Αιρετοί σε Αργία: Τι Προβλέπει ο Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης

Νίκος Κοκκινόπουλος

Τη σύσταση «Υπηρεσίας Γενικής Εποπτείας Νομιμότητας ΟΤΑ με επικεφαλής τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας, ο οποίος θα συντονίζει τον έλεγχο νομιμότητας στις επτά (7) Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας και θα διασφαλίζει την ομοιομορφία του ελέγχου» αλλά και της δημιουργίας «δύο πειθαρχικών συμβουλίων με τακτικούς διοικητικούς δικαστές και εκπροσώπους της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ κεντρικά στο Υπουργείο Εσωτερικών: ένα για την εξέταση των πειθαρχικών παραπτωμάτων και ένα για την επιβολή της ποινής της παύσης», προβλέπει ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης που δημοσίευσε το aftodioikisi.gr.

Στο πλαίσιο αυτό θα επιβάλλεται στους αιρετούς αργία «σε περίπτωση κακουργήματος μετά από έκδοση πρωτοβάθμιας καταδικαστικής ποινικής απόφασης ή σε περίπτωση αμετάκλητης παραπομπής εάν έχει επιβληθεί προσωρινή κράτηση, καθώς και μετά από τελεσίδικη δικαστική απόφαση για συγκεκριμένα πλημμελήματα». Παράλληλα «επεκτείνεται το μέτρο της εξαίρεσης από την αυτόφωρη διαδικασία και στους αντιδημάρχους και αντιπεριφερειάρχες».

Άρθρο Ρ+2

Σύσταση και αποστολή Υπηρεσίας Γενικής Εποπτείας Νομιμότητας Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

(Αρ. 214 παρ.3, 215, 216 παρ. 1, 218 παρ. 1 και 7, 223 παρ. 1 ν. 3852/2010)

1. Συστήνεται στο Υπουργείο Εσωτερικών αυτοτελής υπηρεσία, υπαγόμενη στον Υπουργό Εσωτερικών, με την ονομασία: «Υπηρεσία Γενικής Εποπτείας Νομιμότητας Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και έδρα την Αθήνα.
2. Αποστολή της Υπηρεσίας είναι:

α) Ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων και παραλείψεων των οργάνων του άρθρου Χ+2 του δεύτερου Βιβλίου του παρόντα Κώδικα (ΑΙΡΕΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ ΕΝΔΟΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ – ΒΙΒΛΙΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ), καθώς και των οργάνων διοίκησης των πάσης φύσης νομικών προσώπων των δήμων και περιφερειών του άρθρου χχχ (ΒΙΒΛΙΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ).

β) Ο πειθαρχικός έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών μέτρων της έκπτωσης και της αργίας στα όργανα της περ. α).

γ) Η παύση των οργάνων του άρθρου Χ+2 του δεύτερου Βιβλίου του παρόντα Κώδικα.

3. Στην υπηρεσία προΐσταται ο Γενικός Επόπτης Νομιμότητας Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), («Γενικός Επόπτης»), ο οποίος καταλαμβάνει θέση μετακλητού υπαλλήλου, με βαθμό πρώτο (1ο) της κατηγορίας ειδικών θέσεων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΕΚΠΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΓΙΑΣ – ΠΑΥΣΗ ΑΙΡΕΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Άρθρο Ρ+62

Διοικητικό μέτρο έκπτωσης λόγω καταδίκης

(Αρ. 236 ν.3852/2010)

1. Τα πρόσωπα της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου Ρ+2 εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αξίωμά τους:

α) Aν τεθούν σε δικαστική συμπαράσταση με τελεσίδικη δικαστική απόφαση,

β) αν τους επιβληθεί αποστέρηση δημόσιας θέσης ή δημόσιου ή αυτοδιοικητικού αξιώματος ως παρεπόμενη ποινή με αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση,

γ) αν καταδικαστούν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση ως αυτουργοί ή συμμέτοχοι σε κακούργημα ή σε οποιαδήποτε ποινή για την τέλεση ή απόπειρα τέλεσης για παραχάραξη νομίσματος ή άλλων μέσων πληρωμής, πλαστογραφία, ψευδή βεβαίωση, υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης, δωροδοκία, εκβίαση, κλοπή, υπεξαίρεση, απιστία, απάτη, παράνομη βεβαίωση ή είσπραξη δικαιωμάτων του δημοσίου, οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, εμπορία ανθρώπων, παράνομη διακίνηση αλλοδαπών, παράβαση της νομοθεσίας για την καταπολέμηση των ναρκωτικών, λαθρεμπορία, βία κατά εκλογέων, δωροδοκία εκλογέα, διατάραξη εκλογικής διαδικασίας, βία κατά υπαλλήλων και δικαστικών προσώπων, αθέμιτη επιρροή σε δικαστικούς λειτουργούς, διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων, εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατικές πράξεις – τρομοκρατική οργάνωση, τοκογλυφία, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα, καθώς και για παράβαση καθήκοντος, που εμπεριέχει οικονομικό όφελος του ιδίου του καταδικασθέντος ή τρίτου ή πρόκληση οικονομικής ζημίας του δημοσίου, του δήμου, της περιφέρειας ή των νομικών τους προσώπων.

