ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Α΄ - ΤΡΙΜΕΛΕΣ Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του στις 8 Ιουνίου 2023, με δικαστές τους: ..., Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., ... και ...(εισηγητή), Πρωτοδίκες Δ.Δ. και γραμματέα την ..., δικαστική υπάλληλο, γ ι α να δικάσει την αγωγή με χρονολογία κατάθεσης 31.12.2021 (αριθ. καταχώρησης ΑΓ241/2021), τ ο υ …. του …., κατοίκου Ροδοκάλου Υπάτης, ο οποίος παραστάθηκε με την κατατεθείσα στις 13.1.2023 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, του πληρεξούσιου δικηγόρου Παναγιώτη Γαλάνη, κ α τ ά του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείται από τον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος παραστάθηκε με την κατατεθείσα στις 6.6.2023 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, της Δικαστικής Πληρεξουσίας Α΄ του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ….. Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη. Η κρίση του είναι η εξής: 1. Επειδή, με την κρινόμενη αγωγή ο ενάγων ζητά, παραδεκτώς, να αναγνωριστεί η υποχρέωση του εναγομένου να του καταβάλει, νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής έως την πλήρη εξόφληση, το ποσό των 33.000 ευρώ, ως αποζημίωση, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984 [Α΄ 164], ΕισΝΑΚ), για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας που αυτός, κατά τους ισχυρισμούς του, υπέστη εξαιτίας παράνομων πράξεων και παραλείψεων οργάνων του Δασαρχείου Λαμίας αναφορικά με τη συντήρηση και επισκευή δασικής οδού που συνδέει την Υπάτη Φθιώτιδας με αγρόκτημα ιδιοκτησίας του ευρισκόμενο στη θέση «Ροδοκάλο» στην ίδια κτηματική περιφέρεια, καθώς και το ποσό των 50.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984 [Α΄ 164], ΑΚ), για την ηθική βλάβη που ο ίδιος, επίσης κατά τους ισχυρισμούς του, υπέστη από την ίδια ως άνω αιτία. 2. Επειδή, στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984 [Α΄ 164], ΕισΝΑΚ) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. ...». Κατά την έννοια της ως άνω διάταξης ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από παράνομες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον συνδέονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και όχι με τη διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα του οργάνου που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων (ΣτΕ 2112/2019, 1704/2019, 1699/2019, 2433/2018, 877/2013 7μ., κ.ά.). Επίσης, ευθύνη του Δημοσίου, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, υπάρχει όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένος κανόνας δικαίου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία και τους οικείους κανονισμούς, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (ΣτΕ 1210, 3292/2019, 1085/2016 7μ., 3539, 877/2015 7μ., 4133/2011 7μ.). Εξάλλου, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης, πέραν της παρανομίας κατά τα ανωτέρω, είναι και η επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένης ζημίας, καθώς και η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης του οργάνου και της επελθούσης ζημίας. Εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις θεμελίωσης αστικής ευθύνης, κατά τις ανωτέρω διατάξεις, το Δημόσιο υποχρεούται να αποκαταστήσει κάθε θετική ή αποθετική ζημία (διαφυγόν κέρδος). Εξάλλου, κατά το άρθρο 298 του Αστικού Κώδικα, ως διαφυγόν κέρδος λογίζεται εκείνο που προσδοκά κανείς με πιθανότητα, σύμφωνα με τη συνηθισμένη πορεία των πραγμάτων ή τις ειδικές περιστάσεις και ιδίως τα προπαρασκευαστικά μέτρα που έχουν ληφθεί (ΣτΕ 291/2020, 2668/2019). Προκειμένου περί του διαφυγόντος κέρδους, το οποίο κατά κανόνα δεν είναι επιδεκτικό πλήρους δικανικής πεποίθησης, επιτρέπεται στον δικαστή να αρκεσθεί στην πιθανότητα, η οποία υφίσταται όταν συντρέχουν ικανοί λόγοι που συνηγορούν υπέρ της αληθείας του σχετικού ισχυρισμού και δεν προκύπτει κάτι το αντίθετο (ΣτΕ 1776/2019, 2526/2017, 1678/2017, 624/2016, 1410, 1479/2006). Εξάλλου, για την πληρότητα της αγωγής, με την οποία επιδιώκεται επιδίκαση διαφυγόντος κέρδους, τα περιστατικά που προσδιορίζουν την προσδοκία ορισμένου κέρδους, με βάση την, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, αντίστοιχη πιθανότητα, καθώς και οι ειδικές περιστάσεις και τα ληφθέντα προπαρασκευαστικά μέτρα, πρέπει, κατά το άρθρο 73 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, να εκτίθενται στην αγωγή. Απαιτείται, δηλαδή, η εξειδικευμένη και λεπτομερής, κατά περίπτωση, μνεία στο δικόγραφο της αγωγής των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, περιστάσεων και μέτρων, που καθιστούν πιθανό το διαφυγόν κέρδος ως προς τα επί μέρους κονδύλια αυτού, καθώς και ιδιαίτερη επίκληση των κονδυλίων αυτών (ΣτΕ 1369/2018 7μ., 1284/2016, 528/2014, κ.