προστίμου λόγω αυθαίρετης χρήσης κοινόχρηστου χώρου, του οποίου η παραχώρηση σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται, προϋποθέτει τη διαπίστωση ότι η συγκεκριμένη χρήση αναιρεί ή παρακωλύει ουσιωδώς τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του εν λόγω χώρου, παρεμποδίζοντας την ελεύθερη και ακώλυτη χρήση του από το κοινό (βλ. ΔΕφΑθ 13/2019, 3621/2018, 6083/2017, πρβλ. ΣτΕ 4158/2009).
3. Επειδή, περαιτέρω, ο ν. 4442/2016 «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις» (Α΄ 230), όπως ισχύει κατά τον κρίσιμο χρόνο, ορίζει στο άρθρο 1 παρ. 1 ότι: «Ο παρών νόμος αποβλέπει στη θεσμοθέτηση του ρυθμιστικού πλαισίου άσκησης των οικονομικών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα και διέπει τη λειτουργία τους σε ορισμένο χώρο. …», στο άρθρο 2 ότι: «Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί: α) Γνωστοποίηση: Ως γνωστοποίηση ορίζεται η υποχρεωτική διαδικασία με την οποία ο ενδιαφερόμενος ενημερώνει εκ των προτέρων την αρμόδια αρχή για την έναρξη λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας, την οποία προτίθεται να ασκήσει σε ορισμένο χώρο ή εγκατάσταση, χωρίς να απαιτείται εκ των προτέρων έλεγχος. β) …», στο άρθρο 3 παρ. 1 ότι: «Με την επιφύλαξη των επόμενων άρθρων, κάθε φορέας μπορεί να ασκήσει οικονομική δραστηριότητα χωρίς περιορισμό, τηρουμένων των προβλεπομένων από την κείμενη νομοθεσία φορολογικών υποχρεώσεων, των υποχρεώσεων κοινωνικής ασφάλισης και της εγγραφής του στο γενικό εμπορικό μητρώο κατά περίπτωση. …», στο άρθρο 5 ότι: «1. Με Προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού καθορίζεται, κατά τροποποίηση και των ισχυουσών διατάξεων, η υπαγωγή της δραστηριότητας σε διαδικασία προηγούμενης γνωστοποίησης και η αρμόδια αρχή παραλαβής της. Με το ίδιο ή όμοιο διάταγμα μπορεί να καταργούνται οι διατάξεις που αντιβαίνουν στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου. 2. Η υπαγωγή οικονομικής δραστηριότητας σε καθεστώς γνωστοποίησης χωρεί με σκοπό την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και εφόσον κατά την εκτίμηση και αξιολόγηση της βλάβης ή των κινδύνων ή των συνεπειών άσκησης της δραστηριότητας συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) …», στο άρθρο 15 ότι: «1. Σε περίπτωση άσκησης οικονομικής δραστηριότητας με γνωστοποίηση, σύμφωνα με το άρθρο 5, η παράλειψη γνωστοποίησης πριν από την έναρξη λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας, η παράλειψη γνωστοποίησης των στοιχείων που πρόκειται να μεταβληθούν ή μεταβλήθηκαν ή η παροχή αναληθών στοιχείων κατά τη γνωστοποίηση ή τη μεταβολή επισύρει διοικητικό πρόστιμο από εκατό (100) έως είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ. Για την επιμέτρηση του προστίμου λαμβάνονται υπόψη τα παρακάτω κριτήρια: α) αν η παράλειψη αφορά την αρχική γνωστοποίηση ή τη γνωστοποίηση στοιχείων που έχουν μεταβληθεί, β) σε περίπτωση παράλειψης γνωστοποίησης στοιχείων που μεταβλήθηκαν ή σε περίπτωση γνωστοποίησης αναληθών στοιχείων, αν η παράβαση αφορά ένα ή περισσότερα στοιχεία και ο βαθμός σπουδαιότητας αυτών, γ) το μέγεθος της οικονομικής δραστηριότητας, δ) η διάρκεια της παράβασης και η τυχόν επανάληψή της, ε) … ζ) … 2. … 5. Κατά των πράξεων με τις οποίες επιβάλλονται οι κυρώσεις των προηγούμενων παραγράφων δύναται να ασκείται προσφυγή κατ’ εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας», στο άρθρο 27 ότι: «Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Κεφαλαίου εμπίπτουν: α) τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος του άρθρου 80 του ν. 3463/2006 (Α΄ 114) …», στο άρθρο 28 ότι: «1. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κεφαλαίου, υπάγονται στο καθεστώς γνωστοποίησης του άρθρου 6 με την επιφύλαξη των παραγράφων 2 και 3, καθώς και των άρθρων 29 και 30. 2. …», στο άρθρο 30 ότι: «1. Για τη χρήση κοινόχρηστου χώρου απαιτείται προηγούμενη άδεια, σύμφωνα με το Β.δ. 24.9/20.10/1958 (Α΄ 171). 2. Αν ο φορέας της δραστηριότητας αιτηθεί και λάβει την προβλεπόμενη άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου μετά τη γνωστοποίηση ή η ήδη χορηγηθείσα άδεια τροποποιηθεί, προβαίνει σε μεταβολή των στοιχείων που έχουν γνωστοποιηθεί και δεν απαιτείται η έκδοση της πράξης πρόσθετου προσδιορισμού εξυπηρετούμενων ατόμων. 3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομίας και Ανάπτυξης, που εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καθορίζονται τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τη χορήγηση από τους Δήμους της άδειας χρήσης κοινόχρηστου χώρου. 4. …», και στο άρθρο 34 ότι: «1. Αν ο υπόχρεος παραλείψει την υποβολή γνωστοποίησης ή γνωστοποιήσει αναληθή στοιχεία ή παραλείψει την υποβολή γνωστοποίησης των στοιχείων της οικονομικής δραστηριότητας σε περίπτωση επικείμενης μεταβολής, επιβάλλονται σε βάρος του φορέα της οικονομικής δραστηριότητας οι κυρώσεις του άρθρου 15, όπως αυτές εξειδικεύονται στην υπουργική απόφαση του άρθρου 38. Αρμόδιο όργανο για την επιβολή των κυρώσεων αυτών ορίζεται ο οικείος Δήμαρχος. 2. Κατά των αποφάσεων επιβολής κυρώσεων χωρεί ειδική διοικητική προσφυγή, σύμφωνα με το άρθρο 227 του Ν. 3852/2010 (Α΄ 87). 3 … ».
4. Επειδή, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 36 παρ. 1 του ν. 4442/2016 εκδόθηκε η οικ. 16228/17.05.2017 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Ανάπτυξης, Υγείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Απλούστευση και προτυποποίηση των διοικητικών διαδικασιών γνωστοποίησης λειτουργίας Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος, Θεάτρων και Κινηματογράφων» (Β΄ 1723). Η ως άνω Κ.Υ.Α. ορίζει στο άρθρο 1 ότι: «Η παρούσα απόφαση εφαρμόζεται στις διαδικασίες ίδρυσης των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 80 του ν. 3463/2006 …», στο άρθρο 3 ότι: «1. Για την έναρξη της λειτουργίας των καταστημάτων απαιτείται η προηγούμενη γνωστοποίηση σύμφωνα με το Παράρτημα Β. Στην γνωστοποίηση περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες της ασκούμενης δραστηριότητας και οι τυχόν εγκρίσεις, πιστοποιητικά ή άλλα δικαιολογητικά που έχει λάβει το κατάστημα (παράρτημα 1 της γνωστοποίησης). …», στο άρθρο 4 ότι: «1. Κατά την διάρκεια λειτουργίας της δραστηριότητας του καταστήματος, θα πρέπει να τηρούνται στον φάκελο που θα βρίσκεται στην εγκατάσταση του καταστήματος τα ακόλουθα έγγραφα, τον οποίο οφείλει να επιδεικνύει σε όλες τις αρμόδιες αρχές κατά τη διάρκεια του ελέγχου: α) … ζ) Την άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου, εφόσον υπάρχει. η) … 2. Εφόσον το