ΑΠΟΦΑΣΗ
Avantech Cont S.R.L. κ.α. κατά Ρουμανίας της 25.09.2025 (προσφ. αριθ. 6969/19 και 3 άλλες)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η προσφεύγουσα εταιρεία AVANTECH CONT S.R.L. και τρεις ακόμη προσφεύγοντες προσέφυγαν στο ΕΔΔΑ καταγγέλλοντας την μη εκτέλεση ή την υπερβολικά καθυστερημένη εκτέλεση αμετάκλητων δικαστικών αποφάσεων που είχαν εκδοθεί υπέρ τους από τα ρουμανικά δικαστήρια. Οι αποφάσεις αυτές διέτασσαν είτε την καταβολή χρηματικών ποσών είτε την εκτέλεση συγκεκριμένων ενεργειών από δημόσιες αρχές.
Στην περίπτωση της AVANTECH CONT S.R.L., το Νομαρχιακό Δικαστήριο της Κωνστάντζας είχε εκδώσει απόφαση στις 21.06.2012 που διέτασσε τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο της Κωνστάντζας να εκπονήσουν και εγκρίνουν Ζωνικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Μια δεύτερη απόφαση της 27.10.2015 επέβαλε χρηματικές κυρώσεις μέχρι την εκτέλεση της αρχικής απόφασης. Παρά την πάροδο περισσότερων από 10 ετών, η απόφαση παρέμενε ανεκτέλεστη κατά τον χρόνο εξέτασης της υπόθεσης από το ΕΔΔΑ.
Οι υπόλοιποι προσφεύγοντες αντιμετώπισαν παρόμοιες καθυστερήσεις: η Aurelia-Auruța FOCȘA περίμενε από το 2019 την εκτέλεση απόφασης για επανυπολογισμό του μισθού της, ο Teofil-Sebastian POP ανέμενε από το 2013 την επαναπρόσληψή του και την καταβολή δεδουλευμένων, και ο Ştefan FLOREA περιμένει από το 2013 τον επανυπολογισμό της σύνταξής του.
Το ΕΔΔΑ υπενθύμισε ότι η εκτέλεση δικαστικής απόφασης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της «δίκαιης δίκης» κατά την έννοια του άρθρου 6. Αναφερόμενο στην πιλοτική απόφαση Foundation Hostel for Students of the Reformed Church και Stanomirescu κατά Ρουμανίας (2014), το Δικαστήριο τόνισε ότι το πρόβλημα της μη εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων στη Ρουμανία έχει συστημικό χαρακτήρα.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι αρχές δεν κατέβαλαν όλες τις αναγκαίες προσπάθειες για την πλήρη και έγκαιρη εκτέλεση των αποφάσεων υπέρ των προσφευγόντων. Οι καθυστερήσεις, που κυμαίνονταν από 6 έως 11 έτη, υπερέβαιναν κατά πολύ κάθε εύλογη προθεσμία και στερούσαν από τους προσφεύγοντες την αποτελεσματική δικαστική προστασία.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 και του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου, επιδίκασε δε 7.800 ευρώ σε κάθε προσφεύγοντα για ηθική βλάβη και δικαστικά έξοδα.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
1. AVANTECH CONT S.R.L. (προσφ. αριθ. 6969/19)
Η προσφεύγουσα εταιρεία, εγγεγραμμένη το 2002, απέκτησε δικαστική απόφαση από το Νομαρχιακό Δικαστήριο της Κωνστάντζας στις 21 Ιουνίου 2012 (αριθ. 14385/118/2011), η οποία διέτασσε τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο να εκπονήσουν και εγκρίνουν το Ζωνικό Πολεοδομικό Σχέδιο για την περιοχή όπου η εταιρεία κατείχε οικόπεδο.
Λόγω μη συμμόρφωσης των αρχών, η εταιρεία προσέφυγε εκ νέου και απέκτησε δεύτερη απόφαση στις 27 Οκτωβρίου 2015 (αριθ. 5046/118/2015), που επέβαλε στις δημόσιες αρχές την καταβολή χρηματικών κυρώσεων μέχρι την εκτέλεση της αρχικής απόφασης.
Μέχρι τις 27 Απριλίου 2023, δηλαδή 10 έτη και 10 μήνες μετά την έκδοση της πρώτης απόφασης, οι αποφάσεις παρέμεναν ανεκτέλεστες.
