Οι διατάξεις του ν. 4249/2014 και του π.δ/τος 141/1991, παράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπουν και στην προστασία της ζωής των πολιτών, συνεπώς, η παραβίασή τους από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας δύναται να στοιχειοθετήσει, κατά τα ανωτέρω, υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση, κατά το άρθρο 105 του Εισ.Ν.Α.Κ.. Κατά την έννοια των διατάξεων, η προστασία της ζωής και σωματικής ακεραιότητας των πολιτών από βίαια επεισόδια, που εκδηλώνονται στο πλαίσιο οποιασδήποτε μορφής μαζικής κινητοποίησης πολιτών αποτελεί υποχρέωση των αστυνομικών οργάνων, η εκπλήρωση της οποίας δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρειά τους. Την ίδια, άλλωστε, υποχρέωση φέρουν τα αστυνομικά όργανα και κατά την διενέργεια των συγκεντρώσεων εθιμοτυπικού χαρακτήρα, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι εθιμοτυπικές εκδηλώσεις του Πάσχα, κατά τις οποίες γίνεται παράνομη καύση βεγγαλικών, σαϊτών ή άλλων πυροτεχνουργικών ιδιοκατασκευών. Επομένως, αν τα αστυνομικά όργανα παραλείψουν παντελώς να επέμβουν για την αποτροπή του κινδύνου της ζωής των πολιτών και τη διαφύλαξη της σωματικής τους ακεραιότητας, η οποία απειλείται υπό τις ανωτέρω περιστάσεις, η παράλειψή τους αυτή είναι παράνομη και, συνεπώς, συντρέχει η πρώτη απαιτούμενη για τη θεμελίωση αστικής ευθύνης του Δημοσίου προϋπόθεση της παρανομίας (του παρανόμου χαρακτήρα της ως άνω παράλειψης υλικής ενέργειας). Δεν νοείται δε στην περίπτωση αυτή υπέρβαση των άκρων ορίων ή κακή άσκηση της διακριτικής ευχέρειας των αστυνομικών οργάνων, αφού πάντως τέτοια υπέρβαση των άκρων ορίων ή κακή άσκηση προϋποθέτει λογικά την άσκησή της. Διακριτική ευχέρεια διαθέτουν τα αστυνομικά όργανα μόνο ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργήσουν, δηλαδή ως προς την επιλογή του είδους των μέτρων που πρέπει να λάβουν προς εκπλήρωση της ανωτέρω υποχρέωσης, δυνάμενα κατόπιν εκτίμησης να επιλέξουν και να εφαρμόσουν το καταλληλότερο για τη συγκεκριμένη περίπτωση επιχειρησιακό σχέδιο. Περαιτέρω, στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε, με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α΄ 114), ορίζεται στο άρθρο 75, όπως το άρθρο αυτό ίσχυε, κατά τον κρίσιμο χρόνο, μετά την τροποποίησή του από το ν. 3852/2010 (Α΄ 87), μεταξύ άλλων, ότι: «Ι. Οι δημοτικές και οι Κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Οι αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς: α) …, γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: 1…, 11. Η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των κατοίκων, … και ο έλεγχος για την προστασία από … δραστηριότητες που εγκυμονούν κινδύνους για τη ζωή και την περιουσία των κατοίκων., δ)…., στ) Παιδείας, πολιτισμού και αθλητισμού, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: 1…, 8. Η διοργάνωση συναυλιών, θεατρικών παραστάσεων και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων ή η συμμετοχή τους σε αυτά. Στην προκειμένη περίπτωση, ο επίδικος θάνατος του Κ.Θ., έλαβε χώρα στις 28.4.2019, ημέρα Κυριακή του Πάσχα και περί ώρα 20:50΄, κατά τη διεξαγωγή της εθιμικού χαρακτήρα επίδειξης του σαϊτοπόλεμου, όπου το ταγάρι που έφερε χιαστί στο σώμα του ο σαϊτομάχος Κ.