κατάστημα είναι επιχείρηση τροφίμων ή ποτών κατά την έννοια της Υγειονομικής Νομοθεσίας θα πρέπει να πληροί επιπροσθέτως τους όρους της εκάστοτε υγειονομικής διάταξης και να τηρεί τα προβλεπόμενα αρχεία, τα οποία θα επιδεικνύονται κατά τον υγειονομικό έλεγχο της επιχείρησης. Τα διαγράμματα ροής, καθώς και η περιγραφική έκθεση και η ανάπτυξη του αριθμού των τραπεζοκαθισμάτων, όπου απαιτείται θα συντάσσονται από τον αρμόδιο σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην αντίστοιχη υγειονομική διάταξη», στο άρθρο 8 ότι: «1. Μέχρι την έκδοση της προβλεπόμενης στην παρ. 3 του αρ. 30 του ν. 4442/2016 Κοινής Υπουργικής Απόφασης, οι διαδικασίες και οι προϋποθέσεις χορήγησης της άδειας χρήσης κοινοχρήστου χώρου παραμένουν ως έχουν … 2. …», στο άρθρο 14 ότι: «1. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων της παρούσας επιβάλλονται οι κυρώσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15 του ν. 4442/2016 ως εξής: ΤΙΜΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ = (τιμή βάσης * συντελεστή επιπέδου παράβασης * συντελεστή μεγέθους) ΠΡΟΣΤΙΜΟ = ΤΙΜΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ + ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ 1 ή 2 + ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ 3 – ΜΕΙΩΣΗ 1 2. Ως τιμή βάσης ορίζονται τα εκατό (100) ευρώ. 3. Επί της τιμής βάσης υπολογίζονται συντελεστές από το 1 έως το 6 ανάλογα με το επίπεδο παράβασης γνωστοποίησης (ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΠΑΡΑΒΑΣΗΣ). Συγκεκριμένα: 3.1. Ανάλογα με τη σπουδαιότητα των στοιχείων τα οποία δεν γνωστοποιήθηκαν ή γνωστοποιήθηκαν αναληθώς ή των στοιχείων για τα οποία δεν γνωστοποιήθηκε η μεταβολή, ο συντελεστής επιπέδου παράβασης διαμορφώνεται ως εξής, ανάλογα με το εάν αφορά: 3.1.1. Πληροφορίες σχετικά με το φορέα της επιχείρησης: 3. … 3.1.4. Πληροφορίες που σχετίζονται με την υποχρέωση ύπαρξης πιστοποιητικού στο φάκελο της επιχείρησης: 6. 3.1.5. … 4. Επί της τιμής βάσης υπολογίζονται συντελεστές από το 1 έως το 8 αναλόγως του μεγέθους του καταστήματος. Για το μέγεθος του καταστήματος ορίζονται οι παρακάτω κατηγορίες (ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ): 4.1. Για καταστήματα μαζικής εστίασης: α) Κατηγορία 1 από 1 έως 20 εξυπηρετούμενα άτομα. … η) Κατηγορία 8 από 141 εξυπηρετούμενα άτομα και άνω, όπου εξυπηρετούμενα άτομα νοούνται οι καθήμενοι πελάτες. 4.2. …5. Το γινόμενο των τιμών όπως εξειδικεύονται στις παραγράφους 2, 3 και 4 ορίζεται ως ΤΙΜΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ και δύναται να προσαυξάνεται ή να μειούται ως εξής: α) … β) Εάν διαπιστώνεται η ίδια παράβαση εντός δύο ετών από τη διαπίστωση της πρώτης παράβασης, η τιμή υπολογισμού προσαυξάνεται κατά 50% για κάθε νέα διαπίστωση παράβασης με χρονικό σημείο αφετηρίας της διετίας την ημέρα διαπίστωσης της αμέσως προηγούμενης ίδιας παράβασης (ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ 2). γ) … 6. …», και στο άρθρο 15 ότι: «1. Οι κυρώσεις για παραβάσεις των κανόνων λειτουργίας που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία (υγειονομικές, πυροσβεστικές, πολεοδομικές διατάξεις) δεν θίγονται. … 2. … 3. Οι κυρώσεις που προβλέπονται σχετικά με την άδεια κοινοχρήστου χώρου εξακολουθούν να ισχύουν. 4. …».
