ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αγωγή αποζημίωσης – Ο εναγόμενος Δήμος ήταν αρμόδιος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4830/2021 και του α.75 του ν.3463/2006, για να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να μην επιτρέπει την κυκλοφορία στους δρόμους των αδέσποτων ζώων, τα οποία θα πρέπει να περισυλλέγονται και να μεταφέρονται σε προβλεπόμενους από τη νομοθεσία και κατάλληλους για αυτά χώρους – Ο σκύλος που ενεπλάκη στο επίδικο τροχαίο ατύχημα, ο οποίος εισήλθε αιφνιδίως στο οδόστρωμα, με αποτέλεσμα την πρόκληση υλικών ζημιών στο όχημα του ενάγοντος, ήταν μη δεσποζόμενος, έφερε ηλεκτρονική σήμανση («μικροτσιπ») και είχε καταχωρισθεί στο Ε.Μ.Ζ.Σ. με ιδιοκτήτη τον εναγόμενο Δήμο – Το ζημιογόνο συμβάν οφείλεται στις παράνομες παραλείψεις των οργάνων του εναγομένου σχετικά με την περισυλλογή του αδέσποτου σκύλου, οι οποίες τελούν σε πρόσφορη αιτιώδη συνάφεια με τη ζημία που υπέστη ο ενάγων – Δεν αποδεικνύεται η μείωση της αγοραστικής αξίας του οχήματος του ενάγοντος – Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΜΗΜΑ Δ’
ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ
(Μεταβατική Έδρα Κατερίνης)
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο της μεταβατικής του έδρας στις 4 Νοεμβρίου 2024, με δικαστή την Αλεξία Πετσή, Πρωτοδίκη Δ.Δ., και γραμματέα τη Σοφία Χατζηπασχάλη, δικαστική υπάλληλο,
για να δικάσει την αγωγή με αριθμό και ημερομηνία κατάθεσης ΑΓ…/1-9-2022 (Ε.Α.Υ.: ….),
τ ο υ … …. του …., κατοίκου …. Πιερίας, ο οποίος παραστάθηκε διά της πληρεξουσίας δικηγόρου Ειρήνης – Αγγελικής Καραβέργου,
κατά του Δήμου …, που εκπροσωπείται νόμιμα από τον Δήμαρχό του και παραστάθηκε διά του πληρεξουσίου δικηγόρου Βασιλείου Λαναρά.
Κατά τη συζήτηση, οι διάδικοι ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους και ζήτησαν όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το Δικαστήριο, αφού μελέτησε τη δικογραφία, σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο.
Η κρίση του είναι η εξής:
1. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το νόμιμο τέλος δικαστικού ενσήμου (σχ. το από 8.11.2023 αποδεικτικό πληρωμής του … ηλεκτρονικού παραβόλου, της Τράπεζας ALPHA BANK), ο ενάγων ζητεί παραδεκτώς να υποχρεωθεί ο εναγόμενος Δήμος, με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή, να καταβάλει σε αυτόν, ως αποζημίωση, κατά το άρθρο 105 και 106 του ΕισΝΑΚ και 932 ΑΚ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής και μέχρι την εξόφληση, το συνολικό ποσό των 5.700 ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στην αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας του που προκλήθηκε στο με αριθμό κυκλοφορίας … Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητο ιδιοκτησίας του από την πρόσκρουσή του με αδέσποτο, κατά τους ισχυρισμούς του, σκύλο, στην Κατερίνη, στις 24.10.2021, και στην αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης, που προκλήθηκε από την ίδια ως άνω αιτία.
2. Επειδή, ο Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα (Εισ.Ν.Α.Κ., π.δ. 456/1984, Α΄ 164) ορίζει στο άρθρο 105 ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος …» και στο άρθρο 106 ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων, ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ. ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών ν.π.δ.δ. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή ν.π.δ.δ., τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου τους παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (ΣτΕ 116/2019, 2776/2016, 3793/2014 κ.α.). Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημοσίου οργάνου και της επελθούσας ζημίας, ο σύνδεσμος δε αυτός υφίσταται όταν, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, η φερόμενη ως ζημιογόνος πράξη ή παράλειψη ή υλική ενέργεια, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και ενόψει των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, ήταν εξ αντικειμένου ικανή και πρόσφορη να επιφέρει το ζημιογόνο αποτέλεσμα (ΣτΕ 1581/2018, 2839/2017, 1608/2016 κ.α.).
3. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 932 του Α.Κ. ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας […]». Κατά την έννοια της εν λόγω διάταξης, η οποία εφαρμόζεται αναλόγως επί αστικής ευθύνης του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ., σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., επί αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, παρέχεται η ευχέρεια στο Δικαστήριο της ουσίας, αφού εκτιμήσει τους ειδικότερους ισχυρισμούς των διαδίκων και τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης [συνθήκες γενικά της προσβολής, είδος, ένταση και συνέπειες της βλάβης του παθόντος, ηλικία, οικονομική και κοινωνική κατάσταση αυτού, βαρύτητα του πταίσματος του οργάνου του υπόχρεου κ.λπ., συνεκτιμώντας και το τυχόν συντρέχον πταίσμα του παθόντος στην πρόκληση της ζημίας ή την έκταση αυτής (βλ. ΣτΕ 2447/2021, 3292/2017)] και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και της λογικής, να επιδικάσει εύλογη χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εκάστοτε ανάλογο και προσήκον ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε στον αδικηθέντα ηθική βλάβη (βλ. ΣτΕ 2447/2021, 764/2021, 1774/2020, 842/2019, 4737/2014 κ.ά).
4. Επειδή, με το άρθρο πρώτο του ν. 2017/1992 (Α’ 31) κυρώθηκε η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία των ζώων συντροφιάς, που έχει υπογραφεί στο Στρασβούργο την 13.11.1987. Η Σύμβαση αυτή, η οποία τέθηκε σε ισχύ ως προς την Ελλάδα την 01.11.1992, σύμφωνα προς το άρθρο 18 παρ. 2 αυτής [βλ ανακοίνωση της 18.05.1992 (Α’ 90), για τη θέση σε ισχύ της Σύμβασης], και έχει, κατά το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των διατάξεων των κοινών νόμων, ορίζει στο προοίμιό της ότι «Τα Κράτη Μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης υπογράφουν την παρούσα Σύμβαση», εκτιμώντας, μεταξύ άλλων, «τους κινδύνους που συνεπάγεται ο ζωικός υπερπληθυσμός για την υγιεινή, την υγεία και την ασφάλεια του ανθρώπου και των άλλων ζώων», στο άρθρο 1 ότι «Ορισμοί 1. Με τον όρο ζώο συντροφιάς, εννοούμε κάθε ζώο συντροφιάς που συντηρείται ή προορίζεται να συντηρηθεί από τον άνθρωπο, κυρίως μέσα στο σπίτι του για ευχαρίστησή του και σαν σύντροφός του. 2. […] 4. Με τον όρο καταφύγιο για ζώα, εννοούμε μη κερδοσκοπικές εγκαταστάσεις όπου μπορούν να συντηρούνται, σε σημαντικό αριθμό, ζώα συντροφιάς. Εφόσον το επιτρέπει η εθνική νομοθεσία ή και τα διοικητικά μέτρα μια τέτοια εγκατάσταση μπορεί να δεχθεί αδέσποτα ζώα. 5. Με τον όρο, αδέσποτο ζώο, εννοούμε κάθε ζώο συντροφιάς το οποίο, είτε δεν έχει σπίτι, είτε βρίσκεται εκτός των ορίων του σπιτιού του ιδιοκτήτη του ή του φύλακά του και δεν βρίσκεται υπό την άμεση επίβλεψη ή έλεγχο κανενός ιδιοκτήτη ή φύλακα. 6. […]», στο άρθρο 2 παρ. 1 ότι «Κάθε μέρος υποχρεούται να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να αποκτήσουν ισχύ οι διατάξεις αυτής της Σύμβασης, όσον αφορά: α) […] β) Ενδεχομένως, τα αδέσποτα ζώα. […]» και στο άρθρο 12 με τίτλο «Μείωση του αριθμού των αδέσποτων ζώων» ότι «Όταν το ένα μέρος κρίνει ότι ο αριθμός των αδέσποτων ζώων αποτελεί για αυτούς πρόβλημα, πρέπει να ληφθούν τα αναγκαία νομοθετικά και/ή διοικητικά μέτρα με μεθόδους, που δεν προξενούν πόνους, μήτε οδύνες, μήτε αναπόφευκτες αγωνίες. α) Τέτοια μέτρα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο: αα) αν τέτοια ζώα πρέπει να συλλαμβάνονται και αυτό να γίνεται με όσο το δυνατόν ελάχιστους ηθικούς και φυσικούς πόνους λαμβανομένης υπόψη της φύσης του ζώου, ββ) αν τα ζώα που συλλαμβάνονται, φυλακίζονται ή θανατώνονται, και αυτό να γίνεται σύμφωνα με τις αρχές που τίθενται στην παρούσα Σύμβαση. β) […]».
5. Επειδή, στο άρθρο 75 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α’ 114) Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Κ.Δ.Κ.), όπως ισχύει μετά τη συμπλήρωσή του με το άρθρο 94 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), ορίζεται ότι «Ι. Οι δημοτικές και οι κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Οι αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς: α) … γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: 1. … 10. Η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας, όπως … η περισυλλογή και εν γένει η μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα και η δημιουργία καταφυγίων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. 11. … 28. Η περισυλλογή αδέσποτων σκύλων, καθώς και η ίδρυση ή βελτίωση εγκαταστάσεων καταφυγίων αδέσποτων σκύλων. …».