α.). Τέλος, τα δικαστήρια της ουσίας μπορούν να επιδικάσουν σε βάρος του Δημοσίου και εύλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα (ΣτΕ 1229/2019, 1284/2016, 1826/2014, 3839/2012). 3. Επειδή, περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα άρθρα 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος, τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά δάση και οι δασικές εν γένει εκτάσεις υπάγονται, ως φυσικά αγαθά και ανεξαρτήτως ειδικότερης ονομασίας ή θέσης σε σχέση προς οικιστικά κέντρα ή άλλους χώρους, σε ιδιαίτερο προστατευτικό καθεστώς, προκειμένου να διατηρηθεί η κατά τον προορισμό χρήση τους και να διαφυλαχθεί η φυσική και βιολογική ισορροπία (ΣτΕ 1335/2023, 2770/1998 κ.ά.). Σε εκτέλεση του Συντάγματος εκδόθηκε ο ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» (Α΄ 289), ο οποίος ορίζει, στο άρθρο 15, ότι: «1. Δασικαί οδοί είναι αι κατασκευαζόμεναι εντός ή εις τας παρυφάς δασών ή δασικών εκτάσεων και εξυπηρετούσαι την προστασίαν και εκμετάλλευσιν τούτων, ή την πρόσβασιν προς υφισταμένας τεχνικάς εγκαταστάσεις ή αισθητικά τοπία, ή την εκτέλεσιν και συντήρησιν δασικών έργων ή τας μεταφοράς δασικών προϊόντων και μη συμπίπτουσαι μετά του εθνικού, επαρχιακού ή κοινοτικού οδικού δικτύου της Χώρας. 2. ... 4. Δασικαί οδοί, των οποίων ή διαδρομή συμπίπτει εν όλω ή εν μέρει προς την διαδρομήν εθνικών ή επαρχιακών ή κοινοτικών οδών, διέπονται από τας περί κατασκευής και συντηρήσεως των τελευταίων τούτων διατάξεις. Είναι πάντως δυνατή, κατόπιν κοινής αποφάσεως των Υπουργών Δημοσίων Έργων και Γεωργίας, η ανάθεσις της κατασκευής ή συντηρήσεως και ανακαινίσεως των οδών τούτων εις την δασικήν υπηρεσίαν. 5. ... 6. Ο προγραμματισμός, η μελέτη, ή κατασκευή και συντήρησις των δασικών οδών ενεργούνται κατά τα εις το επόμενον άρθρον γενικώς περί των λοιπών δασικών έργων οριζόμενα. 7. ...» και στο άρθρο 16 ότι: «1. Αι αρμόδιαι υπηρεσίαι δασοτεχνιχών έργων μεριμνούν δια την κατασκευήν των πάσης φύσεως τεχνικών έργων και την εκτέλεσιν των πάσης φύσεως εργασιών προστασίας και αναπτύξεως των δασών και δασικών εκτάσεων. Ειδικώτερον εις την αρμοδιότητα των ως άνω υπηρεσιών ανήκει ο προγραμματισμός, η μελέτη και εκτέλεσις των έργων και εργασιών της δασικής οδοποιίας, ως αύτη ορίζεται εν άρθρω 15 ... ως και συντηρήσεως ή επισκευής των εν γένει τεχνικών έργων και εγκαταστάσεων. ... 2. Εις τα δημόσια δάση και δασικάς εκτάσεις, τα κατά την προηγουμένην παράγραφον έργα εκτελούνται επί τη βάσει πενταετούς προγράμματος καταρτιζομένου υπό της δασικής υπηρεσίας, δι ένα έκαστον νομόν πλείονας συνορεύοντας νομούς και καθορίζοντος την ιεράρχησιν τούτων από πλευράς σπουδαιότητος και επείγοντος. Τα εν λόγω πενταετή προγράμματα εγκρίνονται υπό του Υπουργού Γεωργίας μετά γνώμην του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, εις ο μετέχει μετά ψήφου δια την επ αυτών συζήτησιν και ο Γενικός Διευθυντής Εγγείων Βελτιώσεων. Αι δια τα έργα ταύτα αναγκαιούσαι μελέται συντάσσονται είτε απ ευθείας υπό της δασικής υπηρεσίας είτε κατόπιν αναθέσεως κατά τας περί εκπονήσεως μελετών του Δημοσίου διατάξεις. ... 3. ...» 4. Eπειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, ως δασικοί χαρακτηρίζονται οι οδοί που βρίσκονται στις παρυφές των δασικών εκτάσεων ή διέρχονται μέσα από αυτές χωρίς να συμπίπτουν με το εθνικό, επαρχιακό ή δημοτικό οδικό δίκτυο και εξυπηρετούν πρωτίστως την προστασία και εκμετάλλευση του δάσους, την πρόσβαση προς υφιστάμενες τεχνικές εγκαταστάσεις ή αισθητικά τοπία, την εκτέλεση και συντήρηση δασικών έργων ή την μεταφορά δασικών προϊόντων. Περαιτέρω, η συντήρηση των ως άνω αποκλειστικά δασικών οδών (ήτοι εκείνων που η διαδρομή τους δεν συμπίπτει προς τη διαδρομή εθνικών, επαρχιακών ή δημοτικών οδών), βαρύνει τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, οι οποίες οφείλουν να εκτελούν τις αναγκαίες εργασίες, ώστε να εξασφαλίζεται η εξυπηρέτηση των ως άνω σκοπών, σύμφωνα και με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά και τη θέση της εκάστοτε οδού. Εξάλλου, εφόσον εξυπηρετούνται οι ως άνω σκοποί, οι δασικές υπηρεσίες δεν υποχρεούνται στην εκτέλεση επιπλέον έργων συντήρησης ή βελτίωσης των δασικών οδών χάριν της ευχερέστερης πρόσβασης σε -εξυπηρετούμενες από τις οδούς αυτές- μη δασικού χαρακτήρα ιδιωτικές ιδιοκτησίες ευρισκόμενες εντός δασικών εκτάσεων, εφόσον η εξυπηρέτηση των ακινήτων αυτών δεν περιλαμβάνεται στους κύριους σκοπούς των εν λόγω οδών (πρβλ. ΣτΕ 1795/2019, 1441/2016). Εξάλλου, κάτι άλλο δεν προκύπτει ούτε από το άρθρο 17 του Συντάγματος και την κατοχυρωμένη σε αυτό προστασία της περιουσίας, εφόσον η εγγύηση αυτή δεν παρέχει στον ιδιοκτήτη ενός τέτοιου ακινήτου αξίωση για διασφάλιση ευχερέστερης πρόσβασης σε αυτό, πέραν εκείνης που παρίσταται εύλογη ενόψει των χαρακτηριστικών του ακινήτου και, ιδίως, της τοποθεσίας στην οποία αυτό βρίσκεται. 5. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: O ενάγων φέρεται κύριος αγροτεμαχίου ευρισκόμενου εκτός σχεδίου πόλης στη θέση «Ροδοκάλλω» ή «Ροδοκάλο» στη δημοτική κοινότητα Υπάτης Φθιώτιδας, μετά της επί του αγροτεμαχίου τούτου υφιστάμενης αγροικίας επιφανείας 40 τ.