2. Για την έκπτωση, εκδίδεται διαπιστωτική πράξη από τον Επόπτη, η οποία κοινοποιείται αυθημερόν στα πρόσωπα της παρ. 1, στον Γενικό Επόπτη και στον οικείο δήμο ή στην οικεία περιφέρεια ή στο οικείο νομικό πρόσωπο.
3. Με την επιμέλεια της αρμόδιας Εισαγγελίας κοινοποιείται στον Γενικό Επόπτη κάθε απόφαση σε βάρος των προσώπων της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου Ρ+2 σχετικά με τις περ. α), β) και γ) της παρ. 1, προκειμένου ο τελευταίος να τις καταχωρήσει στο πληροφοριακό σύστημα του άρθρου Ρ+15 και να αναθέσει σε Επόπτη την έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης. Ο Γενικός Επόπτης δύναται να λαμβάνει από την Εισαγγελία κάθε αναγκαία πληροφορία σχετικά με την πορεία της υπόθεσης, όπως η τελεσιδικία ή το αμετάκλητο αυτής, καθώς και αντίγραφα των αποφάσεων και των πρακτικών.
4. Η διαπιστωτική πράξη του Επόπτη με την οποία επιβάλλεται το διοικητικό μέτρο της έκπτωσης προσβάλλεται μόνο δικαστικά, με το ένδικο βοήθημα της αίτησης ακύρωσης, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Άρθρο Ρ+63

Λοιπές περιπτώσεις επιβολής διοικητικού μέτρου έκπτωσης αιρετών οργάνων

1. Περιφερειάρχες, αναπληρωτές περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες, δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι δημοτικών κοινοτήτων και μέλη συμβουλίων δημοτικής κοινότητα εκπίπτουν αυτοδίκαια από το αξίωμά τους λόγω:

α) απώλειας δημοτικότητας, σύμφωνα με την παρ. 8 ή σύμπτωσης στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας αιρετού και στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή δύο άμεσα αιρετών αυτοδιοικητικών αξιωμάτων σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 43,

β) οφειλών, σύμφωνα με το άρθρο 44,

γ) μη ορκωμοσίας, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 74 του Βιβλίου πρώτου του παρόντος Κώδικα..

2. Περιφερειάρχες, αναπληρωτές περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες, δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι εκπίπτουν από το αξίωμά τους λόγω παραβίασης των διατάξεων περί των εκλογικών δαπανών, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 103 του Βιβλίου πρώτου του παρόντος Κώδικα..3. Για την έκπτωση σύμφωνα με την παρ. 1, εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Επόπτη, η οποία κοινοποιείται αυθημερόν στα πρόσωπα της παρ. 1, στον Γενικό Επόπτη και στον οικείο δήμο ή στην οικεία περιφέρεια ή στο οικείο νομικό πρόσωπο. Η πράξη της παρούσας προσβάλλεται μόνο δικαστικά, με αίτηση ακύρωσης, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
3. Για την έκπτωση σύμφωνα με την παρ. 2 εκδίδεται απόφαση του Επόπτη, η οποία κοινοποιείται αυθημερόν στα πρόσωπα της παρ. 2, στον Γενικό Επόπτη και στον οικείο δήμο ή στην οικεία περιφέρεια. Η απόφαση της παρούσας προσβάλλεται μόνο δικαστικά με προσφυγή ουσίας, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η προθεσμία και η άσκηση της προσφυγής του δεύτερου εδαφίου αναστέλλουν την εκτέλεση.

Άρθρο Ρ+64

Διοικητικό μέτρο αργίας

(Αρ. 236 Α ν. 3852/2010)

1. Στα πρόσωπα της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου Ρ+2 επιβάλλεται το διοικητικό μέτρο της αργίας:

α) Εάν εκδοθεί τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση ποινικού δικαστηρίου για πλημμελήματα της περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου Ρ+62, περί διοικητικού μέτρου έκπτωσης λόγω αργίας ή καταδικαστική απόφαση σε πρώτο βαθμό για κακουργήματα ή

β) σε περίπτωση αμετάκλητης παραπομπής για κακούργημα, εφόσον έχει επιβληθεί προσωρινή κράτηση. Μεταγενέστερη αντικατάσταση ή άρση της προσωρινής κράτησης, κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας, αίρει αυτοδικαίως την αργία του αιρετού που παραπέμφθηκε για κακούργημα.

