ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (Ένατο Τμήμα)
5 Ιουνίου 2025 ( * )
«Αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως – Εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας – Κανονισμός (ΕΕ) 2019/943 – Οδηγία (ΕΕ) 2019/944 – Πεδίο εφαρμογής – Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας δεν μετρήθηκε σωστά λόγω δυσλειτουργίας του μετρητή – Η χρέωση βασίζεται στην εκτιμώμενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας – Δικαιώματα των καταναλωτών – Οδηγία (ΕΕ) 2011/83 – Πεδίο εφαρμογής – Δεν ζητήθηκε προμήθεια»
Στην υπόθεση C‑310/24,
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 267 ΣΛΕΕ ΑΠΟ ΤΟ SOFIYSKI RAYON SAD (Περιφερειακό Δικαστήριο, Σόφια, Βουλγαρία), ΠΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ 22ΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2024, Η ΟΠΟΙΑ ΠΕΡΙΛΗΦΘΗΚΕ ΣΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΣΤΙΣ 29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2024, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
YL
κατά
“Electrorazpredelitelni mrezhi Zapad” EAD,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (Ένατο Τμήμα),
συγκείμενο από τον κ. N. Jääskinen, Πρόεδρο του Τμήματος, τον κ. M. Condinanzi (Εισηγητή) και την κα R. Frendo, δικαστές,
Γενικός Εισαγγελέας: κ. Α. Ράντος,
υπάλληλος: κ. A. Calot Escobar,
λαμβάνοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν:
– για το “Elektrorazpredelitelni mrezhi Zapad” EAD, του Μ.Μ. V. Bozhilov, A. Ganev and A. Krastev, advokati,
– για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τις O. Beynet , D. Drambozova και I. Rubene, καθώς και τον κ. T. Scharf,
έχοντας υπόψη την απόφαση που ελήφθη, μετά από ακρόαση του Γενικού Εισαγγελέα, να εκδικαστεί η υπόθεση χωρίς συμπεράσματα,
κάνει το παρόν
Στάση
1 Η παρούσα αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του άρθρου 18, παράγραφοι 1, 7 και 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΕ 2019 L 158, σ. 54), του άρθρου 10, παράγραφος 4, του άρθρου 46, παράγραφος 2, στοιχείο δ) και του άρθρου 59, παράγραφος 1, στοιχείο α) της οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ (ΕΕ 2019 L 158, σ. 125), και του άρθρου 27 της οδηγίας 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, για τα δικαιώματα των καταναλωτών, την τροποποίηση της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 1999/44/ΕΚ της… του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση της οδηγίας 85/577/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 97/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ 2011 L 304, σ. 64).
2 Το παρόν αίτημα υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ της YL, ως οικιακού πελάτη, και της “Elektrorazpredelitelni mrezhi Zapad” EAD (εφεξής «ERM Zapad») σχετικά με τη διαφορά σχετικά με λογαριασμό του οποίου το ποσό υπολογίστηκε με βάση την εκτιμώμενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω δυσλειτουργίας του μετρητή.
Το νομικό πλαίσιο
δίκαιο της Ένωσης
Οδηγία 2011/83
3 Οι αιτιολογικές σκέψεις 11 και 25 της οδηγίας 2011/83 αναφέρουν:
«(11) Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να θίγει τις διατάξεις της Ένωσης που αφορούν ορισμένους συγκεκριμένους τομείς, όπως […] η εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.»
[…]
(25) Οι συμβάσεις που αφορούν την παροχή τηλεθέρμανσης θα πρέπει να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας κατά τον ίδιο τρόπο με τις συμβάσεις που αφορούν την παροχή νερού, φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας. […]”
4 Το άρθρο 3, παράγραφος 1, της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:
«Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται, υπό τους όρους και στο βαθμό που προβλέπονται στις διατάξεις της, σε κάθε σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ εμπόρου και καταναλωτή. Εφαρμόζεται επίσης σε συμβάσεις για την προμήθεια νερού, φυσικού αερίου, ηλεκτρικής ενέργειας ή τηλεθέρμανσης, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων από δημόσιους προμηθευτές, στο βαθμό που τα αγαθά αυτά παρέχονται σε συμβατική βάση.»
