Στο επίκεντρο μεταρρυθμίσεων βρίσκονται πέντε νέα νομοσχέδια στο τελικό στάδιο επεξεργασίας – Η τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αναμένεται να λειτουργήσει ως το θεσμικό εργαλείο για τη μείωση του χρόνου έκδοσης οριστικής και τελεσίδικης απόφασης
Τη διαχρονική παθογένεια του συστήματος απονομής της Δικαιοσύνης στη χώρα μας φιλοδοξεί να ανατρέψει η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, με στοχευμένες και πολυεπίπεδες πρωτοβουλίες. Με έμφαση στη μείωση των καθυστερήσεων που συχνά άγγιζαν τα όρια της αρνησιδικίας, κινείται στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου και της λειτουργίας των δικαστηρίων.
Στο επίκεντρο των μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται πέντε νέα νομοσχέδια (που είναι στο τελικό στάδιο επεξεργασίας) και τα οποία αναμένεται να αλλάξουν ριζικά το τοπίο. Αναλυτικά:
1. Νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, που θα μειώνει τον χρόνο έκδοσης τελεσίδικης απόφασης στις 650 ημέρες, από τις 1.492 που απαιτούνται σήμερα.
2. Πλήρης αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου, προσαρμοσμένη στις σύγχρονες ανάγκες.
3. Ενιαίος Κώδικας Εναλλακτικής Επίλυσης Διαφορών, που καλύπτει όλο το φάσμα διαμεσολάβησης και διαιτησίας.
4. Αναθεώρηση του Δικαίου Δικαστικής Συμπαράστασης, με εξορθολογισμό των άρθρων 1666-1686 του Αστικού Κώδικα.
5. Αναμόρφωση του Κώδικα Δικηγόρων, όπου οι εξετάσεις άσκησης επαγγέλματος θα διενεργούνται πλέον από το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τόσο ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης όσο και ο υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας, με τη συμβολή και του γενικού γραμματέα Πέλοπα Λάσκου, επιχειρούν να αλλάξουν άρδην τα δεδομένα στον χώρο της Δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υφυπουργού Δικαιοσύνης Ιωάννη Μπούγα, η μεταρρύθμιση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας θεωρείται κεντρικό βήμα για την επιτάχυνση της απονομής Δικαιοσύνης.
Σε ομιλία του στην Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων, στις αρχές Μαΐου, είχε τονίσει ότι «η τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αναμένεται να λειτουργήσει ως το θεσμικό εργαλείο για τη μείωση του χρόνου έκδοσης οριστικής και τελεσίδικης απόφασης».
Η αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αφορά όλη τη διαδικασία, από την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου στον πρώτο βαθμό έως και την έκδοση τελεσίδικης κι εν συνεχεία αμετάκλητης απόφασης. Με τις προτεινόμενες διατάξεις επιχειρείται η αξιοποίηση του χρόνου της προδικασίας, ο οποίος σήμερα παρέρχεται άπρακτος, καθώς και ο ορισμός συγκεκριμένων προθεσμιών για την έκδοση των αποφάσεων στις αστικές δίκες. Παράλληλα, επιχειρείται η αντιμετώπιση των σημαντικών καθυστερήσεων στην εκδίκαση των ανακοπών.
Καθοριστικής σημασίας υπήρξε και η εφαρμογή του νέου δικαστικού χάρτη, που ενίσχυσε τη στελέχωση των δικαστηρίων πρώτου βαθμού. Η πλήρης ένταξη των ειρηνοδικών στα Πρωτοδικεία ανέβασε τον αριθμό των δικαστών στους 2.100, με άμεσο αντίκτυπο στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ήδη, στο Πρωτοδικείο Αθηνών -το μεγαλύτερο της χώρας- ο ρυθμός εκκαθάρισης των εκκρεμών υποθέσεων αυξήθηκε εντυπωσιακά, από 68% στο 82%, κατά το τρίμηνο Οκτωβρίου–Δεκεμβρίου 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της πλατφόρμας Just Stat. Η συνολική αύξηση της παραγωγικότητας αναμένεται να κυμανθεί ετησίως από 7% έως και 17%, ενώ η εκκαθάριση στα Πρωτοδικεία εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί από 14% έως 24%.
Σημαντικό παράδειγμα αποτελεί το τμήμα ασφαλιστικών μέτρων του Πρωτοδικείου Αθηνών, όπου ο χρόνος προσδιορισμού προσωρινής διαταγής μειώθηκε από 15 ημέρες σε μόλις 2. Παράλληλα, η σταδιακή μεταφορά ύλης στους δικηγόρους συνέβαλε στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων, ενώ προετοιμάζεται σχετικό νομοσχέδιο για περαιτέρω ανάθεση αρμοδιοτήτων.
Στο μεταξύ, η κτιριακή αναβάθμιση της Δικαιοσύνης προχωρά δυναμικά, με προϋπολογισμό 450 εκατ. ευρώ, ενώ 15 κτίρια πρώην δικαστηρίων παραχωρήθηκαν σε δήμους και την ΕΛ.ΑΣ. Στην ψηφιακή μετάβαση, ο συνολικός προϋπολογισμός φτάνει τα 220 εκατ. ευρώ, προερχόμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, με στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών.