6. Επειδή, περαιτέρω, ο Ν. 4830/2021 «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα “AΡΓΟΣ” και λοιπές διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 169/18-9-2021), ο οποίος ισχύει κατά τον κρίσιμο, εν προκειμένω, χρόνο, ορίζει, στο άρθρο 1, ότι: «Σκοπός του παρόντος είναι η προστασία των ζώων συντροφιάς και η εξασφάλιση της ευζωίας τους, η ενίσχυση της υπεύθυνης ιδιοκτησίας των ζώων συντροφιάς, η θέσπιση σαφούς και συνεκτικού κανονιστικού πλαισίου για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και στρατηγικής για τη δραστική μείωση του αριθμού τους μέσω προγραμμάτων υιοθεσίας, με απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων ευζωίας των ζώων», στο άρθρο 2, ότι: «Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται: 1. … 3. “Ζώο συντροφιάς”: κάθε ζώο που συντηρείται ή προορίζεται να συντηρηθεί από τον άνθρωπο κυρίως μέσα στην οικία του, για λόγους ζωοφιλίας ή αναφέρεται στον κατάλογο του Παραρτήματος Ι του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2016 σχετικά με τις μεταδοτικές νόσους των ζώων και για την τροποποίηση και την κατάργηση ορισμένων πράξεων στον τομέα της υγείας των ζώων (L 84). Αν άρθρα του παρόντος αφορούν συγκεκριμένα ζώα συντροφιάς, όπως σκύλους και γάτες, τότε αυτά αναφέρονται ρητώς. Ζώα συντροφιάς είναι και οι σκύλοι βοήθειας, οι σκύλοι εργασίας, καθώς και τα ζώα θεραπείας. Ως ζώα συντροφιάς δεν μπορούν να συντηρούνται ζώα άγριας πανίδας. 4. “Δεσποζόμενο ζώο συντροφιάς”: το ζώο συντροφιάς που έχει ιδιοκτήτη. Οι άμεσοι απόγονοι δεσποζόμενου σκύλου ή γάτας νοούνται αυτόματα δεσποζόμενα ζώα με ιδιοκτήτη τον ιδιοκτήτη του θηλυκού γεννήτορα. 5. “Αδέσποτο ζώο συντροφιάς”: το ζώο συντροφιάς που δεν έχει ιδιοκτήτη. 6. … 23. “Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ)”: η διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση καταγραφής των ζώων συντροφιάς με την ονομασία “Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς” που τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. …»,στο άρθρο 3 ότι: «1. … 2. Αρμόδιες αρχές για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι οι δήμοι, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων εντοπίζονται τα αδέσποτα ζώα, σύμφωνα με το άρθρο 10. Οι δήμοι έχουν τις ακόλουθες αρμοδιότητες: (α) Την περιοδική σύνταξη και υποβολή προς έγκριση στο Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών επιχειρησιακού προγράμματος, το οποίο περιλαμβάνει τις αναγκαίες δράσεις για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των δήμων που θεσπίζονται με τον παρόντα προς τον σκοπό της ευζωίας και της αποτελεσματικής διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, καθώς και της πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων, εντός των διοικητικών ορίων κάθε δήμου. Κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα συνοδεύεται από προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων που απαιτούνται για την υλοποίησή του, καθώς και από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης. (β) Τη συνεργασία με φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που είναι εγγεγραμμένα στο ΕΜΖΣ με στόχο ιδίως: (βα) την αποτελεσματική υλοποίηση προγραμμάτων περισυλλογής και φιλοξενίας αδέσποτων ζώων συντροφιάς σε κατάλληλα διαμορφωμένα καταφύγια που είναι εγγεγραμμένα στο ΥποΜητρώο Καταφυγίων Ζώων Συντροφιάς της περ. (γ) της παρ. 23 του άρθρου 2, (ββ) τον εμβολιασμό, τη στείρωση και τη σήμανση αδέσποτων ζώων, (βγ) την περίθαλψη με