2. Σε περίπτωση επιβολής αργίας κατόπιν έκδοσης πρωτόδικης καταδικαστικής απόφασης για κακούργημα, η αργία αίρεται, εάν εκδοθεί τελεσίδικη αθωωτική απόφαση. Σε περίπτωση επιβολής αργίας κατόπιν τελεσίδικης καταδικαστικής απόφασης για τα συγκεκριμένα ποινικά αδικήματα της περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου Ρ+62 η αργία αίρεται εάν εκδοθεί αμετάκλητη αθωωτική απόφαση. Σε περίπτωση επιβολής αργίας κατόπιν αμετάκλητης παραπομπής για κακούργημα εφόσον έχει επιβληθεί προσωρινή κράτηση, η αργία αίρεται εάν εκδοθεί πρωτόδικη αθωωτική απόφαση. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, κατ΄ αντιστοιχία, εάν εκδοθεί αθωωτική απόφαση, αίρεται αυτοδικαίως η αργία και το διοικητικό μέτρο θεωρείται ως ουδέποτε επιβληθέν. Στην περίπτωση του τέταρτου εδαφίου, καταβάλλεται αναδρομικά η αντιμισθία του αποκατασταθέντος από τον χρόνο έκδοσης της διαπιστωτικής σε βάρος του πράξης.
3. Για την αργία και την άρση αυτής εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Επόπτη, η οποία κοινοποιείται αυθημερόν στα πρόσωπα της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου Ρ+2, στον Γενικό Επόπτη, στον οικείο δήμο και την οικεία περιφέρεια ή στο οικείο νομικό πρόσωπο.
4. Με την επιμέλεια της αρμόδιας Εισαγγελίας κοινοποιείται στον Γενικό Επόπτη κάθε καταδικαστική απόφαση σύμφωνα με την περ. α) της παρ. 1 σε βάρος των προσώπων της περ. α) της παρ. 2 του άρθρου Ρ+2 ή αμετάκλητη παραπομπή σε κακούργημα, εφόσον έχει επιβληθεί προσωρινή κράτηση,

5. Ο Γενικός Επόπτης εισάγει τις αποφάσεις ή το βούλευμα της παρ. 4 στο πληροφοριακό σύστημα του άρθρου Ρ+15, προκειμένου να ανατεθεί η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης. Ο Γενικός Επόπτης δύναται να λαμβάνει από την αρμόδια Εισαγγελία κάθε αναγκαία πληροφορία σχετικά με την πορεία της υπόθεσης, όπως η τελεσιδικία ή το αμετάκλητο αυτής, καθώς και αντίγραφα των αποφάσεων και των πρακτικών.
6. Η διαπιστωτική πράξη του Επόπτη με την οποία επιβάλλεται το διοικητικό μέτρο της αργίας προσβάλλεται μόνο δικαστικά, με το ένδικο βοήθημα της αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Άρθρο Ρ+65

Ιδιάζουσα δωσιδικία και εξαίρεση από συνοπτική διαδικασία

(Αρ. 235 ν.3852/2010)

1. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες υπάγονται στην ιδιάζουσα δωσιδικία της περ. δ) του άρθρου 110 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96).
2. Για τα πλημμελήματα των αιρετών της παρ. 1 καθώς και των αντιδημάρχων, αναπληρωτών περιφερειαρχών και αντιπεριφερειαρχών, τα οποία διαπράττονται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και εξαιτίας αυτών, δεν εφαρμόζονται τα άρθρα 275 και 417 έως 426 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Άρθρο Ρ+66

Κατά προτεραιότητα εκδίκαση υποθέσεων αιρετών οργάνων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Οι υποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου Ρ+64, περί του διοικητικού μέτρου της αργίας που αφορούν ειδικά σε δημάρχους και περιφερειάρχες εκδικάζονται από το δικαστήριο, κατά απόλυτη προτεραιότητα, και δεν χορηγείται αναβολή παρά μόνο για εξαιρετικούς λόγους. Αν χορηγηθεί αναβολή, τότε ορίζεται δικάσιμος κατά απόλυτη προτεραιότητα.

Άρθρο Ρ+67

Παύση αιρετών οργάνων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης

(Αρ. 237 ν.3852/2010)

1. Περιφερειάρχες, αναπληρωτές περιφερειάρχες, αντιπεριφερειάρχες, δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι δημοτικών κοινοτήτων και μέλη συμβουλίων δημοτικής κοινότητας δύναται να παυθούν για σοβαρούς λόγους δημοσίου συμφέροντος ή σε περίπτωση αδυναμίας εκτέλεσης των καθηκόντων τους για λόγους υγείας, μετά από απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, ύστερα από ειδικά αιτιολογημένη έκθεση του Γενικού Επόπτη και σύμφωνη γνώμη του πειθαρχικού συμβουλίου του άρθρου Ρ+55, μετά από συνεδρίαση της ολομέλειας αυτού.
2. Για σοβαρούς λόγους δημοσίου συμφέροντος και με την ίδια διαδικασία, δύναται να διαλυθεί ένα δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο. Η διάλυση αυτή επιφέρει και τη διάλυση των συμβουλίων των δημοτικών κοινοτήτων, καθώς και την παύση των εκπροσώπων των δημοτικών κοινοτήτων. Στην περίπτωση αυτή γίνεται νέα εκλογή σύμφωνα με το άρθρο 77, περί εκλογής σε εξαιτίας διάλυσης συμβουλίων (Βιβλίο 1). σύμφωνα με την περ. β) της παρ. 1. 3. Κατά της απόφασης της παρ. 1 που διατάσσει την παύση, ο παυθείς δύναται να ασκήσει προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίησή της σε αυτόν.