2. Aurelia-Auruța FOCȘA (προσφ. αριθ. 55860/19)
Η προσφεύγουσα, γεννημένη το 1957, απέκτησε απόφαση από το Νομαρχιακό Δικαστήριο της Σουτσεάβα στις 19 Νοεμβρίου 2018 (αριθ. 3924/86/2017) που διέτασσε τον επανυπολογισμό του μισθού της και την καταβολή των διαφορών. Η απόφαση κατέστη εκτελεστή στις 25 Μαρτίου 2019 αλλά παραμένει ανεκτέλεστη για περισσότερα από 6 έτη.
3. Teofil-Sebastian POP (προσφ. αριθ. 10059/20)
Ο προσφεύγων, γεννημένος το 1967, απέκτησε απόφαση από το Νομαρχιακό Δικαστήριο Caraș-Severin στις 26 Φεβρουαρίου 2013 (αριθ. 5043/115/2012) που διέτασσε την επαναπρόσληψή του και την καταβολή δεδουλευμένων. Η εντολή επαναπρόσληψης εκτελέστηκε μερικώς μετά από 1 έτος και 9 μήνες, αλλά η καταβολή των δεδουλευμένων παραμένει ανεκτέλεστη για περισσότερα από 11 έτη.
4. Ştefan FLOREA (προσφ. αριθ. 20406/20)
Ο προσφεύγων, γεννημένος το 1957, απέκτησε απόφαση από το Νομαρχιακό Δικαστήριο του Σιμπίου στις 18 Απριλίου 2013 (αριθ. 2593/85/2012) που διέτασσε τον επανυπολογισμό των συνταξιοδοτικών του δικαιωμάτων. Η απόφαση παραμένει ανεκτέλεστη για περισσότερα από 11 έτη και 7 μήνες.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6 § 1
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 6 § 1 – Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη
Το Δικαστήριο επανέλαβε τη σταθερή νομολογία του ότι η εκτέλεση μιας δικαστικής απόφασης πρέπει να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της «δίκαιης δίκης» κατά την έννοια του άρθρου 6. Το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο θα ήταν ψευδαίσθηση εάν η έννομη τάξη ενός Συμβαλλόμενου Κράτους επέτρεπε μια τελεσίδικη, δεσμευτική δικαστική απόφαση να παραμένει ανενεργή σε βάρος του ενός διαδίκου.
Το Δικαστήριο αναφερόμενο στις αποφάσεις Hornsby κατά Ελλάδας της 19.03.1997 (αριθ. 18357/91, § 40), και Foundation Hostel for Students of the Reformed Church και Stanomirescu κατά Ρουμανίας της 07.01.2014 (αριθ. 2699/03 και 43597/07), είχε ήδη διαπιστώσει παραβίαση για παρόμοια ζητήματα, αναγνωρίζοντας το συστημικό πρόβλημα της μη εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων στη Ρουμανία.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι οι καθυστερήσεις στην προκειμένη υπόθεση, που κυμαίνονταν από 6 έτη και 2 μήνες έως 11 έτη και 7 μήνες, υπερέβαιναν κάθε εύλογη προθεσμία. Οι αρχές δεν κατέβαλαν όλες τις απαραίτητες προσπάθειες για την πλήρη και έγκαιρη εκτέλεση των αποφάσεων υπέρ των προσφευγόντων.
Άρθρο 1 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι αποφάσεις που διέτασσαν την καταβολή χρηματικών ποσών ή την εκτέλεση συγκεκριμένων ενεργειών από τις δημόσιες αρχές συνιστούν «περιουσία» κατά την έννοια του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου.
Η αδυναμία των αρχών να εκτελέσουν τις αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα συνιστούσε επέμβαση στο δικαίωμα των προσφευγόντων στην ειρηνική απόλαυση της περιουσίας τους. Αυτή η επέμβαση δεν δικαιολογούνταν από κανένα θεμιτό σκοπό δημοσίου συμφέροντος και διαταράχθηκε η δίκαιη ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ατόμου.
Το Δικαστήριο, διαπίστωσε ομόφωνα παραβίαση της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 § 1) και του σεβασμού της περιουσίας ( άρθρο 1 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου) επιδικάζοντας σε κάθε προσφεύγοντα, 7.800 ευρώ για ηθική βλάβη και δικαστικά έξοδα.