υποστήριξη κτηνιάτρου των ασθενών ή τραυματισμένων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, (βδ) τη μέριμνα για την υιοθεσία τους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ή την επανένταξή τους στο οικείο περιβάλλον και (βε) την εν γένει υλοποίηση κάθε σχετικής δράσης προς τον σκοπό της επίτευξης των στόχων του παρόντος. (γ) Τη σύνταξη και την υποβολή προς έγκριση στο Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών προτάσεων εκπαιδευτικών προγραμμάτων προστασίας αδέσποτων ζώων για τις ανάγκες ενημέρωσης και τεχνικής κατάρτισης των απασχολούμενων υπαλλήλων του δήμου. (δ) Τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων που μπορούν να συμβάλουν στην προστασία και την ευζωία των ζώων συντροφιάς, δεσποζόμενων και αδέσποτων, στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών στα θέματα της υπεύθυνης ιδιοκτησίας ζώου συντροφιάς και γενικότερα στην προαγωγή της φιλοζωίας. (ε) Την υποβολή ετήσιας αναφοράς στο Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών αναφορικά με την πρόοδο υλοποίησης των εγκεκριμένων επιχειρησιακών προγραμμάτων και δράσεων που συνοδεύεται από απολογισμό της απορρόφησης των επιμέρους κονδυλίων … 3. …», στο άρθρο 10 ότι: «1. Οι δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 3, το οποίο περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον σε δωδεκάμηνη βάση: (α) την περισυλλογή, (β) την παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, (γ) την ηλεκτρονική σήμανση και την καταγραφή στο ΕΜΖΣ, (δ) τη στείρωση, (ε) την εύρεση αναδόχου και (στ) την υιοθεσία τους. …»
7. Επειδή, εξάλλου, με το άρθρο 47 του ν. 5143/2024 (ΦΕΚ Α΄161/11-10-2024): «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Ο.Τ.Α. και λοιπές διατάξεις», με τίτλο «Ανεύθυνο των Δήμων από πρόκληση τροχαίου ατυχήματος από αδέσποτο ζώο συντροφιάς – Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 9 ν. 4830/2021», στην παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 4830/2021 (Α` 169), περί υποχρεώσεων ιδιοκτήτη ζώου συντροφιάς, προστίθεται τέταρτο εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής: «2. Ο ιδιοκτήτης ή ο ανάδοχος ζώου συντροφιάς ευθύνεται για οποιαδήποτε βλάβη ή ζημιά προκαλείται από το ζώο, σύμφωνα με το άρθρο 924 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α` 164). Για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, τα οποία δεν φιλοξενούνται σε ανάδοχο, η αντίστοιχη ευθύνη βαρύνει το πρόσωπο, τα στοιχεία του οποίου έχουν καταχωρηθεί στο ΕΜΖΣ για το συγκεκριμένο ζώο (δήμος ή φιλοζωικό σωματείο ή φιλοζωική οργάνωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή ιδιώτης που διαθέτουν καταφύγιο), εφόσον αυτοί δεν έχουν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις τους από τον παρόντα νόμο και, ιδίως, αν δεν έχουν στειρώσει τα ζώα αυτά, εκτός εάν καταβληθεί αστική αποζημίωση για την προκληθείσα βλάβη ή ζημία από άλλον φορέα, όπως ασφαλιστική εταιρεία. Για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς που δεν έχουν σημανθεί, η ευθύνη βαρύνει τον δήμο στα όρια του οποίου προκλήθηκε η βλάβη ή η ζημία. Σε κάθε περίπτωση, οι δήμοι δεν ευθύνονται για οποιαδήποτε βλάβη ή ζημία από τροχαίο ατύχημα που προκαλείται από σημασμένο ή μη, αδέσποτο ζώο συντροφιάς».
8. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, με την κρινόμενη αγωγή, όπως αναπτύσσεται με το από 10.11.2023 νομίμως κατατεθέν υπόμνημα, ο ενάγων ιστορεί ότι στις 24.10.2021 και περί ώρα 17:10, και ενώ οδηγούσε το με αριθμό κυκλοφορίας … αυτοκίνητο, εργοστασίου κατασκευής …, τύπου …, αποκλειστικής κυριότητάς του, εντός των διοικητικών ορίων του εναγόμενου Δήμου, και συγκεκριμένα, επί της οδού … στην Κατερίνη, στο ύψος του αριθμού … της οδού αυτής, με κατεύθυνση από την οδό … προς την οδό …, εισήλθε όλως αιφνιδίως στο οδόστρωμα ένας μεγαλόσωμος μη δεσποζόμενος σκύλος, που προσπαθούσε να διασχίσει με μεγάλη ταχύτητα, από τα δεξιά προς τα αριστερά, καθέτως, το οδόστρωμα. Όπως αναφέρει ο ενάγων, ένεκα της ξαφνικής παρεμβολής του ζώου αυτού στην πορεία του, επιχείρησε αποφευκτικό προς τα αριστερά ελιγμό, προκειμένου να αποφύγει τον διερχόμενο σκύλο, ο οποίος όμως δεν τελεσφόρησε, με αποτέλεσμα να συγκρουστεί με το όχημά του, προκαλώντας υλικές ζημιές στο εμπρόσθιο τμήμα αυτού. Κατά τους ισχυρισμούς του, η σύγκρουση του οχήματός του με το μη δεσποζόμενο ζώο ήταν αδύνατο να αποφευχθεί, λόγω της ξαφνικής εισβολής του στο οδόστρωμα, ενώ ο ίδιος επέδειξε την αρμόζουσα επιμέλεια και σύνεση του μέσου συνετού οδηγού, δεδομένου ότι τηρούσε το προβλεπόμενο όριο ταχύτητας εντός κατοικημένης περιοχής, κινούμενος με χαμηλή ταχύτητα (30 – 35 περίπου χιλιόμετρα ανά ώρα), στο μέσον της λωρίδας κυκλοφορίας του, με αναμμένα τα φώτα διασταύρωσης του οχήματός του και φορώντας την ζώνη ασφαλείας. Κατά τον ενάγοντα, αποκλειστικά υπαίτια για την πρόκληση του εν λόγω ατυχήματος τυγχάνουν τα όργανα του εναγόμενου, τα οποία δεν είχαν μεριμνήσει να περισυλλέξουν και να απομακρύνουν το συγκεκριμένο αδέσποτο σκύλο, κατά παράβαση των οικείων διατάξεων. Για τον λόγο αυτό, ο ενάγων ζητεί να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να του καταβάλει, νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής και μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, το συνολικό ποσό των 5.700 ευρώ, ως αποζημίωση, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας (θετικής), που υπέστη από τις προαναφερόμενες παραλείψεις. Το εν λόγω ποσό αναλύεται στα εξής επιμέρους κονδύλια: α) 1.178,91 ευρώ για την αποκατάσταση των υλικών ζημιών του αυτοκινήτου του, ήτοι για την αγορά ανταλλακτικών εμπρόσθιου προφυλακτήρα, βάσης εμπρόσθιου προφυλακτήρα, εμπρόσθιου φανού και κλιπ, β) 205 ευρώ για εργασίες επισκευής του αυτοκινήτου του, ήτοι για αλλαγή και βαφή εμπρόσθιου προφυλακτήρα, αλλαγή εμπρόσθιου φανού, αλλαγή σφουγγαριού προφυλακτήρα, γ) 2.000 ευρώ για τη μείωση της εμπορικής αξίας του αυτοκινήτου του κατά ποσοστό 10%, το οποίο κυκλοφόρησε λίγους μήνες πριν από το επίδικο τροχαίο ατύχημα, ήταν σε άριστη κατάσταση και η αξία του, πριν από το ατύχημα, ανερχόταν σε 20.000 ευρώ, ενώ, συνεπεία του ατυχήματος και των υλικών ζημιών που υπέστη, και παρά τις επισκευές που πραγματοποιήθηκαν, δεν επανήλθε στην προτέρα κατάστασή του, διατηρώντας εμφανή τα σημεία συγκρούσεως και παρουσιάζοντας έντονη διχρωμία λόγω της μερικής βαφής, ενώ, είναι γνωστή η απροθυμία των υποψήφιων αγοραστών να αγοράσουν τρακαρισμένο όχημα λόγω της υπόνοιας περί ύπαρξης κρυμμένων ελαττωμάτων. Τέλος, ο ενάγων ζητεί να του επιδικασθεί το ποσό των 2.