μ., για την οποία έχει εκδοθεί η 54/2009 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Φθιώτιδας. Εξάλλου, στην εν λόγω περιοχή υπάρχει χωμάτινη οδός, η οποία ξεκινάει από την θέση «Χάνι Ζιάκα» επί της επαρχιακής οδού Υπάτης - Λουτρών Υπάτης, συνεχίζει με κατεύθυνση νότια, διερχόμενη από τις θέσεις «Αγία Κυριακή» και «Περιβόλια» και καταλήγει στη θέση «Ροδοκάλο». Με την από 20.1.2014 αίτησή του ο ενάγων ενημέρωσε το Δασαρχείο Λαμίας ότι διαμένει μόνιμα στην ως άνω ιδιοκτησία του στη θέση «Ροδοκάλο», όπου προσπαθεί να δημιουργήσει ορεινό αγρόκτημα με κατάλληλες καλλιέργειες και κτηνοτροφία, καθώς ότι η ως άνω χωμάτινη οδός βρίσκεται σε «πολύ κακή κατάσταση» καθιστώντας πολύ δύσκολη την πρόσβαση στην ιδιοκτησία του και επεσήμανε την ανάγκη άμεσης επισκευής της οδού, ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή κίνηση των οχημάτων προς τον δρυμό της Οίτης, αλλά και προς το φαράγγι που υπάρχει στην εν λόγω θέση. Με το 303/9810/6-5-2014 απαντητικό έγγραφό του το Δασαρχείο Λαμίας ενημέρωσε τον ενάγοντα ότι ο εν λόγω δρόμος «κατά το μεγαλύτερο μέρος του αποτελεί δασικό δρόμο Γ΄ Κατηγορίας. Ως τυπικός δρόμος αυτής της κατηγορίας έχει κατασκευασθεί χωρίς τεχνικά έργα υποδομής παροχέτευσης όμβριων υδάτων και σταθεροποίησης του καταστρώματος, ενώ πρόσθετα σε ορισμένα τμήματα παρουσιάζει και αυξημένη εγκάρσια κλίση. Τα αναφερόμενα τεχνικά και γεωμετρικά χαρακτηριστικά του, τον καθιστούν ως δρόμο για θερινή χρήση επί το πλείστον, καθόσον κατά τους χειμερινούς μήνες οι έντονες βροχοπτώσεις και τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα που επικρατούν στην περιοχή δημιουργούν προβλήματα καταπτώσεων και χαραδρώσεις στο κατάστρωμά του δυσχεραίνοντας την ευχερή χρήση του. Οι ετήσιες εργασίες συντήρησης του Δασικού Οδικού Δικτύου του Δασαρχείου Λαμίας (στο οποίο περιλαμβάνεται ο εν λόγω δρόμος), λαμβάνοντας υπόψη το χαμηλό ύψος των διατιθέμενων πιστώσεων, κύρια περιλαμβάνουν τη διαμόρφωση του καταστρώματος των υφιστάμενων δρόμων με ισοπεδωτήρα (grader) προκειμένου να αποκατασταθεί κατά το δυνατό η βατότητα κατά την θερινή περίοδο (για λόγους καταρχήν δασοπροστασίας) και δεν είναι δυνατό να επιλύσουν οριστικά σημαντικά προβλήματα βατότητας, τα οποία και αποτελούν αντικείμενο μελέτης βελτίωσης της συγκεκριμένης δασικής οδού. Η βελτίωση, από τη Δασική Υπηρεσία, δασικού δρόμου αποτελεί αντικείμενο εκτέλεσης δασοτεχνικού έργου, έπειτα από τη χορήγηση των απαιτούμενων πιστώσεων, με απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη εγκεκριμένης τεχνικής μελέτης. Η Υπηρεσία μας κατά το έτος 2013, συντάσσοντας πρόγραμμα χρηματοδότησης μελετών έργων και εργασιών, από τον Ειδικό Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου, συμπεριέλαβε σε αυτό τη σύνταξη μελέτης βελτίωσης του δασικού δρόμου “Υπάτη - Ροδοκάλο”, αλλά δεν μας χορηγήθηκαν ανάλογες πιστώσεις. Πέραν όλων των αναφερομένων σας πληροφορούμε ότι η κατασκευή δασοτεχνικών έργων, όπως και η διάνοιξη - βελτίωση δασικών δρόμων στις δημόσιες εκτάσεις δασικής μορφής, μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο κατασκευής από τον οικείο ΟΤΑ, ύστερα από αίτημά του, με τη διαδικασία σύναψης Προγραμματικής Σύμβασης». Στη συνέχεια, με την από 22.5.2015 επιστολή του ο ενάγων επανήλθε, μεταξύ άλλων, στο θέμα της βατότητας της οδού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους αναφέροντας ότι «ο δρόμος που υπάρχει ευνοεί μόνο τις παράνομες δραστηριότητες και στερεί από την περιοχή τον τουρισμό ... και από μένα την επαγγελματική μου εξέλιξη στον αγροτικό τομέα ...». Σε απάντηση της εν λόγω επιστολής, το Δασαρχείο Λαμίας με το 2427/91559/π.ε./2-11-2016 έγγραφο παρέπεμψε στο προηγούμενο 303/9810/6-5-2014 έγγραφό του αναφέροντας ότι «η Υπηρεσία μας εντάσσει το συγκεκριμένο δρόμο στο πρόγραμμα της ετήσιας συντήρησης του δασικού οδικού δικτύου της αρμοδιότητάς της και κάθε χρόνο εκτελούνται εργασίες συντήρησής του». Στις 1.10.2018 διαβιβάστηκε προς το Δασαρχείο Λαμίας αναφορά του ενάγοντος προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην οποία αυτός αμφισβητούσε τον δασικό χαρακτήρα της επίμαχης οδού και ζητούσε να γίνει η τελευταία βατή και προσβάσιμη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ το Δασαρχείο Λαμίας απάντησε στην εν λόγω αναφορά με το 5364/154429/29-10-2018 έγγραφο, στο οποίο παρέπεμπε στα ως άνω, ήδη εκδοθέντα για το ίδιο θέμα έγγραφά του. Στη συνέχεια, ο ενάγων με την από 24.4.2019 αίτησή του ζήτησε από το Δασαρχείο Λαμίας αντίγραφο της «διοικητικής πράξης χαρακτηρισμού» της επίμαχης οδού ως δασικής Γ΄ Κατηγορίας, σε συνέχεια, δε, της αίτησης αυτής εκδόθηκε το 2453/66654/11-6-2019 έγγραφό του το Δασαρχείο Λαμίας, στο οποίο αναφερόταν ότι η εν λόγω οδός «κατά το μεγαλύτερο μέρος της αποτελεί δασική οδό Γ΄ Κατηγορίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας και ειδικότερα το άρθρο 15 του ν. 998/79, όπως ισχύει». Ακολούθως, ο ενάγων υπέβαλε με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο προς το Δασαρχείο Λαμίας την από 30.6.2019 επιστολή του, στην οποία ανέφερε «... στην απάντηση με αριθ. πρωτ. 2453/66654/11-6-2019 έχετε κάνει λάθος και κατ’ επέκταση ο δρόμος που καταλήγει στο αγρόκτημα μου στην περιοχή του Ροδοκάλου δεν συνάδει με το άρθρο 15 του Ν. 998/79 και [...] είναι αγροτικός. Ένας δρόμος, που τον χρησιμοποιούν πάνω από 40 χρόνια και όλο το χρόνο, ο δήμος για ύδρευση και άρδευση, η περιφέρεια, οι κυνηγοί, οι ιδιοκτήτες της καλλιεργήσιμης έκτασης, οι καταρριχητές, οι κάτοικοι της Υπάτης που τους λέτε να πάρουν τα πεσμένα έλατα τον Ιανουάριο του 2017 και όλες οι κρατικές υπηρεσίες (πυροσβεστική κ.α.). [...] δεν γίνεται να είναι μόνο για το καλοκαίρι και μόνο για το δασαρχείο, δεν τον άνοιξε το δασαρχείο ούτε είχε ποτέ κάποια δραστηριότητα, είναι ο ορισμός του αγροτικού δρόμου. Χρειάζεται διευθέτηση των χειμάρρων και μικρά τεχνικά έργα ώστε να καταστεί προσβάσιμος όλο τον χρόνο και ασφαλής για τα οχήματα που κινούνται σε αυτόν. Μην στερείτε την δυνατότητα να μπει στο ΕΣΠΑ (διάνοιξη αγροτικών δρόμων που καταλήγουν σε αγρόκτημα, 100% επιδότηση σε δήμο ή περιφέρεια), μην στερείτε την αγροτική και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Μένω 9 χρόνια μόνιμα στο κτήμα και με κόπο φτιάχνω αγρόκτημα φυσικής καλλιέργειας, πολυλειτουργικό, στην πράξη χαρακτηρισμού που μου δώσατε είναι αγροτικός ο δρόμος. Όταν τον άνοιξε ο πρώην Δήμος Υπάτης για να αξιοποιήσει την κτηματική του περιφέρεια και να διαχειριστεί τα ύδατα για άρδευση και ύδρευση εμείς επιτρέψαμε να περάσει μέσα από το κτήμα αντισταθμιστικά εφόσον ο δρόμος είναι κοινόχρηστος», ενώ με την από 15.10.2019 αίτησή του ο ενάγων ζήτησε τον χαρακτηρισμό της εν λόγω οδού ως αγροτικής. Ακολούθως, εκδόθηκε το 6970/180716/π.ε./4-5-2020 έγγραφο του Δασαρχείου Λαμίας, το οποίο παρέπεμπε σε όσα αναφέρονταν στο προηγούμενο 2453/66654/11-6-2019 έγγραφό του. Περαιτέρω, στις 28.4.2021 επεδόθη στο Δασαρχείο Λαμίας εξώδικη όχληση του ενάγοντος (βλ. την 4.021Β΄/28-4-2021 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Λαμίας Δημήτριου Ανάγνου), στην οποία αυτός ανέφερε ότι το Δασαρχείο έχει παραλείψει παρανόμως να προβεί στα έργα βελτίωσης της επίμαχης οδού που είναι αναγκαία για την ανάδειξη και την προστασία των οικείων δασικών εκτάσεων, για την εκτέλεση των οποίων (έργων) έχει σχετική υποχρέωση βάσει των διατάξεων του ν. 998/1979, καθώς και να του παράσχει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τις διοικητικές πράξεις που αφορούν τον χαρακτηρισμό της οδού ως δασικής. Συναφώς, δε, με την ίδια εξώδικη όχληση ο ενάγων ζητούσε από το Δασαρχείο να εξετάσει κατά τρόπο εμπεριστατωμένο την αληθή φύση της οδού ως αγροτικής ή δασικής, καθώς και να του χορηγήσει την οικεία διοικητική πράξη χαρακτηρισμού της, αλλά και, εφόσον επιμείνει στον δασικό χαρακτήρα αυτής, να προβεί άμεσα στην εκτέλεση των αναγκαίων δασοτεχνικών έργων για τη βελτίωση της κατάστασής της. Εξάλλου, ο ενάγων επανέλαβε τα ως άνω αιτήματα και με την νεότερη από 26.7.2021 αίτησή του προς το Δασαρχείο Λαμίας. Ακολούθως, το Δασαρχείο Λαμίας εξέδωσε το 232450/4-11-2021 έγγραφο, στο οποίο ανέφερε ότι: «… B) Με την υπ’ αριθμ. 6440/198319/07-11-2017 ... τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού του Δασαρχείου Λαμίας, κατόπιν της με ημερομηνία 31/07/2017 υποβληθείσας αίτησης της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών ΠΣΕ για το χαρακτηρισμό εκτάσεων οι οποίες βρίσκονται στη θέση “Υπάτη” της Τοπικής Κοινότητας Υπάτης Δημοτικής Ενότητας Υπάτης του Δήμου Λαμιέων της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας, που αφορά τη βελτίωση υφιστάμενης οδού σε μήκος 2.432 μ. περίπου (πλην του τμήματος από την χ.θ. 2+050 έως την χ.θ. 2+200 όπου εγκαταλείπεται η υφιστάμενη οδός), ώστε να βελτιωθεί η προσβασιμότητα στον αρχαιολογικό χώρο του Κάστρου Υπάτης … επί συνολικού εμβαδού 26.426,93 τ.μ., δημόσια έκταση συνολικού εμβαδού 17,564 στρεμμάτων αποτελεί δάσος. Γ) Με την αριθ. 33552/19-02-2021 ... απόφαση της Δ/νσης Δασών Φθιώτιδας ... αναρτήθηκε ο δασικός χάρτης […]. Από τη θέαση του Δασικού Χάρτη της περιοχής, για το υπόλοιπο τμήμα της, η αναφερόμενη οδός από τη διασταύρωση δηλαδή για το Κάστρο έως τη θέση “Ροδοκάλο”, περίπου 3.200.00 μ. διέρχεται αποκλειστικά και μόνο από εκτάσεις δασικού χαρακτήρα (δάσος). Από τις ανωτέρω παραγράφους Α), Β) και Γ) προκύπτει ότι κατά το μεγαλύτερο μέρος η οδός διέρχεται από εκτάσεις δασικής μορφής και ως εκ τούτου σύμφωνα με την ανωτέρω αναφερόμενη Δασική Νομοθεσία η υπόψη οδός αποτελεί δασική οδό Γ΄ κατηγορίας. Η οδός δεν χαρακτηρίζεται ως Δασική Οδός από ειδική Πράξη Χαρακτηρισμού αλλά από τον χαρακτήρα των εκτάσεων που διέρχεται. Ως τυπικός δρόμος