Σ., ανεφλέγη από σπίθα των σαϊτών, που κρατούσε στα χέρια του με αποτέλεσμα μία σαΐτα, που βρίσκονταν στο ταγάρι, να πυροδοτηθεί, να το τρυπήσει και να εκτοξευθεί κατευθυνόμενη προς το σημείο, που βρισκόταν ο Κ.Θ. πλήτοντας τον εν τέλει θανάσιμα. Κατά την επίδειξη του ως άνω εθίμου, οι μετέχοντες σε αυτήν, άναψαν και κρατούσαν στα χέρια τους αυτοσχέδια βεγγαλικά-σαΐτες, μεταξύ των συστατικών των οποίων περιλαμβανόταν και η εκρηκτική ύλη της πυρίτιδας. Για την κατασκευή των αυτοσχέδιων βεγγαλικών, που περιείχαν μίγμα εύφλεκτου υλικού, δεν είχε δοθεί άδεια της κατά τόπον αρμόδιας αστυνομικής αρχής, κατόπιν τήρησης της διαγραφόμενης στο άρθρο 3 του ν.456/1976 διαδικασίας, η δε καύση τους ανήμερα τη γιορτή της Κυριακής του Πάσχα απαγορευόταν, ρητώς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 456/1976, σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του π.δ. 293/1977, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του π.δ./36/2012. Παρά το γεγονός, ότι η καύση των σαϊτών απαγορευόταν κατά την εορτή του Πάσχα, ο εναγόμενος Δήμος Καλαμάτας, υπό το πρόσχημα της διατήρησης του συγκεκριμένου εθίμου, αναλάμβανε την κατ’ έτος διοργάνωση της συγκεκριμένης εκδήλωσης, όπως έγινε και κατά το κρίσιμο έτος 2019. Το γεγονός ότι η διοργάνωση της επίμαχης, παράνομης επίδειξης έλαβε χώρα με πρωτοβουλία και υπό την αιγίδα του εναγόμενου Δήμου προκύπτει από τα εξής: α) ο εναγόμενος Δήμος ήταν αυτός, που επιχορήγησε το Σύλλογο των Σαϊτολόγων «προς το σκοπό διοργάνωσης του σαϊτοπόλεμου», ενώ με την από 11.4.2019 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε ομόφωνα η διοργάνωση των πασχαλινών εκδηλώσεων για το 2019, μεταξύ των οποίων και ο σαϊτοπόλεμος. Για τον λόγο αυτό ο Δήμος Καλαμάτας, ενέκρινε την παραχώρηση του βόρειου πάρκινγκ, προκειμένου να λάβει χώρα εκεί η επίδειξη, β) η Πυροσβεστική Υπηρεσία και το ΕΚΑΒ, που παρευρέθηκαν στον χώρο διεξαγωγής της επίδειξης, κλήθηκαν από τον Δήμαρχο Καλαμάτας, ενώ αντίθετα, δεν κλήθηκε η Ελληνική Αστυνομία για τη διασφάλιση της ασφαλούς διεξαγωγής της εκδήλωσης, ενδεχομένως διότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου γνώριζαν, ότι ο σαϊτοπόλεμος κατά το μη καλλιτεχνικό μέρος αυτού, αποτελούσε μία κατ’ ουσίαν παράνομη δραστηριότητα, γ) ο ίδιος ο Δήμος ήταν αυτός που προμήθευε την πυρίτιδα στους σαϊτολόγους μέχρι και το έτος 2011, ενώ από το έτος 2011 και εφεξής, οπότε και πλέον ούτε ο Δήμος μπορούσε, λόγω μεταβολής του οικείου νομικού πλαισίου, να προμηθεύσει με νέες ποσότητες πυρίτιδας τους σαϊτολόγους, αυτοί κατασκεύαζαν τις σαΐτες τους με αποθέματα της πυρίτιδας, που τους είχε χορηγήσει από το έτος 2011, δ) την από 22.3.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας, σύμφωνα με την οποία ο ίδιος Δήμαρχος δήλωνε ότι επεδίωκε συνάντηση με τους τότε Υπουργό Προστασίας του Πολίτη και τον Γενικό Διευθυντή της ΕΛΑΣ, προκειμένου να επανέλθει το έθιμο με την «εγγύηση του Δήμου». Εξ όλων των ανωτέρω, συνδυαστικά ορώμενων, συνάγεται η διοργανωτική παρέμβαση του Δήμου Καλαμάτας για τη διενέργεια του σαιτοπόλεμου και το έτος 2019. Ακολούθως, την επικινδυνότητα της παράνομης εκδήλωσης, επέτεινε το γεγονός ότι αυτή, σε αντίθεση με τα παρελθόντα έτη, κατά τα οποία ελάμβανε χώρα σε μεγάλα γήπεδα, από το έτος 2014 και εφεξής διοργανωνόταν, κατά παραχώρηση του Δήμου Καλαμάτας στο βόρειο δημοτικό χώρο στάθμευσης με αποτέλεσμα να διενεργείται στον πλέον ακατάλληλο χώρο ενός δημοτικού