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, που ισχυρίζεται ότι υπέστη συνεπεία του επίμαχου ατυχήματος, δεδομένου ότι η θέα του τρακαρισμένου του οχήματος, η ψυχοφθόρα και αγχωτική διαδικασία για την επισκευή του, η αποστέρηση αυτού για σημαντικό χρονικό διάστημα προκάλεσαν σε αυτόν ψυχική δοκιμασία και σωματική ταλαιπωρία. Προς απόδειξη των ισχυρισμών του, επικαλείται και προσκομίζει, μεταξύ άλλων, σε αντίγραφα, τα εξής έγγραφα: α) το από 24-10-2021 δελτίο οδικού τροχαίου ατυχήματος υλικών ζημιών του Αρχιφύλακα του Τμήματος Τροχαίας Κατερίνης, Π. Χατζηβασιλείου, σύμφωνα με το οποίο, στις 24.10.2021 και ώρα 17:10΄, το με αρ. κυκλοφορίας … όχημα που οδηγούσε ο ενάγων, κινούμενο επί της δημοτικής οδού …, στην Κατερίνη, με κατεύθυνση από την οδό …. προς την οδό …, προσέκρουσε με την εμπρόσθια πλευρά του σε σκύλο μη δεσποζόμενο, ιδιοκτησίας Δήμου … (τσιπαρισμένο), κατόπιν ελέγχου συνεργείου του Δήμου …, β) την από 9-6-2021 άδεια κυκλοφορίας του επίμαχου, με αριθμ. κυκλ. … αυτοκινήτου του, εργοστασίου κατασκευής …, τύπου …, κυβισμού 1.798 κ.εκ., που εκδόθηκε στο όνομά του, γ) την με αρ. …/9-12-2021 απόδειξη παροχής υπηρεσιών της ανώνυμης εμπορικής εταιρίας με την επωνυμία «…», επίσημης εξουσιοδοτημένης αντιπροσωπείας της «…» στον Νομό Πιερίας, από την οποία προκύπτει ότι αυτός κατέβαλε, για την αγορά γνήσιων ανταλλακτικών, και πιο συγκεκριμένα, για την αγορά εμπρόσθιου προφυλακτήρα ποσό 200,14 ευρώ πλέον ΦΠΑ, για την αγορά βάσης εμπρόσθιου προφυλακτήρα ποσό 32,27 ευρώ πλέον ΦΠΑ, για την αγορά πέντε (5) κλιπς ποσό 6,20 ευρώ πλέον ΦΠΑ και για την αγορά εμπρόσθιου φανού ποσό 927,36 ευρώ πλέον ΦΠΑ, καθώς και για εργασίες αλλαγής εμπρόσθιου προφυλακτήρα ποσό 50 ευρώ πλέον ΦΠΑ, για εργασίες αλλαγής εμπρόσθιου LH φανού ποσό 15 ευρώ πλέον ΦΠΑ, για εργασίες αλλαγής σφουγγαριού προφυλακτήρα ποσό 20 ευρώ πλέον ΦΠΑ και για εργασίες βαφής εμπρόσθιου προφυλακτήρα ποσό 120 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ήτοι κατέβαλε συνολικό ποσό ύψους 1.700 ευρώ (1.370,97 ευρώ + 329,03 ευρώ Φ.Π.Α.), δ) άνευ ημεροχρονολογίας λήψης, φωτογραφίες, στις οποίες αποτυπώνεται το ακριβές σημείο του ατυχήματος, ε) άνευ ημεροχρονολογίας εκτύπωση αγγελίας από την ηλεκτρονική ιστοσελίδα «car.gr», σύμφωνα με την οποία η αγοραία αξία πώλησης μεταχειρισμένου οχήματος με παραπλήσια χαρακτηριστικά με το επίμαχο όχημα ανέρχεται σε 24.900 ευρώ και στ) την με αρ. …/9.9.2022 έκθεση επίδοσης της κρινόμενης αγωγής στον εναγόμενο Δήμο, του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Θεσσαλονίκης, Ν. Κοτσή.
9. Επειδή, εξάλλου, ο εναγόμενος Δήμος, με την από 24-10-2024 έκθεση απόψεών του και το νομίμως κατατεθέν στις 5.11.2024 υπόμνημά του, ζητεί την απόρριψη της κρινόμενης αγωγής, προβάλλοντας ότι δεν ευθύνεται για το επίδικο τροχαίο ατύχημα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρο 9 παρ. 2 εδάφιο τέταρτο του ν. 4380/2021, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 47 του ν. 5143/2024, στην οποία ορίζεται ότι οι δήμοι δεν ευθύνονται για οποιαδήποτε βλάβη ή ζημία από τροχαίο ατύχημα που προκαλείται από σεσημασμένο ή μη αδέσποτο ζώο συντροφιάς. Περαιτέρω, υποστηρίζει ότι ο ενάγων ήταν αποκλειστικά υπαίτιος, άλλως συνυπαίτιος, σε ποσοστό 90%, για την πρόκληση του ανωτέρω ατυχήματος, διότι δεν επέδειξε την απαιτούμενη επιμέλεια και προσοχή κατά την οδήγηση, και συγκεκριμένα ότι δεν οδηγούσε το όχημά του με κανονική ταχύτητα και σύμφωνα με τα επιτρεπτά στην περιοχή όρια, με αποτέλεσμα να μην κατορθώσει να μειώσει την ταχύτητα αυτού και να προβεί σε αποφευκτικό ελιγμό. Προβάλλει, επίσης, ότι η μείωση της αξίας του αυτοκινήτου του πρέπει να περιορισθεί σε ποσοστό 3% της εμπορικής του αξίας, καθώς οι υλικές ζημίες που προκλήθηκαν σε αυτό είναι πολύ περιορισμένες και, τέλος, ότι το αιτούμενο κονδύλι για την ηθική βλάβη παρίσταται υπερβολικό, δεδομένου ότι δεν υπήρξαν τραυματισμοί και το αυτοκίνητο υπέστη μικρές υλικές ζημίες.
