ΣτΕ Ολομ. 1150/2025
Πρόεδρος: Μ. Πικραμένος, Πρόεδρος Συμβουλίου της Επικρατείας
Εισηγητής: Χ. Σιταρά, Σύμβουλος της Επικρατείας
ΣτΕ Ολομ. 1150/2025: Πιλοτική δίκη. Αντίκειται στο άρθρο 89 παρ. 2 του Συντάγματος διάταξη του ν. 4375/2016 κατά το μέρος που προβλέπει Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών που λειτουργούν και υπό μονομελή σύνθεση.
Με την 1150/2025 απόφαση η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας επέλυσε, κατόπιν της 881/2024 παραπεμπτικής απόφασης του Δ΄ Τμήματος υπό επταμελή σύνθεση, ζήτημα που υπεβλήθη στο Δικαστήριο με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 3900/2010. Ειδικότερα, στο Συμβούλιο της Επικρατείας υπεβλήθη ζήτημα που ανέκυψε με αφορμή αίτηση ακυρώσεως αλλοδαπού κατά απόφασης Ανεξάρτητης Επιτροπής Προσφυγών υπό μονομελή σύνθεση, με την οποία απερρίφθη σε δεύτερο βαθμό το αίτημά του να του χορηγηθεί διεθνής προστασία και διετάχθη, περαιτέρω, η επιστροφή του, με οικειοθελή αναχώρηση από τη Χώρα.
Με την απόφαση της Ολομελείας του Δικαστηρίου κρίθηκε κατά πλειοψηφία ότι το άρθρο 89 παρ. 2 του Συντάγματος δεν επιτρέπει την ανάθεση σε δικαστικό λειτουργό καθηκόντων μονομελούς διοικητικού οργάνου, έστω και αν αυτό ασκεί αρμοδιότητες πειθαρχικού, ελεγκτικού ή δικαιοδοτικού χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 7 του ν. 4375/2016, όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 116 παρ. 2 του ν. 4636/2019 και η εν λόγω παράγραφος αναδιατυπώθηκε με το άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 4686/2020, αντίκειται στο Σύνταγμα, κατά το μέρος που προβλέπει ότι οι Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών λειτουργούν και υπό μονομελή σύνθεση. Μειοψήφησαν σχετικώς 12 μέλη του Δικαστηρίου.
Ακολούθως, το Δικαστήριο κράτησε και δίκασε την αίτηση ακυρώσεως, την οποία και έκανε δεκτή για τον βασίμως κατά τα ανωτέρω προβληθέντα λόγο ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είχε εκδοθεί από Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσφυγών υπό μονομελή σύνθεση.
Τέλος, το Δικαστήριο αφού συνεκτίμησε α) τον μεγάλο αριθμό των απορριπτικών αποφάσεων επί αιτήσεων διεθνούς προστασίας, οι οποίες έχουν κριθεί από Ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών υπό μονομελή σύνθεση και β) τις δυσχέρειες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Διοίκηση από την πραγματική κατάσταση που θα προκύψει από τον αναδρομικό χαρακτήρα της διαγνωσθείσας αντισυνταγματικότητας, όρισε, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 50 παρ. 3β του π.δ.18/1989, ότι οι συνέπειες της αντισυνταγματικότητας θα επέλθουν από την προηγούμενη ημέρα της δημοσίευσης της απόφασης.