5 Το άρθρο 27 της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:
«Ο καταναλωτής απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής οποιουδήποτε ανταλλάγματος σε περίπτωση μη παραγγελθείσας προμήθειας αγαθών, νερού, φυσικού αερίου, ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεθέρμανσης ή ψηφιακού περιεχομένου ή μη παραγγελθείσας παροχής υπηρεσιών, κατά παράβαση του άρθρου 5 παράγραφος 5 και του Παραρτήματος Ι, σημείο 29, της [οδηγίας 2005/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2005, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά και για την τροποποίηση της οδηγίας 84/450/ΕΟΚ του Συμβουλίου, των οδηγιών 97/7/ΕΚ, 98/27/ΕΚ και 2002/65/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου («οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές») (ΕΕ 2005 L 149, σ. 22)]. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η απουσία απάντησης από τον καταναλωτή σε μια τέτοια περίπτωση μη παραγγελθείσας προμήθειας ή υπηρεσίας δεν συνιστούν συναίνεση.
Κανονισμός 2019/943
6 Το άρθρο 18 του κανονισμού 2019/943 ορίζει:
1. Τα τέλη πρόσβασης στο δίκτυο που εφαρμόζονται από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των τελών σύνδεσης δικτύου, των τελών χρήσης δικτύου και, κατά περίπτωση, των σχετικών τελών ενίσχυσης δικτύου, πρέπει να αντικατοπτρίζουν το κόστος, να είναι διαφανή, να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη διασφάλισης της ασφάλειας και της ευελιξίας του δικτύου και να αντικατοπτρίζουν το κόστος που πραγματικά προκύπτει στον βαθμό που αντιστοιχεί σε εκείνο ενός αποτελεσματικού και δομικά συγκρίσιμου φορέα εκμετάλλευσης δικτύου και πρέπει να εφαρμόζονται χωρίς διακρίσεις. Τα εν λόγω τέλη δεν πρέπει να περιλαμβάνουν μη σχετιζόμενα κόστη που υποστηρίζουν άλλους στόχους πολιτικής.
Με την επιφύλαξη του άρθρου 15 παράγραφοι 1 και 6 της [οδηγίας 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την ενεργειακή απόδοση, την τροποποίηση των οδηγιών 2009/125/ΕΚ και 2010/30/ΕΕ και την κατάργηση των οδηγιών 2004/8/ΕΚ και 2006/32/ΕΚ (ΕΕ 2012 L 315, σ. 1)] και των κριτηρίων που ορίζονται στο Παράρτημα XI της εν λόγω οδηγίας, η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό των τελών πρόσβασης στο δίκτυο πρέπει να υποστηρίζει ουδέτερα τη συνολική μακροπρόθεσμη απόδοση του συστήματος μέσω σημάτων τιμών προς τους πελάτες και τους παραγωγούς και, ειδικότερα, πρέπει να εφαρμόζεται κατά τρόπο που να μην κάνει διακρίσεις, ούτε θετικά ούτε αρνητικά, μεταξύ της παραγωγής που συνδέεται σε επίπεδο διανομής και της παραγωγής που συνδέεται σε επίπεδο μεταφοράς. Τα τέλη πρόσβασης δεν πρέπει να κάνουν διακρίσεις, ούτε θετικά ούτε αρνητικά, σε βάρος της αποθήκευσης ενέργειας ή της συσσώρευσης ενέργειας και δεν πρέπει να αποθαρρύνουν την αυτοπαραγωγή, την αυτοκατανάλωση ή την ενεργό απόκριση στη ζήτηση. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, οι εν λόγω χρεώσεις δεν συνδέονται με την απόσταση.