10. Επειδή, με τα ανωτέρω δεδομένα, από το σύνολο του προσκομισθέντος αποδεικτικού υλικού και, ιδίως, από το από 24.10.2021 δελτίο οδικού τροχαίου ατυχήματος υλικών ζημιών του Τμήματος Τροχαίας Κατερίνης, προκύπτει ότι στις 24.10.2021 και ώρα 17:10΄, το με αρ. κυκλοφορίας … όχημα που οδηγούσε ο ενάγων, κινούμενο επί της δημοτικής οδού …, στην πόλη της Κατερίνης, με κατεύθυνση από την οδό …. προς την οδό …., προσέκρουσε σε σκύλο, ο οποίος εισήλθε αιφνιδίως στο οδόστρωμα, με αποτέλεσμα την πρόκληση υλικών ζημιών στο εμπρόσθιο τμήμα του οχήματος. Κατά τα αναγραφόμενα στο ως άνω δελτίο τροχαίου ατυχήματος, όπως διαπιστώθηκε μετά από έλεγχο σε συνεργείο ο συγκεκριμένος σκύλος που ενεπλάκη στο ατύχημα ήταν μη δεσποζόμενος, έφερε ηλεκτρονική σήμανση («μικροτσιπ») και είχε καταχωρισθεί στο Ε.Μ.Ζ.Σ. με ιδιοκτήτη τον εναγόμενο Δήμο. Ενόψει αυτών και λαμβάνοντας περαιτέρω υπόψη ότι ο εναγόμενος Δήμος είναι αρμόδιος, κατά τα εκτιθέμενα στις σκέψεις 4 έως 6, για να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μην επιτρέπει την κυκλοφορία στους δρόμους των αδέσποτων ζώων, τα οποία θα πρέπει να περισυλλέγονται και να μεταφέρονται σε προβλεπόμενους από τη νομοθεσία και κατάλληλους για αυτά χώρους, υποχρεώσεις που απορρέουν από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 4830/2021 και του άρθρου 75 του ν. 3463/2006, οι οποίες δεν προκύπτει ότι τηρήθηκαν στην ένδικη περίπτωση, το Δικαστήριο κρίνει ότι το ζημιογόνο συμβάν οφείλεται στις ανωτέρω περιγραφείσες παράνομες παραλείψεις των οργάνων του εναγομένου σχετικά με την περισυλλογή του αδέσποτου σκύλου, με τον οποίο συγκρούσθηκε το όχημα του ενάγοντος, οι οποίες (παραλείψεις) τελούν σε πρόσφορη αιτιώδη συνάφεια με τη ζημία που αυτός υπέστη. Εξάλλου, απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος κρίνεται ο ισχυρισμός του εναγόμενου περί έλλειψης ευθύνης για το συγκεκριμένο τροχαίο ατύχημα, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 47 του ν. 5143/2024, καθώς η έναρξη ισχύς του νόμου αυτού τοποθετείται σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο (11-10-2024) του κρίσιμου χρόνου του ατυχήματος (24-10-2021) και, συνεπώς, δεν καταλαμβάνει την ένδικη υπόθεση. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του εναγομένου περί συντρέχοντος πταίσματος του ενάγοντος, λόγω του ότι αυτός δεν επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή κατά την οδήγησή του, πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αναπόδεικτος, καθόσον από τα στοιχεία της δικογραφίας δεν προκύπτει, ούτε αναφέρεται στο σχετικώς συνταχθέν δελτίο της Τροχαίας Κατερίνης, η υπέρβαση του επιτρεπομένου ανωτάτου ορίου ταχύτητας ως αιτία πρόκλησης του επιδίκου ατυχήματος. Ως εκ τούτου, στοιχειοθετείται αστική ευθύνη του εναγόμενου Δήμου, κατά τα άρθρα 105 – 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., προς αποζημίωση του ενάγοντος, κατά τον βάσιμο σχετικό λόγο της υπό κρίση αγωγής.
11. Επειδή, περαιτέρω, όσον αφορά το ύψος της αιτούμενης αποζημίωσης για την αποκατάσταση των υλικών ζημιών του οχήματος του ενάγοντος, λαμβάνοντας υπόψη το είδος της βλάβης που υπέστη αυτό στην εμπρόσθια πλευρά του, σύμφωνα με το από 24-10-2021 δελτίο οδικού τροχαίου ατυχήματος υλικών ζημιών του Τμήματος Τροχαίας Κατερίνης, το γεγονός ότι οι δαπάνες που διενήργησε ο ενάγων, σύμφωνα με το προσκομιζόμενο από αυτόν παραστατικό, για την αγορά ανταλλακτικών και για τη διενέργεια εργασιών επισκευής είναι συναφείς με το είδος και την έκταση της ανωτέρω βλάβης, το δε ύψος αυτών παρίσταται εύλογο, ενόψει του τύπου του οχήματος, το Δικαστήριο κρίνει ως βάσιμες τις συγκεκριμένες αξιώσεις του ενάγοντος για την αγορά εμπρόσθιου προφυλακτήρα και βάσης εμπρόσθιου προφυλακτήρα, για την αγορά πέντε (5) κλιπς και για την αγορά εμπρόσθιου φανού, συνολικού ποσού 1.165,97 ευρώ πλέον ΦΠΑ 24%, καθώς και για τις εργασίες αλλαγής και βαφής εμπρόσθιου προφυλακτήρα, αλλαγής σφουγγαριού προφυλακτήρα και αλλαγής εμπρόσθιου LH φανού, συνολικού ποσού 205 ευρώ πλέον ΦΠΑ 24%, σύμφωνα με την προσκομιζόμενη από 9-12-2021 απόδειξη παροχής υπηρεσιών της εταιρίας «….», υποχρεώνει δε τον εναγόμενο Δήμο να καταβάλει στον ενάγοντα το συνολικό ποσό των 1.700 ευρώ (1.165,97 ευρώ + 205 ευρώ πλέον ΦΠΑ 329,03 ευρώ), για την αποκατάσταση της υλικής του ζημίας. Περαιτέρω, όμως, από τα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία δεν αποδεικνύεται η μείωση της αγοραστικής αξίας του οχήματος του ενάγοντος, διότι δεν προσκομίζεται οποιοδήποτε πρόσφορο στοιχείο από το οποίο να προκύπτει η αξία αυτού τόσο κατά την αγορά του (λ.