5. Επειδή, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 15 παρ. 1, 28 παρ. 1 και 30 παρ. 1 του ν. 4442/2016, καθώς και των άρθρων 8 και 15 της υπ’ αριθμ. 16228/17.05.2017 Κ.Υ.Α., σε συνδυασμό με το άρθρο 13 του από 20.10.1958 β.δ., καθίσταται σαφές ότι ο νομοθέτης, στο πλαίσιο απλοποίησης των διαδικασιών αδειοδότησης επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος, εισήγαγε το καθεστώς της απλής γνωστοποίησης λειτουργίας. Ωστόσο, διατήρησε το προϋφιστάμενο αδειοδοτικό καθεστώς για τη χρήση κοινόχρηστων χώρων, όπως αυτό αποτυπώνεται ρητά στο άρθρο 30 παρ. 1 του ν. 4442/2016 και επιβεβαιώνεται από το άρθρο 8 της ανωτέρω Κ.Υ.Α. Αναφορικά με τις κυρώσεις για την αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστων χώρων, το άρθρο 15 παρ. 3 της ίδιας Κ.Υ.Α. ορίζει ότι εξακολουθούν να ισχύουν οι κυρώσεις που προβλέπονται για την άδεια κοινοχρήστου χώρου, όπως αυτές καθορίζονται στο άρθρο 13 (παρ. 8) του β.δ. της 24.9/20.10.1958. Ειδικότερα, σε περίπτωση παράνομης κατάληψης κοινοχρήστων χώρων, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του αναλογούντος τέλους χρήσης. Η ερμηνεία αυτή είναι σύμφωνη με την αρχή της ειδικότητας, καθώς οι διατάξεις του άρθρου 13 του β.δ., ως ειδικότερες για την αυθαίρετη κατάληψη κοινοχρήστων χώρων, υπερισχύουν και η εφαρμογή τους προβλέπεται ρητά στο άρθρο 15 της ως άνω Κ.Υ.Α. Επιπλέον, η επιβολή των εν λόγω κυρώσεων είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη από τις κυρώσεις που ενδέχεται να επιβληθούν για άλλες παραβάσεις της νομοθεσίας, όπως η παράλειψη γνωστοποίησης λειτουργίας του καταστήματος ή μεταβολής στοιχείων, οι οποίες διέπονται από το άρθρο 15 του ν. 4442/2016 και αφορούν διαφορετικές παραβάσεις. Ως εκ τούτου, για την παράνομη κατάληψη κοινοχρήστων χώρων επιβάλλονται αποκλειστικά οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 13 του β.δ., οι οποίες αποτελούν ειδικό και ανεξάρτητο σύστημα κυρώσεων.
6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Στις 23.12.2023 και ώρα 18:00 διενεργήθηκε από αστυνομικούς του Αστυνομικού Τμήματος (Α.Τ.) Λευκού Πύργου έλεγχος στο κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος («ΚΑΦΕ ΜΠΑΡ – ΣΝΑΚ ΜΠΑΡ») εκμετάλλευσης της προσφεύγουσας εταιρείας, με τον διακριτικό τίτλο «…», το οποίο βρίσκεται στην οδό … και … αρ. 4. Σύμφωνα με τη σχετική …/16.2.2024 βεβαίωση του ως άνω Αστυνομικού Τμήματος, κατά τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι η προσφεύγουσα είχε προβεί σε αυθαίρετη κατάληψη υπαίθριου κοινόχρηστου χώρου (πεζοδρόμιο), συνολικής έκτασης δέκα (10) τετραγωνικών μέτρων, έχοντας αναπτύξει στον υπαίθριο χώρο του καταστήματος επί της οδού … και επί της οδού … σαράντα (40) καθίσματα και δέκα (10) τραπέζια, υπερβαίνοντας την …/20.4.2023 κατεχόμενη άδεια χρήσης κοινοχρήστου χώρου από το Δήμο Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα, με την ως άνω …/20.4.2023 απόφαση του Δημάρχου Θεσσαλονίκης είχε χορηγηθεί στην προσφεύγουσα για το εν λόγω κατάστημα άδεια χρήσης κοινοχρήστου χώρου για το έτος 2023, με την οποία επιτράπηκε η ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων επί της οδού … αρ. 4 σε επιφάνεια 8.92 τ.