ΣΧΟΛΙΟ
Η απόφαση AVANTECH CONT S.R.L. κ.α. κατά Ρουμανίας αποτελεί συνέχεια της εκτεταμένης νομολογίας του ΕΔΔΑ σχετικά με το χρόνιο πρόβλημα της μη εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων στη Ρουμανία, το οποίο έχει αναγνωριστεί ως συστημικό από την πιλοτική απόφαση Foundation Hostel for Students of the Reformed Church και Stanomirescu κατά Ρουμανίας της 07.01.2014 (αριθμ. προσφ. 2699/03 και 43597/07).
Το Δικαστήριο έχει αναπτύξει σταθερή νομολογία από την καθοριστική απόφαση Hornsby κατά Ελλάδας της 19.03.1997, αριθμ. προσφ. 18357/91 (https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-58020), όπου για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε ρητά ότι η εκτέλεση δικαστικής απόφασης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της «δίκαιης δίκης». Αυτή η αρχή επιβεβαιώθηκε και υπήρξε εμβάθυνσή της σε πολυάριθμες μεταγενέστερες αποφάσεις, όπως η Immobiliare Saffi κατά Ιταλίας της 28.07.1999, (αριθμ. προσφ. 22774/93).
Η Ρουμανία έχει αντιμετωπίσει επανειλημμένες καταδίκες για παρόμοιες παραβιάσεις. Εκτός από την πιλοτική απόφαση του 2014, αξίζει να αναφερθούν οι αποφάσεις Săcăleanu κατά Ρουμανίας της 06.09.2005, αριθμ. προσφ. 73970/01 και Vrioni κ.α. κατά Αλβανίας και Ιταλίας της 24.03.2022, αριθμ. προσφ. 35818/16, που αναδεικνύουν το ευρύτερο πρόβλημα στην περιοχή των Βαλκανίων.
Το πρόβλημα της μη εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων δεν περιορίζεται στη Ρουμανία. Το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αναπτύξει παρόμοια νομολογία στην υπόθεση Acevedo Jaramillo κ.ά. κατά Περού της 07.02.2006, Series C No. 144, όπου αναγνώρισε ότι η μη εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων παραβίασε το δικαίωμα σε δικαστική προστασία.
Παρομοίως, η Αφρικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Δικαιωμάτων των Λαών στην απόφαση Beneficiaries of late Norbert Zongo κ.ά. κατά Burkina Faso της 28.03.2014, αριθμ. προσφ. 013/2011, τόνισε τη σημασία της αποτελεσματικής εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου.
Η επιμονή του ΕΔΔΑ στην αυστηρή εφαρμογή των αρχών περί εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στο ρουμανικό νομικό σύστημα. Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο πλαίσιο της εποπτείας εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΔΑ, έχει ήδη υιοθετήσει αρκετές ενδιάμεσες αποφάσεις καλώντας τη Ρουμανία να λάβει γενικά μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η απόφαση AVANTECH CONT S.R.L. αναδεικνύει επίσης την ιδιαίτερη ευθύνη των δημοσίων αρχών όταν αυτές είναι οι υπόχρεες εκτέλεσης. Σε αντίθεση με τις υποθέσεις εκτέλεσης μεταξύ ιδιωτών, όπου το κράτος έχει περιορισμένο ρόλο, εδώ οι ίδιες οι αρχές αρνούνται ή αδυνατούν να συμμορφωθούν με δικαστικές αποφάσεις, γεγονός που καθιστά την παραβίαση ακόμη πιο σοβαρή.
Η προκειμένη απόφαση επιβεβαιώνει τη σταθερή θέση του ΕΔΔΑ ότι η μη εκτέλεση αμετάκλητων δικαστικών αποφάσεων υπονομεύει το κράτος δικαίου και στερεί από τους πολίτες ουσιαστική δικαστική προστασία. Η συνεχιζόμενη αδυναμία της Ρουμανίας να αντιμετωπίσει αυτό το συστημικό πρόβλημα, παρά τις επανειλημμένες καταδίκες και την πιλοτική απόφαση του 2014, καταδεικνύει την ανάγκη για πιο αποφασιστικά μέτρα και δομικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων.