πάρκινγκ εντός του οικιστικού ιστού της πόλης, σε κεντρικό σημείο αυτής και σε μία περιοχή πυκνοκατοικημένη. Η ακαταλληλότητα του χώρου συνίστατο στην εκ των πραγμάτων αδυναμία τήρησης επαρκών αποστάσεων από το σημείο ρίψης των σαϊτών, με αποτέλεσμα οι μέγιστες αποστάσεις που θα μπορούσαν να τηρηθούν από τους θεατές να μην επαρκούν για τη διασφάλιση της προστασίας τους, εν σχέσει με αυτές, που κατά τεκμήριο, θα τηρούνταν σε ένα ανοιχτό μεγάλο γήπεδο εκτός του κέντρου της πόλης, όπου σε περίπτωση ενδεχόμενης ανάφλεξης και εκτόξευσης μίας σαΐτας προς το κοινό, αυτή διανύουσα μεγαλύτερη απόσταση θα είχε απωλέσει δια της αμέσου καύσεως της γόμωσής της το μεγαλύτερο μέρος της ισχύος της, μειώνοντας ούτω και τις πιθανότητες πρόκλησης ενός φονικού αποτελέσματος. Και ενώ συνέτρεχαν όλα τα παραπάνω, ο εναγόμενος Δήμος, δια του Δημάρχου του και του ατύπως διορισθέτοντος ως επόπτη και συντονιστή του σαϊτοπόλεμου δημοτικού συμβούλου, σε συνέντευξη τύπου, που παραχώρησαν από κοινού στις 25.4.2019, λίγες μόλις ημέρες πριν το ένδικο συμβάν, όχι μόνο παρέλειψαν να εφιστήσουν την προσοχή του κοινού στον κίνδυνο, που συνεπαγόταν για αυτούς ο σαϊτοπόλεμος, αλλά αντίθετα καλούσαν το κοινό να συμμετάσχει στο έθιμο, διαβεβαιώνοντάς το ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα ασφαλείας. Ωστόσο, η διαβεβαίωση αυτή ήταν παραπλανητική, αφού ουδέν μέτρο ασφαλείας είχε ληφθεί για τη προάσπιση της σωματικής ακεραιότητας των θεατών, που παρευρίσκονταν στον χώρο και μάλιστα σε κοντινή απόσταση από το σημείο ρίψης, ενώ δεν υπήρχε οποιαδήποτε ενημέρωση σχετικά με την ελάχιστη απόσταση, που έπρεπε αυτοί να τηρούν. Τα λίγα χαμηλού ύψους σιδερένια κιγκλιδώματα, που τοποθετήθηκαν, οριοθετούσαν απλώς το σημείο ρίψης των σαϊτών και δεν αποτελούσαν μέτρο προστασίας των πολιτών και αναχαίτισης των σαϊτών. Τη σπουδαιότητα λήψης μέτρων ασφαλείας γνώριζαν τα όργανα του εναγομένου Δήμου. Ο Δήμος Καλαμάτας, παρέλειψε να λάβει οποιοδήποτε μέτρο, ενώ η ευθύνη του αναφορικά με την παράλειψη αυτή, εντείνεται, λαμβανομένου υπόψη ότι ο σύλλογος σαϊτολόγων, δια των εκπροσώπων του, είχε ζητήσει από τον Δήμαρχο Καλαμάτας να τοποθετηθεί με δικά του έξοδα στον τόπο διεξαγωγής του εθίμου σιδερένιο πλέγμα ύψους 1,70μ. – 1,80 μ., αίτημα όμως το οποίο δεν ικανοποιήθηκε από τον Δήμο. Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι ως άνω εκτιθέμενες παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του Δήμου Καλαμάτας ήταν ικανές, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής και κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, να επιφέρουν τον θανάσιμο τραυματισμό του Κ.Θ.. Αναφορικά με την ευθύνη του Ελληνικού Δημοσίου, τα αρμόδια αστυνομικά όργανα τελούσαν σε πλήρη γνώση της διενέργειας της παράνομης επίδειξης, την οποία θεωρούσαν «δημόσιο έθιμο» από πολλών ετών στην πόλη της Καλαμάτας και επομένως, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας γνώριζαν ότι θα λάβει χώρα και κατά το κρίσιμο έτος (2019). Εξάλλου, η διενέργεια του σαϊτοπόλεμου και κατά το έτος 2019 τη συγκεκριμένη ημέρα και στο συγκεκριμένο χώρο ήταν γνωστή στα αστυνομικά όργανα, καθώς τούτο είχε γνωστοποιηθεί από τον Δήμο Καλαμάτας με συνέντευξη τύπου και τη σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα του, αλλά και ήταν κοινώς γνωστό, αφού στον χώρο αυτό διεξαγόταν τα τελευταία