μ. Εξάλλου, για την επιχείρησή της η προσφεύγουσα είχε υποβάλει την …/14.6.2023 γνωστοποίηση (μεταβολής) στοιχείων, όπου στο σχετικό πεδίο δήλωσε ότι θα κάνει χρήση κοινοχρήστου χώρου. Ακολούθως, με βάση τις ανωτέρω διαπιστώσεις του αστυνομικού ελέγχου, ο Αντιδήμαρχος Επιχειρηματικότητας και Εξυπηρέτησης Πολιτών του Δήμου Θεσσαλονίκης, αφού αρχικώς έκρινε ότι οι από 14.3.2024 έγγραφες απόψεις που υπέβαλε η προσφεύγουσα, κατόπιν κλήσης της προς ακρόαση, δεν ήταν ικανοποιητικές, εξέδωσε την πρώτη προσβαλλόμενη υπ’ αριθμ. πρωτ. …/αρ. …/1.4.2024 απόφαση, με την οποία επιβλήθηκε σε βάρος της πρόστιμο ύψους 7.200 ευρώ, βάσει του άρθρου 15 του ν. 4442/2016. Το πρόστιμο υπολογίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 14 της 16228/2017 Κ.Υ.Α. ως εξής: Τιμή Βάσης: 100 ευρώ Χ Συντελεστής Επιπέδου Παράβασης: 6 (Πληροφορίες που σχετίζονται με την υποχρέωση ύπαρξης πιστοποιητικού στο φάκελο της επιχείρησης – άδεια χρήσης κοινοχρήστου χώρου) Χ Συντελεστής μεγέθους: 8 = 4.800 ευρώ, προσαυξημένο κατά 50% λόγω διαπίστωσης ίδιας παράβασης εντός δύο ετών από την πρώτη παράβαση, η οποία είχε διαπιστωθεί στις 12.12.2023. Κατά της απόφασης αυτής, η προσφεύγουσα άσκησε εμπροθέσμως την …/9.4.2024 ειδική διοικητική προσφυγή ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, προβάλλοντας αφενός ότι το ένδικο πρόστιμο μη νομίμως επιβλήθηκε βάσει του άρθρου 15 του ν. 4442/2016, αφετέρου ότι, σε κάθε περίπτωση, δεν ήταν επιτρεπτή η χορήγηση άδειας κοινοχρήστων χώρων στην οδό …, αφού το πλάτος του πεζοδρομίου αυτής δεν υπερβαίνει τα δύο μέτρα, προϋπόθεση απαραίτητη για τη χορήγηση σχετικής άδειας, σύμφωνα με την …/2013 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι η ως άνω απόφαση είναι πλημμελώς αιτιολογημένη, καθώς δεν ελήφθη υπόψη ο ισχυρισμός της ότι κατά την ημέρα διενέργειας του ελέγχου (23.12.2023) είχαν προγραμματιστεί και πραγματοποιηθεί στο κατάστημά της εργασίες επισκευής γυψοσανίδας από ιδιωτική εταιρεία συντήρησης κτιρίων, και για τον λόγο αυτόν αναγκάστηκε να τοποθετήσει τα τραπεζοκαθίσματα προσωρινά επί του πεζοδρομίου, μέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών. Η προσφυγή αυτή απορρίφθηκε με την δεύτερη προσβαλλόμενη υπ’ αριθμ. πρωτ. …/3.7.2024 απόφαση του Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης (ορθή επανάληψη της υπ’ αριθμ. πρωτ. …/13.6.2024 απόφασης), με την οποία κρίθηκε ότι η ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων σε κοινόχρηστο χώρο χωρίς άδεια του Δήμου συνιστά επέκταση επιχείρησης που απαιτεί υποχρεωτική μεταβολή της αρχικής γνωστοποίησης λειτουργίας, η παράλειψη της οποίας επισύρει τις κυρώσεις του άρθρου 15 του ν. 4442/2016. Κατά της απόφασης αυτής η προσφεύγουσα άσκησε την …/11.7.2024 προσφυγή νομιμότητας ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, επαναφέροντας τους ως άνω ισχυρισμούς της. Με την τρίτη προσβαλλόμενη …/2024 (πρακτικό της 6ης Συνεδρίασης/29.8.2024) απόφαση της ως άνω Ειδικής Επιτροπής, η εν λόγω προσφυγή απορρίφθηκε, με την αιτιολογία ότι η προσφεύγουσα προέβη επανειλημμένα σε κατάληψη κοινοχρήστου χώρου, χωρίς την απαιτούμενη άδεια και επομένως νομίμως επιβλήθηκε σε βάρος της το επίμαχο πρόστιμο.
7. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, όπως αυτή αναπτύσσεται με το νομίμως κατατεθέν στις 5.12.2024 υπόμνημα, η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση των προσβαλλόμενων πράξεων, προβάλλοντας εκ νέου τους ισχυρισμούς που είχε προβάλει με τις προαναφερθείσες διοικητικές προσφυγές της. Ειδικότερα, υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι εσφαλμένως εφαρμόστηκαν εν προκειμένω οι διατάξεις των άρθρων 15 παρ. 1 και 28 του ν. 4442/2016, δεδομένου ότι εκ των πραγμάτων δεν ήταν δυνατόν να προβεί σε μεταβολή γνωστοποίησης στοιχείων ως προς την κατάληψη κοινοχρήστου χώρου επί της οδού …, καθότι η χρήση του συγκεκριμένου πεζοδρομίου για την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων δεν ήταν επιτρεπτή, βάσει της …/2013 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης. Κατά τους ισχυρισμούς της, την ημέρα του αστυνομικού ελέγχου προέβη μόνο σε μη επιτρεπτή κατάληψη κοινοχρήστου χώρου, η οποία ήταν πρόσκαιρη και οφειλόταν σε έκτακτους και εντελώς περιστασιακούς λόγους, συγκεκριμένα δε για την πραγματοποίηση εργασιών επισκευής γυψοσανίδων στο κατάστημά της.
8. Επειδή, από την πλευρά τους, το καθ’ ου Ελληνικό Δημόσιο και ο καθ’ ου Δήμος, με το κατατεθέν στις 13.12.2024 υπόμνημά του πρώτου και την από 13.11.2024 έκθεση απόψεων του Αναπληρωτή Προϊσταμένου Διεύθυνσης Εξυπηρέτησης Επιχειρηματία του Δήμου Θεσσαλονίκης, αντιστοίχως, ζητούν την απόρριψη της προσφυγής ως ουσία αβάσιμης. Ειδικότερα, το Ελληνικό Δημόσιο υποστηρίζει ότι η προσβαλλόμενη πράξη επιβολής προστίμου εκδόθηκε νομίμως, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15 του ν. 4442/2016 σε συνδυασμό με την Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829/2017 απόφαση του Υπουργού Υγείας (Β΄ 2161/2017), στο άρθρο 4 της οποίας προβλέπεται ότι οι επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών για να λειτουργήσουν πρέπει να διαθέτουν αποδεικτικό υποβολής γνωστοποίησης από τις εκάστοτε αρμόδιες αρχές κατά τις διατάξεις του ν. 4442/2016. Συναφώς, επικαλείται το Δ1γ/Γ.Π/21605/2023 έγγραφο του Υπουργείου Υγείας, στο οποίο αναφέρεται ότι κάθε προσθήκη εξωτερικού παρακείμενου χώρου, στεγασμένου ή υπαίθριου, για την εξυπηρέτηση καθήμενων πελατών, αποτελεί επέκταση του ήδη υφιστάμενου καταστήματος και επιβάλλει τη μεταβολή της γνωστοποίησης. Επισημαίνει, επίσης, ότι η άδεια κοινόχρηστου χώρου συνιστά αποδεικτικό νόμιμης κατοχής του εξωτερικού χώρου και αποτελεί απαραίτητο δικαιολογητικό που πρέπει να τηρείται στο φάκελο του καταστήματος και να επιδεικνύεται στις ελεγκτικές αρχές, προκειμένου αυτές να μπορούν να διαπιστώσουν τη νομιμότητα λειτουργίας της επιχείρησης. Περαιτέρω, ο καθ’ ου Δήμος προβάλλει ότι η προσφεύγουσα επιχείρηση επέδειξε επανειλημμένη παραβατική συμπεριφορά εντός του 2023, με διαπιστωμένες παραβάσεις στις 29.10.2023, 1.11.2023 και 12.12.2023, κατά τις οποίες καταγράφηκε αυθαίρετη κατάληψη κοινόχρηστου χώρου καθ’ υπέρβαση της υπ’ αριθμ. …/20.4.2023 άδειας. Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι για τις παραβάσεις της 29.10.2023 και της 1.11.2023 δεν επιβλήθηκε τελικώς πρόστιμο, καθώς έγιναν δεκτές οι αντιρρήσεις της προσφεύγουσας, η οποία προσκόμισε τιμολόγια εταιρείας απολύμανσης που δικαιολογούσαν την προσωρινή τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων στον κοινόχρηστο χώρο κατά τη διάρκεια των εργασιών. Υποστηρίζει, επιπλέον, ότι το επίμαχο πρόστιμο επιβλήθηκε κατά δέσμια αρμοδιότητα βάσει των βεβαιωμένων παραβάσεων, οι οποίες, κατά την κρίση του, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ήσσονος σημασίας. Προς επίρρωση των ισχυρισμών του, επικαλείται το άρθρο 4 της 16228/2017 Κ.Υ.Α., στο οποίο ορίζεται ότι η άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου πρέπει να τηρείται στο φάκελο του καταστήματος ως το μόνο νόμιμο αποδεικτικό χρήσης του εξωτερικού χώρου, καθώς και το άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 4442/2016 σχετικά με την υποχρέωση μεταβολής των γνωστοποιηθέντων στοιχείων σε περίπτωση που ο οικονομικός φορέας λάβει άδεια χρήσης κοινοχρήστου χώρου μετά τη γνωστοποίηση. Τέλος, αναφορικά με τον ισχυρισμό της προσφεύγουσας περί αντικειμενικής αδυναμίας χορήγησης άδειας επί της οδού Προξένου …, αντιτείνει ότι η επιχείρηση όφειλε να λειτουργεί αποκλειστικά εντός των ορίων της νομίμως χορηγηθείσας άδειας, η οποία αφορούσε μόνο την οδό ….
9. Επειδή, σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, η αυθαίρετη κατάληψη κοινόχρηστου χώρου δεν συνιστά παράλειψη γνωστοποίησης μεταβολής στοιχείων οικονομικού φορέα κατά την έννοια του άρθρου 15 του ν. 4442/2016, αλλά αποτελεί ουσιαστική παράβαση των διατάξεων περί χρήσης κοινοχρήστων χώρων. Για την παράβαση αυτή προβλέπεται ειδική κύρωση στο άρθρο 13 παρ. 8 του β.δ. της 20.10.1958, ήτοι πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του αναλογούντος τέλους, η οποία διατηρήθηκε ρητώς σε ισχύ δυνάμει του άρθρου 15 παρ. 3 της 16228/2017 Κ.Υ.Α. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι η προσφεύγουσα προέβη στις 23.12.2023 σε αυθαίρετη κατάληψη υπαίθριου κοινόχρηστου χώρου (πεζοδρόμιο), συνολικής έκτασης δέκα (10) τετραγωνικών μέτρων επί της οδού … και επί της οδού … καθ’ υπέρβαση της υπ’ αριθμ. …/20.4.2023 άδειας χρήσης κοινοχρήστου χώρου που κατείχε, η οποία επέτρεπε την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων μόνο επί της οδού … αρ. 4 σε επιφάνεια 8,92 τ.μ. Για την ως άνω διαπιστωθείσα παράβαση, ο καθ’ ου Δήμος είχε τη δυνατότητα να επιβάλει σε βάρος της προσφεύγουσας, εφόσον έκρινε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 13 του από 20.10.1958 β.δ., το αναλογούν τέλος χρήσης κοινόχρηστων χώρων και το σχετικό πρόστιμο. Αντ’ αυτού, ο Δήμος Θεσσαλονίκης επέβαλε πρόστιμο βάσει του άρθρου 15 του ν. 4442/2016 και του άρθρου 14 της ΚΥΑ 16228/2017, υπολαμβάνοντας εσφαλμένως την κατάληψη κοινοχρήστου χώρου ως παράλειψη γνωστοποίησης στοιχείων που μεταβλήθηκαν. Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο καθ’ ου Δήμος κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 15 του ν. 4442/2016 επέβαλε με την πρώτη προσβαλλόμενη υπ’ αριθμ. …/αρ. …/1.4.2024 απόφαση της Αντιδημάρχου Επιχειρηματικότητας και Εξυπηρέτησης Πολιτών του Δήμου Θεσσαλονίκης το επίδικο πρόστιμο ύψους 7.200 ευρώ σε βάρος της προσφεύγουσας. Συνακόλουθα, μη νόμιμες παρίστανται και οι επίσης προσβαλλόμενες υπ’ αριθμ. …/3.7.2024 απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης και η υπ’ αριθμ. …/2024 απόφαση της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, οι οποίες επικύρωσαν την ανωτέρω πράξη επιβολής προστίμου, απορρίπτοντας τις διοικητικές προσφυγές της προσφεύγουσας. Εξάλλου, οι επικαλούμενες από τους καθ’ ων διατάξεις (άρθρο 4 της Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829/2017 Υπουργικής Απόφασης και άρθρο 4 της 16228/2017 Κ.