Γ΄ κατηγορίας έχει κατασκευαστεί χωρίς τεχνικά έργα υποδομής, παροχέτευσης όμβριων υδάτων και σταθεροποίησης του καταστρώματος, ενώ πρόσθετα σε ορισμένα τμήματα παρουσιάζει και αυξημένη εγκάρσια κλίση. Η βελτίωση δασικού δρόμου, όπως σας έχουμε επισημάνει σε παλαιότερο έγγραφό μας, αποτελεί για την Δασική Υπηρεσία αντικείμενο εκτέλεσης δασοτεχνικού έργου και η εκτέλεσή του γίνεται αφού πρώτα έχουν εξασφαλιστεί οι απαιτούμενες πιστώσεις, απαραίτητη όμως προϋπόθεση είναι η ύπαρξη εγκεκριμένης τεχνικής μελέτης. Η Υπηρεσία μας κατά το έτος 2013, συντάσσοντας πρόγραμμα χρηματοδότησης μελετών - έργων και εργασιών, από τον Ειδικό Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου, συμπεριέλαβε σε αυτό τη σύνταξη μελέτης βελτίωσης του δασικού δρόμου “Υπάτη - Ροδοκάλο”, αλλά δεν της χορηγήθηκαν οι ανάλογες πιστώσεις. Επισημαίνεται πως στην ετήσια εγκεκριμένη μελέτη εργασιών συντήρησης του Δασικού Οδικού Δικτύου περιοχής του Δασαρχείου Λαμίας, περιλαμβάνεται ο υπόψη δρόμος (Υπάτη - Περιβόλια - Ροδοκάλο). Λόγω των εξαιρετικά περιορισμένων πιστώσεων εκτελούνται αποκλειστικά οι αναγκαίες εργασίες μόρφωσης του καταστρώματος των δρόμων με διαμορφωτήρα και κατά προτεραιότητα σε αυτούς που απαιτούνται για την προστασία των δασικών συμπλεγμάτων από πυρκαγιές και ιδίως στις περιοχές με τον μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας καθώς και σε αυτούς που διευκολύνουν την πρόσβαση στις προς υλοτομία συστάδες και που θα χρησιμοποιηθούν για τη διακίνηση των παραγόμενων δασικών προϊόντων. Σας πληροφορούμε πως οι Ο.Τ.Α. μπορούν να συμβάλουν στην εκτέλεση εργασιών συντήρησης, βελτίωσης ή κατασκευής δημόσιων δασικών έργων μέσω σύναψης προγραμματικής Σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 53 παρ. 3 του Ν. 4042/2012 (24 Α´) και βάσει της αριθ. 168951/728/27-4-2012 “Προγραμματικές συμβάσεις για τη μελέτη και εκτέλεση δασοτεχνικών έργων σε δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις” εγκυκλίου της Υπηρεσίας […]. …». Κατά του ως άνω εγγράφου, καθ’ ο μέρος με αυτό απορρίφθηκε η από 26.7.2021 αίτησή του προς το Δασαρχείο Λαμίας, ο ενάγων άσκησε την από 25.11.2021 αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία εκκρεμεί ακόμη προς εκδίκαση. 6. Eπειδή, με την κρινόμενη αγωγή o ενάγων προβάλλει καταρχάς ότι μη νομίμως και, σε κάθε περίπτωση με ελλιπή αιτιολογία προέβη το Δασαρχείο Λαμίας στον χαρακτηρισμό της επίμαχης οδού ως δασικής οδού Γ΄ κατηγορίας. Και τούτο, καθώς, όπως αναφέρει, η εν λόγω οδός εξυπηρετεί την πρόσβαση σε ιδιοκτησίες στη θέση «Ροδοκάλο», μεταξύ των οποίων και η δική του, οι οποίες σύμφωνα με την 1840/1-3-2005 τελεσίδικη πράξη χαρακτηρισμού του Δασαρχείου Λαμίας, έχουν ρητώς χαρακτηριστεί ως μη δασικού (γεωργικού) χαρακτήρα. Εξάλλου, κατά τους ισχυρισμούς του ενάγοντος, η ίδια οδός, η οποία στα συμβόλαια που αφορούν την ιδιοκτησία του περιγραφόταν ως «μουλαρόδρομος», υφίσταται τουλάχιστον κατά τα τελευταία 40 χρόνια και ανέκαθεν χρησιμοποιείτο για τις ανάγκες της αγροτικής οικονομίας της περιοχής και για τη σύνδεση της Υπάτης με τον (ήδη κατηργημένο) οικισμό του Λουπακίου, ενώ στην ίδια θέση υφίσταται υδραύλακας ο οποίος παγίως συντηρείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Λαμιέων. Ήδη δε, η χορήγηση άδειας δόμησης εκτός σχεδίου για το επίμαχο αγροτεμάχιό του από την Νομαρχία Φθιώτιδας συνηγορεί υπέρ του αγροτικού (και άρα μη δασικού) χαρακτήρα της επίμαχης οδού. Όπως αναφέρει επίσης ο ενάγων, λόγω της παράνομης εμμονής του Δασαρχείου Λαμίας στον δασικό χαρακτήρα της οδού, ο ίδιος, ο οποίος απασχολείται στην αγροτική οικονομία ως αυτοαπασχολούμενος αγρότης, έχει αποκλειστεί από διάφορα προγράμματα γεωργικών επιδοτήσεων. Περαιτέρω, ο ενάγων αναφέρει ότι, ακόμη και υπό την εκδοχή ότι η επίμαχη οδός είναι δασικού χαρακτήρα, το Δασαρχείο Λαμίας, παρά τις επίμονες οχλήσεις του, έχει παρανόμως παραλείψει να μεριμνήσει για τη συντήρηση και βελτίωσή της, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η πρόσβαση στο ακίνητό του, αλλά και η εν γένει προσπέλαση της οδού π.χ. από οχήματα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Ειδικότερα, ο ενάγων υποστηρίζει ότι εφόσον ήθελε κριθεί ότι η εν λόγω οδός είναι δασική, σύμφωνα και με το άρθρο 15 του ν. 998/1979 η δασική υπηρεσία υπέχει δέσμια αρμοδιότητα υλοποίησης των αναγκαίων δασοτεχνικών έργων συντήρησης και βελτίωσής της, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η προστασία και εκμετάλλευση του δάσους, η ανάδειξη αισθητικών τοπίων, όπως εν προκειμένω το ομώνυμο φαράγγι που υπάρχει στη θέση «Ροδοκάλο», αλλά και εν γένει η ανάπτυξη των ορεινών περιοχών. Εξάλλου, ήδη από το έτος 2013 έχει συνταχθεί μελέτη βελτίωσης της επίμαχης οδού, η οποία όμως δεν έχει ακόμη εκτελεστεί με τη γενικόλογη και αόριστη αιτιολογία εκ μέρους του Δασαρχείου Λαμίας, ότι δεν της χορηγήθηκαν οι αναγκαίες πιστώσεις. Λόγω, δε, της ως άνω παράνομης παράλειψης συντήρησης και βελτίωσης της επίμαχης οδού, αυτή παρέμενε κατά τους χειμερινούς μήνες κλειστή για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενώ η πρόσβαση στο ακίνητό του δεν είναι δυνατή με συμβατικά οχήματα, παρά μόνο με οχήματα τύπου 4x4, με αποτέλεσμα να παρακωλύεται η χρήση και η κάρπωση του ακινήτου του. Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο ενάγων, η εκτέλεση και της πιο μικρής εργασίας επισκευής στην οικία και το αγρόκτημά του, αλλά και η εν γένει μεταφορά των αναγκαίων προμηθειών και υλικών για την άσκηση του επαγγέλματός του έχει δυσχερανθεί υπέρμετρα, ενώ επίσης αδυνατεί να δεχθεί επισκέπτες στην οικία του (μεταξύ των οποίων και την κόρη του). Τούτο, δε, είχε ως αποτέλεσμα να υποστεί ο ίδιος περιουσιακή ζημία λόγω απώλειας εισοδήματος, την οποία δεν μπορεί να προσδιορίσει επακριβώς, σε κάθε περίπτωση, όμως, ζητά να αναγνωριστεί η υποχρέωση του εναγομένου να του καταβάλει, νομιμοτόκως, το ποσό των 33.000 ευρώ, ως αποζημίωση, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ, για την αποκατάσταση της περιουσιακής βλάβης που υπέστη λόγω του προαναφερθέντος αποκλεισμού του από διάφορα προγράμματα αγροτικών ενισχύσεων. Επίσης, ο ενάγων προβάλλει ότι για τους ανωτέρω λόγους, αλλά και λόγω της σωματικής και ψυχικής ταλαιπωρίας, την οποία του προκαλεί η μετακίνηση από και προς το αγρόκτημά του δια της επίμαχης οδού, η παράνομη παράλειψη συντήρησης και βελτίωσης της οδού του προξένησε και ηθική βλάβη, ζητά, δε, να αναγνωριστεί η υποχρέωση του εναγομένου να του καταβάλει, νομιμοτόκως, το ποσό των 50.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα. Προς απόδειξη των ισχυρισμών του ο ενάγων προσκομίζει και επικαλείται, μεταξύ άλλων, τα εξής έγγραφα: α) απλό αντίγραφο της πρώτης σελίδας του 15.959/7-4-2008 συμβολαίου διανομής αγροτικού ακινήτου της συμβολαιογράφου Αθηνών Περσεφόνης Αθανασοπούλου-Ρετσινά-Κεχαγιά με συμβαλλόμενους τον ενάγοντα και τον Δημήτριο Μπριάνα του Νικολάου, μετά του οικείου πιστοποιητικού μεταγραφής του στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Υπάτης, στον τόμο 37 και με αύξοντα αριθμό 238, β) απλό αντίγραφο του από 6.10.1995 πιστοποιητικού μεταγραφής του 3.173/20-9-1995 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Βύρωνα Αττικής Αθανάσιου Ευθυμίου, το οποίο μεταγράφηκε στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Υπάτης, στον τόμο 25 και με αύξοντα αριθμό 311, μαζί με απλά αντίγραφα μεμονωμένων σελίδων του εν λόγω συμβολαίου, γ) την 54/16-2-2009 άδεια οικοδομής της Νομαρχίας Φθιώτιδας, η οποία αφορά ισόγειο οικοδομή επιφάνειας 40 τ.μ. με σοφίτα, βόθρο και περίφραξη στην εκτός σχεδίου θέση «Ροδοκάλο», δ) την 1840/1-3-2005 πράξη χαρακτηρισμού του Δασαρχείου Λαμίας, επί της οποίας ασκήθηκαν αντιρρήσεις ενώπιον της πρωτοβάθμιας επιτροπής δασικών αμφισβητήσεων Νομού Φθιώτιδας από τους ... και ….., καθ’ ο μέρος με αυτήν χαρακτηρίστηκε το με στοιχεία Ε4 τμήμα ως δασική έκταση, ε) την 6440/198319/7-11-2017 πράξη χαρακτηρισμού του Δασαρχείου Λαμίας, στ) την 33552/19-2-2021 απόφαση του Διευθυντή Δασών Νομού Φθιώτιδας περί ανάρτησης του δασικού χάρτη των τοπικών και δημοτικών κοινοτήτων της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας, ζ) την 92833/4679/1-12-1997 απόφαση του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας περί αναμόρφωσης των τεχνικών προδιαγραφών κατασκευής δασικών οδών Γ΄ Κατηγορίας, σύμφωνα με την οποία «τα τεχνικά χαρακτηριστικά των δασικών οδών Γ΄ Κατηγορίας καθορίζονται: 1. Πλάτος καταστρώματος 4-5 μέτρα. 2. Μεγίστη κατά μήκος κλίση 12%. 3. Ελάχιστη ακτίνα καμπυλότητας 20 μέτρων και στους ελιγμούς 15 μέτρων. 4. Τάφροι αποχετεύσεως τουλάχιστον κατά το ήμισυ της διαδρομής της οδού όπως παρακάτω: ...», η) την από 27-11-2009 εξώδικη διαμαρτυρία του Δήμου Υπάτης προς τον ενάγοντα, στην οποία αναφέρεται ότι: «στη θέση “Ροδοκάλο” του τοπικού διαμερίσματος Υπάτης του Δήμου Υπάτης υπήρχε ανέκαθεν δρόμος πλάτους ενός (1) μέτρου περίπου, ο οποίος ξεκινούσε από το τοπικό διαμέρισμα Υπάτης του Δήμου Υπάτης και διερχόμενος διαμέσου της τοποθεσίας με την επωνυμία “Ροδοκάλου” κατευθύνετο και κατέληγε στις Ομαλίες και το Λουπάκι. Ο άνω δρόμος ευρίσκετο ανέκαθεν και οριοθετούσε την ανατολική πλευρά της ιδιοκτησίας σας η οποία πέραν αυτού συνορεύει στο ανατολικό όριό της με την όμορη ιδιοκτησία του κ. Σχίζα. Σεις όμως αυθαίρετα και παράνομα με πράξεις και με αυθαίρετες ενέργειές σας περιφράξατε και συμπεριλάβατε στην ιδιοκτησία σας και στην ανατολική πλευρά της όλο το πλάτος του άνω δρόμου με αποτέλεσμα η ιδιοκτησία σας να έρθει σε επαφή με την όμορη ιδιοκτησία … και καταστήσατε με τον τρόπο αυτό αδύνατη τη διέλευση του άνω δρόμου σε όλους τους κατοίκους της περιοχής. … Σας καλούμε να άρετε τη σχηματισθείσα από τη συμπεριφορά σας πραγματική κατάσταση …», θ) την 9/2021 απόφαση του τοπικού συμβουλίου Υπάτης, με την οποία το εν λόγω συμβούλιο, σε