[…]
7. Τα τιμολόγια διανομής αντικατοπτρίζουν το κόστος, λαμβάνοντας υπόψη τη χρήση του δικτύου διανομής από τους χρήστες του δικτύου, συμπεριλαμβανομένων των ενεργών πελατών. Τα τιμολόγια διανομής μπορούν να περιλαμβάνουν στοιχεία που σχετίζονται με τη χωρητικότητα σύνδεσης στο δίκτυο και μπορούν να ποικίλλουν ανάλογα με τα προφίλ κατανάλωσης ή παραγωγής των χρηστών του δικτύου. Όταν τα κράτη μέλη έχουν εφαρμόσει την ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων μέτρησης, οι ρυθμιστικές αρχές εξετάζουν τη δυνατότητα εισαγωγής κλιμακωτής τιμολόγησης πρόσβασης στο δίκτυο κατά τον καθορισμό ή την έγκριση τιμολογίων μεταφοράς ή τιμολογίων διανομής ή των μεθοδολογιών τους σύμφωνα με το άρθρο 59 της [οδηγίας 2019/944] και, όπου είναι σκόπιμο, μπορούν να εισαγάγουν κλιμακωτή τιμολόγηση πρόσβασης στο δίκτυο ώστε να αντικατοπτρίζουν τη χρήση του δικτύου με διαφανή, οικονομικά αποδοτικό και προβλέψιμο τρόπο για τον τελικό πελάτη.
8. Οι μέθοδοι τιμολόγησης διανομής προβλέπουν μέτρα για την παροχή κινήτρων στους διαχειριστές συστημάτων διανομής ώστε να λειτουργούν και να αναπτύσσουν τα δίκτυά τους με τον πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο, μεταξύ άλλων μέσω της ανάθεσης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών. Για τον σκοπό αυτό, οι ρυθμιστικές αρχές αναγνωρίζουν το αντίστοιχο κόστος ως αποδεκτό, το συμπεριλαμβάνουν στα τιμολόγια διανομής και μπορούν να θεσπίζουν στόχους απόδοσης για να παρέχουν κίνητρα στους διαχειριστές συστημάτων διανομής ώστε να αυξήσουν την αποδοτικότητα των δικτύων τους, μεταξύ άλλων μέσω της ενεργειακής απόδοσης, της ευελιξίας, της ανάπτυξης έξυπνων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και της εισαγωγής έξυπνων συστημάτων μέτρησης.
Οδηγία 2019/944
7 Η αιτιολογική σκέψη 83 της οδηγίας 2019/944 ορίζει τα εξής:
«Οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς και οι διαχειριστές συστημάτων διανομής λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να καταστήσουν τα δίκτυά τους πιο ανθεκτικά και ευέλικτα. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να παρακολουθούν την απόδοση αυτών των διαχειριστών με βάση δείκτες όπως η ικανότητα των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς και των διαχειριστών συστημάτων διανομής να λειτουργούν δυναμικά φορτισμένες γραμμές, η ανάπτυξη της τηλεπαρακολούθησης και του ελέγχου σε πραγματικό χρόνο των υποσταθμών, η μείωση των απωλειών δικτύου και η συχνότητα και η διάρκεια των διακοπών ρεύματος.»
8 Το άρθρο 10, παράγραφος 4, της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:
«Οι τελικοί πελάτες ειδοποιούνται εγκαίρως για κάθε πρόθεση τροποποίησης των συμβατικών όρων και ενημερώνονται για το δικαίωμά τους να καταγγείλουν τη σύμβαση τη στιγμή που τους κοινοποιούνται η πρόθεση τροποποίησής της. Οι προμηθευτές ειδοποιούν απευθείας τους τελικούς πελάτες τους, με διαφανή και κατανοητό τρόπο, για κάθε προσαρμογή της τιμής προμήθειας και για τους λόγους, τις προϋποθέσεις και το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω προσαρμογής, εγκαίρως και το αργότερο δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη ισχύος της προσαρμογής ή, στην περίπτωση των οικιακών πελατών, το αργότερο ένα μήνα πριν από την έναρξη ισχύος της προσαρμογής. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι τελικοί πελάτες είναι ελεύθεροι να καταγγείλουν μια σύμβαση εάν δεν αποδέχονται τους νέους συμβατικούς όρους ή τις προσαρμογές της τιμής προμήθειας που τους έχουν κοινοποιηθεί από τον προμηθευτή τους.»
