Μία στις δύο αναφορές που υποβλήθηκαν στην Αρχή εντός του 2024 κατήγγειλε διάκριση λόγω φύλου στην εργασία, ενώ μία στις τέσσερις αφορούσε αθέμιτη διάκριση σε βάρος ατόμου με αναπηρία. Ειδικότερα, το 2024 παρατηρείται μικρή αύξηση του αριθμού των αναφορών (933) έναντι του προηγούμενου έτους, και μικρές διακυμάνσεις στα ποσοστά των αναφορών ανά λόγο διάκρισης. Σταθερή αριθμητική υπεροχή καταγράφεται στις υποθέσεις διακρίσεων λόγω φύλου (52%), ενώ αύξηση (4%) παρατηρείται στις υποθέσεις διακρίσεων λόγω αναπηρίας (26%).
Ενημερωτικό Σημείωμα
Ίση Μεταχείριση | Ειδική Έκθεση 2024
Οι ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, σχετικά με το επίπεδο σεβασμού της αρχής της ίσης μεταχείρισης στη χώρα μας, αναδεικνύουν συστημικές στρεβλώσεις και αγκυλώσεις στη λειτουργία του δημοσίου τομέα και επίμονες εστίες αθέμιτων διακρίσεων στον ιδιωτικό τομέα. Και θέτουν διαχρονικά, άβολα ερωτήματα για τις νοοτροπίες, τις πρακτικές και τις στερεοτυπικές αντιλήψεις καθενός και καθεμίας μας. Η παρούσα έκθεση, για το έτος 2024, δεν διαφοροποιείται.
Μία στις δύο αναφορές που υποβλήθηκαν στην Αρχή το 2024 κατήγγειλε διάκριση λόγω φύλου στην εργασία, ενώ μία στις τέσσερις αφορούσε αθέμιτη διάκριση σε βάρος ατόμου με αναπηρία. Επιπλέον, μία στις τρεις περίπου αναφορές σχετίζονται με τον ιδιωτικό τομέα, εκ των οποίων ποσοστό άνω του 80% αφορά σε εργατικές διαφορές που, στην πλειονότητά τους, διαβιβάστηκαν στην Αρχή από την Επιθεώρηση Εργασίας. Από αυτές, ποσοστό 70% αφορούν διακρίσεις λόγω φύλου, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και ποσοστό 21% που αφορά καταγγελία για σεξουαλική παρενόχληση. Αδιάψευστο δείκτη αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων της Αρχής αποτελεί η θετική έκβαση που καταγράφεται στο 70% των βάσιμων υποθέσεων.11
Εντός του 2024 ολοκληρώθηκαν και ψηφίστηκαν σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Σε εθνικό επίπεδο, ξεχωρίζει η ψήφιση του ν. 5089/2024. Με τον νόμο αυτό, αφενός διευρύνεται το προστατευτικό πλαίσιο για την ίση μεταχείριση, πέραν της απασχόλησης και εργασίας, και στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, των κοινωνικών παροχών και των φορολογικών διευκολύνσεων, της εκπαίδευσης και της πρόσβασης στη διάθεση και την παροχή αγαθών και υπηρεσιών που διατίθενται (συναλλακτικά) στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της στέγης. Αφετέρου, τροποποιείται το οικογενειακό δίκαιο, με άρση διακρίσεων σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην οικογενειακή ζωή και προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών ομόφυλων ζευγαριών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθοριστικής σημασίας εξέλιξη αποτελεί η υιοθέτηση των δύο Οδηγιών για τα ελάχιστα κοινά πρότυπα λειτουργίας των φορέων ισότητας, με ορίζοντα ενσωμάτωσης τον Ιούνιο 2026. Η κατοχύρωση της ανεξαρτησίας και η ενίσχυση της αποτελεσματικής δράσης, μέσω αφενός της εξασφάλισης της επάρκειας των αναγκαίων πόρων, ανθρώπινων και υλικών, και αφετέρου του εμπλουτισμού των θεσμικών εργαλείων παρέμβασης, αποτελούν τους κεντρικούς στόχους της ενωσιακής νομοθεσίας για του εθνικούς φορείς ίσης μεταχείρισης. Ειδικά σε ό,τι αφορά στον εμπλουτισμό της θεσμικής εργαλειοθήκης τους, ξεχωρίζει η πρόβλεψη για παροχή δικαστικής συνδρομής από τους εθνικούς φορείς, με τρόπο συμβατό προς το εθνικό δίκαιο. Ήδη από το 2019, μετά την ομόφωνη υπερψήφιση από το Συμβούλιο της Ευρώπης των «αρχών της Βενετίας», των ελάχιστων, δηλαδή, προτύπων για το θεσμό του Συνηγόρου του Πολίτη, η Αρχή είχε υπογραμμίσει την ανάγκη θεσμικής αναγνώρισης ρόλου amicus curiae ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων, για υποθέσεις που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων της, συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων, καθώς και αναγνώρισης δικαιώματος υποβολής αιτήματος για άνοιγμα πρότυπης δίκης, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
Ως ο εθνικός φορέας προώθησης, προαγωγής αλλά και προστασίας της αρχής της ίσης μεταχείρισης, ο Συνήγορος του Πολίτη είναι έτοιμος να μεταβεί σε μία νέα, ακόμη πιο δυναμική, ουσιαστική και αποτελεσματική φάση λειτουργίας.
Ειδική Έκθεση | Ίση Μεταχείριση 2024 Λήψη Αρχείου