συνέχεια σχετικού ερωτήματος που υπέβαλε ο ενάγων, γνωμοδότησε ότι «πολλές φορές κάθε χρόνο γίνεται η ενέργεια αυτή [η δημιουργία φράγματος με πέτρες και νάιλον] για να μπορεί να πηγαίνει νερό προς την αγροτική περιοχή “Περιβόλια” και τον καταρράκτη της Υπάτης», ι) τις από 30.12.2016 βεβαιώσεις του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων, σύμφωνα με τις οποίες ο ενάγων είναι ασφαλισμένος στον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης Αγροτών και κατέβαλε ασφαλιστικές εισφορές των ετών 2011, 2012, 2013, 2016, ια) τις από 30.5.2018, από 17.5.2019, από 11.5.2020 και από 16.6.2021 βεβαιώσεις του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (και στη συνέχεια Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης), σύμφωνα με τις οποίες ο ενάγων κατέβαλε ασφαλιστικές εισφορές στον Ε.Φ.Κ.Α. για τα έτη 2017, 2018, 2019 και 2020, καθώς και τις από 26.9.2021 βεβαιώσεις του e-Ε.Φ.Κ.Α., σύμφωνα με τις οποίες ο ενάγων κατέβαλε τα έτη 2018 και 2019 ασφαλιστικές εισφορές του πρώην Ο.Γ.Α., ιβ) το 181098/686/23-4-2019 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασικών Έργων και Υποδομών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θέμα «Διευκρινίσεις για ζητήματα που αφορούν τη δασική νομοθεσία και τη δασική οδοποιία» και ιγ) την 91874/1845/13-12-1996 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας σχετικά με την δυνατότητα εκτέλεσης από τους Ο.Τ.Α., κατόπιν άδειας από την αρμόδια δασική υπηρεσία, μικρών βοηθητικών δημόσιων δασοτεχνικών έργων, καθώς και τα συναφή από 2.5.2011 και από 24.5.2011 έγγραφα της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 7. Επειδή, το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο με την 105269/3-6-2022 έκθεση απόψεων του Δασάρχη Λαμίας και το από 12.6.2023 νομίμως κατατεθέν υπόμνημα ζητά την απόρριψη της αγωγής, προβάλλοντας καταρχάς ότι τόσο το κονδύλι που αφορά την περιουσιακή του ζημία, όσο και εκείνο που αφορά την ηθική βλάβη του ενάγοντος είναι όλως αόριστα και ανεπίδεκτα δικαστικής εκτίμησης, εφόσον κανένα από τα δύο δεν τεκμηριώνεται από τον ενάγοντα με την προβολή συγκεκριμένων ισχυρισμών. Περαιτέρω, το εναγόμενο υποστηρίζει ότι σε κάθε περίπτωση η αγωγή θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη, εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υφίσταται καμία παράνομη παράλειψη εκ μέρους των αρμόδιων οργάνων του, ήδη δε ο επίμαχος δρόμος έχει περιληφθεί στη μελέτη συντήρησης δασοτεχνικών έργων του έτους 2021, η οποία εγκρίθηκε με την 267288/30-12-2021 απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας, ενώ η σχετική σύμβαση εκτέλεσης του έργου έχει ήδη ανατεθεί σε ανάδοχο. Τέλος το εναγόμενο προβάλλει ότι το ποσό που ο ενάγων ζητά ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που ο ίδιος υποστηρίζει ότι υπέστη είναι υπέρογκο και τελείως δυσανάλογο προς την επικαλούμενη από τον ίδιο ζημία. Προς απόδειξη των ως άνω ισχυρισμών το εναγόμενο προσκόμισε, μεταξύ άλλων εγγράφων: α) την από 14-12-2021 μελέτη «Συντήρηση δασικού οδικού δικτύου περιοχής ευθύνης Δασαρχείου Λαμίας» της Δασολόγου Δ..., η οποία θεωρήθηκε από τον Διευθυντή Δασών Φθιώτιδας και εγκρίθηκε με την 276288/30-12-2021 απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας, στην οποία (μελέτη) περιλαμβάνεται (με αύξοντα αριθμό 153) ο δρόμος «Υπάτη-Περιβόλια-Ροδοκάλου», ολικού μήκους 5.750 μέτρων και πλάτους 5 μέτρων και β) την από 16.5.2022 σύμβαση εκτέλεσης του Υποέργου Β (αρμοδιότητας Δασαρχείων Λαμίας, Σπερχειάδας, Λίμνης, Σκοπέλου και Αταλάντης) του Έργου «Εργασίες ειδικών δασοτεχνικών έργων του άρθρου 16 παρ. 5 του ν. 998/1979 για τον καθαρισμό των δασών και δασικών εκτάσεων καθώς και για τη συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου και των αντιπυρικών ζωνών σε εκτάσεις ευθύνης των Δασαρχείων Χαλκίδας, Λαμίας, Σπερχειάδας, Λίμνης, Σκοπέλου, Αταλάντης, Λάρισας, Μουζακίου και Διευθύνσεων Δασών Σάμου, Πιερίας και Λέσβου». 8. Επειδή, καταρχάς το σκέλος της αγωγής που αφορά την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας που ο ενάγων, κατά τους ισχυρισμούς του, υπέστη εκ του εσφαλμένου χαρακτηρισμού της επίμαχης οδού από το Δασαρχείο Λαμίας ως δασικής (ενώ αυτή στην πραγματικότητα αποτελεί αγροτική οδό), πρέπει να απορριφθεί ως αόριστο, κατά μερική αποδοχή του σχετικού ισχυρισμού του εναγομένου, τον οποίο αυτό προβάλλει στο από 12.6.2023 υπόμνημά του. Και τούτο, διότι ο ενάγων αρκείται στον ισχυρισμό ότι εξαιτίας του χαρακτηρισμού της εν λόγω οδού ως δασικής ο ίδιος έχει αποκλειστεί από «σωρεία προγραμμάτων ενίσχυσης αγροτών», ενώ αναφέρει («ενδεικτικά», όπως ο ίδιος σημειώνει) το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης του Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020, χωρίς όμως να εξειδικεύει τις δράσεις εκείνες του εν λόγω Προγράμματος στις οποίες, κατά τους ισχυρισμούς του, επεδίωξε να ενταχθεί, αλλά για τον λόγο αυτό αποκλείστηκε. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, ο ενάγων δεν προσκομίζει αντίγραφα τυχόν απορριπτικών πράξεων των αρμοδίων για την ένταξη σε προγράμματα αγροτικών ενισχύσεων οργάνων ή λοιπά στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει ότι ο χαρακτήρας της εν λόγω οδού αποτέλεσε πρόκριμα για την ένταξη του αγροτεμαχίου του σε συγκεκριμένη δράση του ως άνω ή και άλλου προγράμματος αγροτικών ενισχύσεων, καθώς και ότι, στο πλαίσιο αυτό, ζητήθηκε και ελήφθη υπόψη η γνώμη του Δασαρχείου περί του αληθούς χαρακτήρα της εν λόγω οδού. 9. Επειδή, περαιτέρω, ο επίμαχος δρόμος ξεκινάει από την Υπάτη Φθιώτιδας, σε υψόμετρο 400 μέτρων, διέρχεται από τη θέση «Περιβόλια» και καταλήγει στη θέση «Ροδοκάλο», σε υψόμετρο 800-1000 μέτρων (όπου ευρίσκεται το ορεινό αγρόκτημα του ενάγοντος), διερχόμενος (ιδίως μετά τη διακλάδωση που οδηγεί στο Κάστρο της Υπάτης και σε μήκος άνω των τριών χιλιομέτρων) αποκλειστικά μέσα από δασικές εκτάσεις. Σύμφωνα, δε, με όσα εκτέθηκαν πιο πάνω, στη σκέψη 4 της παρούσας απόφασης, υπό την εκδοχή ότι, ενόψει των ανωτέρω χαρακτηριστικών ο εν λόγω δρόμος είναι δασικός, και δη αποκλειστικά (δεδομένου ότι δεν συνδέει την Υπάτη με άλλους υφιστάμενους οικισμούς και όλως ανεξαρτήτως του ότι εξυπηρετεί και μεμονωμένα ορεινά αγροτεμάχια), το Δασαρχείο Λαμίας, το οποίο (υπό την εκδοχή αυτή) είναι αρμόδιο για τη συντήρησή του, δεν υπείχε υποχρέωση να μεριμνήσει για την εκτέλεση έργων συντήρησης ή βελτίωσης μόνο προκειμένου να διασφαλίσει στον ενάγοντα ευχερέστερη πρόσβαση στο ακίνητο του, πέραν εκείνης που παρίσταται εύλογη ενόψει των χαρακτηριστικών του ακινήτου και της τοποθεσίας στην οποία αυτό βρίσκεται. Εν προκειμένω, όμως, ο ενάγων ουδέν αποδεικτικό μέσο προσκόμισε για να αποδείξει ότι η κατάσταση του επίμαχου δρόμου ήταν τέτοια ώστε η πρόσβαση στο ακίνητό του να καθίσταται ιδιαζόντως δυσχερής, ήτοι πέραν του ευλόγως αναμενόμενου μέτρου, ενόψει και της ως άνω ιδιαίτερης, ορεινής θέσης του εν μέσω δασικών εκτάσεων ή, ακόμη, αδύνατη κατά τη χειμερινή περίοδο. Σε κάθε περίπτωση, δε, η περιγραφόμενη από τον ίδιο τον ενάγοντα κατάσταση του δρόμου ως «κακή», η οποία επιτρέπει την πρόσβαση στο ακίνητό του μόνο με χρήση οχήματος «4x4», κατά τα αναφερόμενα από τον ίδιο, αντιστοιχεί στην προσβασιμότητα που ευλόγως μπορεί να προσδοκά και να αξιώνει ο κύριος ορεινού ακινήτου κείμενου εκτός σχεδίου και εντός δασικών εκτάσεων, όπως το ακίνητο του ενάγοντος, η οποία, εξάλλου, είναι επαρκής προκειμένου η οδός αυτή να εξυπηρετεί τους πρωταρχικούς της σκοπούς της διασφάλισης της προστασίας και της εκμετάλλευσης του δάσους. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν πιο πάνω, δεν συντρέχει παράνομη παράλειψη συντήρησης της επίμαχης οδού εκ μέρους του Δασαρχείου Λαμίας (υπό την εκδοχή ότι αυτή είναι πράγματι δασική και δη αποκλειστικά), ούτε προσβολή των περιουσιακών δικαιωμάτων του ενάγοντος και, ήδη για τον λόγο αυτό, δεν στοιχειοθετείται αδικοπρακτική ευθύνη του εναγομένου Ελληνικού Δημοσίου. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, ο ενάγων δεν αποδεικνύει την ηθική βλάβη που υποστηρίζει ότι υπέστη λόγω της δυσχερέστερης πρόσβασης στο ακίνητό του, εφόσον, αφενός, η περιγραφόμενη ως άνω ιδιάζουσα προσβασιμότητα ουδόλως εμποδίζει την εκμετάλλευση του ακινήτου για τους σκοπούς της αγροτικής παραγωγής, αφετέρου, δε, δεν αποδείχθηκε ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι ο ίδιος διατηρεί τη μόνιμη κατοικία του στο εν λόγω αγροτεμάχιο, καθώς, αφενός, δεν προσκομίστηκαν αντίγραφα επίκαιρων δηλώσεων φόρου εισοδήματος, από τις οποίες θα προέκυπτε η δηλωθείσα σε αυτές κύρια κατοικία, ενώ αφετέρου στις προσκομιζόμενες βεβαιώσεις περί καταβολής ασφαλιστικών εισφορών αναγράφεται ως διεύθυνση αλληλογραφίας η Καστανιά Φθιώτιδας. Ως εκ τούτου, η αγωγή και ως προς το κονδύλι της ηθικής βλάβης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη. 10. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν, η κρινόμενη αγωγή πρέπει να απορριφθεί, αλλά, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, πρέπει να απαλλαγεί ο ενάγων από τα δικαστικά έξοδα του εναγομένου (άρθρο 275 παρ. 1 περ. ε΄ του Κ.Δ.Δ.). ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ Απορρίπτει την αγωγή. Απαλλάσσει τον ενάγοντα από τα δικαστικά έξοδα του εναγομένου. Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στη Λαμία στις 7.11.2023. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δημοσιεύθηκε στο ακροατήριο του Δικαστηρίου στον ίδιο τόπο στη δημόσια συνεδρίαση της 6.12.2023, με τη σύνθεση που αναγράφεται στο οικείο πρακτικό δημοσίευσης, λόγω προαγωγής του Προέδρου Πρωτοδικών Δ.Δ. ... στον βαθμό του Εφέτη Δ.Δ. και της τοποθέτησής του στο Διοικητικό Εφετείο Πειραιώς, καθώς και λόγω μετακίνησης της Πρωτοδίκη Δ.Δ. ….στο Β΄ Τμήμα του Δικαστηρίου. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Πηγή :