Υ.Α.), καθώς και το υπ’ αριθμ. Δ1γ/Γ.Π/21605/2023 έγγραφο του Υπουργού Υγείας, δεν σχετίζονται με το κρίσιμο ζήτημα της διαχείρισης των κοινοχρήστων χώρων και ουδόλως ανατρέπουν το προαναφερθέν σαφές νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο διακρίνει τις κυρώσεις για την αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστου χώρου από τις κυρώσεις για παραβάσεις της διαδικασίας γνωστοποίησης. Ομοίως, η επίκληση του άρθρου 30 παρ. 2 του ν. 4442/2016 δεν έχει εν προκειμένω εφαρμογή, προεχόντως διότι αφορά την περίπτωση που ο φορέας της δραστηριότητας λάβει την προβλεπόμενη άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου μετά τη γνωστοποίηση ή η ήδη χορηγηθείσα άδεια τροποποιηθεί. Στην προκειμένη περίπτωση, αντιθέτως, διαπιστώθηκε η αυθαίρετη χρήση κοινοχρήστου χώρου καθ’ υπέρβαση της ήδη χορηγηθείσας άδειας, χωρίς αυτή να έχει τροποποιηθεί. Κατόπιν των ανωτέρω, οι προσβαλλόμενες πράξεις πρέπει να ακυρωθούν λόγω νομικής πλημμέλειας στη νόμιμη βάση τους, κατ’ αποδοχή ως βάσιμου του σχετικού ισχυρισμού της προσφεύγουσας περί εσφαλμένης εφαρμογής του άρθρου 15 του ν. 4442/2016, ενώ η εξέταση των λοιπών λόγων που προβάλλονται με την προσφυγή παρέλκει ως αλυσιτελής.
10. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν, η προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις για τους λόγους που αναφέρονται στο σκεπτικό. Τέλος, το καταβληθέν παράβολο πρέπει να αποδοθεί στην προσφεύγουσα (άρθρο 277 παρ. 9 εδ. α’ του Κ.Δ.Δ.), ενώ, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, πρέπει να απαλλαγούν οι καθ’ ων από τα δικαστικά έξοδα της προσφεύγουσας (άρθρο 275 παρ. 1 εδ. ε’ του Κ.Δ.Δ.).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Δέχεται την προσφυγή.
Ακυρώνει: α) την υπ’ αριθμ. πρωτ. …/αρ. …/1.4.2024 απόφαση της Αντιδημάρχου Επιχειρηματικότητας και Εξυπηρέτησης Πολιτών του Δήμου Θεσσαλονίκης, με την οποία επιβλήθηκε σε βάρος της προσφεύγουσας διοικητικό πρόστιμο, ύψους 7.200 ευρώ, β) την υπ’ αριθμ. πρωτ. …/3.7.2024 απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης (ορθή επανάληψη της υπ’ αριθμ. πρωτ. …/13.6.2024 απόφασης), με την οποία απορρίφθηκε η …/9.4.2024 ειδική διοικητική προσφυγή της κατά της υπό στοιχείο α πράξης του ως άνω Αντιδημάρχου, και γ) την υπ’ αριθμ. …/2024 (πρακτικό της 6ης Συνεδρίασης/29.8.2024) απόφαση της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, με την οποία απορρίφθηκε η …/11.7.2024 προσφυγή νομιμότητας κατά της υπό στοιχείο β απόφασης του ως άνω Γραμματέα.
Διατάσσει την απόδοση του καταβληθέντος παραβόλου στην προσφεύγουσα.
Απαλλάσσει τους καθ’ ων από τα δικαστικά έξοδα της προσφεύγουσας.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε στις 8-4-2025, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