χ. τιμολόγιο αγοράς ή την επίσημη τιμολόγηση του εν λόγω μοντέλου από την εταιρία πώλησής του, βλ. Δ.Εφ.Λαρ. 176/2017) όσο και κατά την ημέρα του ατυχήματος (λ.χ. ασφαλιστήριο συμβόλαιο), ενόψει της κατάστασης στην οποία αυτό τελούσε (διανυθέντα χιλιόμετρα, συντήρησή του σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή, δελτίο τεχνικού ελέγχου οχήματος), με αποτέλεσμα να μη δύναται να υπολογιστεί η εμπορική (αγοραία) αξία του εν λόγω οχήματος κατά τον κρίσιμο χρόνο του ατυχήματος, καθόσον δεν επαρκούν προς τούτο η προσκομιζόμενη άδεια κυκλοφορίας του (βλ. Δ.Εφ.Αθ. 5796/2015), η οποία ουδέν αναφέρει ως προς τα ανωτέρω ζητήματα, ή η άνευ χρονολογίας αγγελία που εκτυπώθηκαν από την ιστοσελίδα «car.gr», που δεν κρίνεται ως πρόσφορο αποδεικτικό μέσο, καθόσον δεν προκύπτει οποιαδήποτε διαφοροποίηση ανάλογα με την κατάσταση του οχήματος, θέτοντας ως μόνο κριτήριο τον χρόνο κυκλοφορίας του συγκεκριμένου μοντέλου του αυτοκινήτου. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, λαμβανομένων υπόψη της φύσης και της περιορισμένης έκτασης των προκληθεισών ζημιών και ενόψει του ότι δεν προσκομίζονται στοιχεία προς απόδειξη της ύπαρξης εμφανών προβλημάτων στην αρτιότητα εμφάνισης του οχήματος μετά την επισκευή των ζημιών από την επίσημη αντιπροσωπεία της …, δεν αποδεικνύεται ότι προκλήθηκε σε αυτό ζημία δυνάμενη να δικαιολογήσει τη μείωση της εμπορικής του αξίας. Επομένως, το σχετικό αγωγικό αίτημα πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτο. Τέλος, το Δικαστήριο συνεκτιμώντας την φύση και την έκταση της παρανομίας των οργάνων του εναγομένου, τις ειδικότερες συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα το συμβάν, την ψυχική ταλαιπωρία και στενοχώρια του ενάγοντος, την οποία υπέστη από τη φθορά του οχήματός του, αλλά και την ταλαιπωρία στην οποία υποβλήθηκε για να το επισκευάσει, κρίνει ότι αυτός δικαιούται να λάβει ως εύλογη χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη, κατ’ άρθρο 932 του Α.Κ., το εύλογο ποσό των 300 ευρώ, κατά μερική αποδοχή του σχετικού αιτήματος της αγωγής. Το αίτημα δε της αγωγής να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινά εκτελεστή, πρέπει να απορριφθεί, προεχόντως, διότι ο ενάγων δεν επικαλείται, ούτε αποδεικνύει ότι συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι που συνηγορούν προς τούτο (άρθρο 80 παρ. 3 του Κ.Δ.Δ.).
12. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν, η αγωγή πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και να υποχρεωθεί ο εναγόμενος Δήμος να καταβάλει στον ενάγοντα ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση, κατ’ άρθρα 105 και 106 ΕισΝΑΚ και 932 του ΑΚ, το συνολικό ποσό των 2.000 (1.700 + 300) ευρώ, νομιμοτόκως με το επιτόκιο που ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 45 του ν. 4607/2019 (Α΄ 65) [το οποίο εφαρμόζεται, σύμφωνα με το άρθρο 276 παρ. 3 του ν. 3463/2006, και για τις οφειλές των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού], από την επίδοση της αγωγής, στις 9.9.2022 (βλ. την προσκομισθείσα υπ’ αριθ. …/9.9.2022 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Εφετείο Θεσσαλονίκης Νικολάου Κοτσή) έως την ολοσχερή εξόφληση. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων, λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αυτών (άρθρο 275 παρ. 1 εδ. γ΄ του ΚΔΔ).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
Υποχρεώνει τον Δήμο … να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ, νομιμοτόκως, με το επιτόκιο που ορίζεται στο άρθρο 45 παρ. 1 του ν. 4607/2019, από την επίδοση της αγωγής έως την ολοσχερή εξόφληση.
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε στη Θεσσαλονίκη, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, στις 30.4.2025.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