πέντε έτη (ήδη από το 2014). Παρά το γεγονός ότι τα αστυνομικά όργανα γνώριζαν την επίδειξη, την ημέρα και το μέρος που επρόκειτο να λάβει χώρα αυτή, ουδέν έπραξαν, η δε παράλειψή τους αυτή είναι, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, παράνομη. Παράλειψη των αστυνομικών οργάνων να εκπονήσουν συγκεκριμένο σχέδιο προληπτικής αστυνόμευσης στην περιοχή, όπου επρόκειτο να λάβει χώρα η εκδήλωση, προκειμένου να απαγορεύσουν την διοργάνωσή της, άλλως να την ματαιώσουν εγκαίρως άμα τη ενάρξη της στο πλαίσιο της υποχρέωσής τους να εφαρμόζουν τη νομοθεσία για την κατασκευή και κατοχή παράνομων εκρηκτικών μηχανημάτων. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την παράλειψη επιτήρησης της εκδήλωσης και τη λήψη των αναγκαίων μέτρων τάξης και ασφάλειας στο συγκεκριμένο χώρο οδήγησαν στο επελθόν αποτέλεσμα. Οι παραλείψεις των οργάνων της Ελληνικής Αστυνομίας ήταν ικανές, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, να επιφέρουν το ζημιογόνο αποτέλεσμα, σε βάρος του Κ.Θ., λαμβανομένου υπόψη ότι τυχόν έγκαιρη επέμβαση της αστυνομίας για τη ματαίωση της εκδήλωσης, θα ματαίωνε και την επέλευση του θανάτου του ανωτέρω προσώπου. Ισχυρισμός του Ελληνικού Δημοσίου περί έλλειψης σχετικής ενημέρωσης της Διεύθυνσης Αστυνομίας Μεσσηνίας, σχετικά με την εκδήλωση, προβάλλεται, αλυσιτελώς, ενόψει της κατ’ άρθρο 13 παρ. 2 του ν.4249/2014 διαρκούς ετοιμότητας για την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας. Στοιχειοθετείται ευθύνη των εναγόμενων φορέων προς αποζημίωση των εναγόντων, κατά τα άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ.. Ισχυρισμός περί συντρέχοντος πταίσματος του αποβιώσαντος, είναι απορριπτέος, διότι ο θανών, ο οποίος παρευρισκόταν στην εκδήλωση του Σαϊτοπόλεμου προς εκπλήρωση επαγγελματικής υποχρέωσης, ως εικονολήπτης ραδιοτηλεοπτικού σταθμού, βρισκόταν επιτρεπτώς, πίσω από το χαμηλού ύψους πλέγμα οριοθέτησης του πεδίου ρίψης. Ισχυρισμός περί αποκλειστικής υπαιτιότητας, άλλως συνυπαιτιότητας κατά ποσοστό 95% του φυσικού αυτουργού, είναι απορριπτέος, ενόψει της διακριτής, ανεξάρτητης και αυτοτελούς ευθύνης των εναγομένων συνεπεία των παράνομων πράξεων και παραλείψεών τους. Επιδικάζεται χρηματική ικανοποίηση των εναγόντων κατ’ άρθρο 932 του Α.Κ. για την αποκατάσταση της ψυχικής οδύνης που υπέστησαν από τον θάνατο του Κ.Θ. και αποζημίωση κατ’ άρθρο 928 εδ. β΄ του Α.Κ., για το ανήλικο τέκνο του θανόντος, έναντι του οποίου είχε αξίωση διατροφής. Το αίτημα της αγωγής να αναγνωρισθεί η υποχρέωση των εναγομένων να καταβάλουν αποζημίωση στο τέκνο του θανόντος για το χρονικό διάστημα μετά από την ενηλικίωσή του πρέπει να απορριφθεί ως προώρως υποβληθέν. Η κατ’ άρθρο 928 εδ. β του Α.Κ. αποζημίωση θα πρέπει να καταβληθεί στην πρώτη ενάγουσα, για λογαριασμό του ανήλικου τέκνου της εφάπαξ ενόψει του σπουδαίου λόγου, που συντρέχει, εν προκειμένω, συνιστάμενου στην έλλειψη εισοδημάτων, χρηματικών πόρων και εν γένει περιουσίας του ανηλίκου τέκνου προς συντήρησή του σε συνδυασμό με τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες της μητέρας του και τα αυξημένα έξοδα του ανήλικου, τα οποία, κατά τα κοινώς γνωστά, αναμένονται τα επόμενα έτη να αυξηθούν. Συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι, που δικαιολογούν την κήρυξη της απόφασης προσωρινώς εκτελεστής, κατά το καταψηφιστικό μέρος της.