9 Το άρθρο 46, παράγραφος 2, της εν λόγω οδηγίας ορίζει τα εξής:
«Η δραστηριότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνει τουλάχιστον, εκτός από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 40, τις ακόλουθες εργασίες:
[…]
δ) την είσπραξη όλων των χρεώσεων που σχετίζονται με το δίκτυο μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των τελών πρόσβασης, της ενέργειας για την αντιστάθμιση απωλειών και των χρεώσεων για βοηθητικές υπηρεσίες·
[…] »
10 Το άρθρο 59, παράγραφος 1, της ίδιας οδηγίας έχει ως εξής:
«Η ρυθμιστική αρχή έχει αναλάβει τις ακόλουθες αποστολές:
(α) να καθορίζει ή να εγκρίνει, σύμφωνα με διαφανή κριτήρια, τα τιμολόγια μεταφοράς και διανομής ή τις μεθόδους υπολογισμού τους, ή και τα δύο·
[…] »
Βουλγαρικό δίκαιο
11 Το άρθρο 50 των Κανόνων για τη μέτρηση της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας (Pravila za izmervane na kolichestvoto elektricheska energia, στο εξής: PIKEE), οι οποίοι θεσπίστηκαν από την Komisia za energiyno i vodno regulirane (Επιτροπή Ρύθμισης Ενέργειας και Υδάτων, Βουλγαρία), η οποία είναι η βουλγαρική ρυθμιστική αρχή κατά την έννοια της οδηγίας 2019/944, ορίζει τα εξής:
«(1) Όταν διαπιστωθεί, κατά τη διάρκεια της μετρολογικής επαλήθευσης, ότι το εμπορικό όργανο μέτρησης δεν εκτελεί τις μετρήσεις ή τις εκτελεί με σφάλμα που υπερβαίνει το επιτρεπόμενο όριο, ο διαχειριστής του οικείου δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζει την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας κατά την ημερομηνία παρατήρησης της απουσίας μέτρησης/ανακριβούς/ανακριβούς μέτρησης και ανατρέχει στην τελευταία επαλήθευση που διενεργήθηκε, χωρίς η περίοδος αυτή να μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις μήνες, με την προϋπόθεση ότι:
(α) στην περίπτωση εμπορικού οργάνου μέτρησης που εκτελεί μετρήσεις με σφάλμα που υπερβαίνει το επιτρεπόμενο σφάλμα, η ποσότητα της μεταφερόμενης ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται διορθώνοντας τις μετρούμενες ποσότητες μέσω του σφάλματος που διαπιστώνεται λαμβάνοντας υπόψη την κλάση ακρίβειας του εμπορικού οργάνου μέτρησης·
(β) στην περίπτωση εμπορικού οργάνου μέτρησης που δεν εκτελεί μετρήσεις, η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται στο ένα τρίτο του ρυθμού ροής της εγκατάστασης μέτρησης για χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από τον πελάτη για οκτώ ώρες την ημέρα.
[…] »
12 Το άρθρο 52 του PIKEE ορίζει τα εξής:
«(1) Σε περίπτωση τεχνικής δυσλειτουργίας των εμπορικών οργάνων μέτρησης που καθιστά αδύνατη την καταγραφή των ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιήθηκαν και διέρχονται από την εγκατάσταση μέτρησης και ελλείψει εξωτερικής παρέμβασης κατά την επαλήθευση ή την ανάγνωση, η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που διήλθε από την εγκατάσταση υπολογίζεται με την ακόλουθη σειρά προτεραιότητας:
[…]
2. η αριθμητική μέση ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε από τον πελάτη κατά τη διάρκεια προηγούμενης λογιστικής περιόδου και εκείνη που καταναλώθηκε από τον πελάτη κατά τη διάρκεια παρόμοιας λογιστικής περιόδου του προηγούμενου έτους·
[…] »
Η κύρια διαφορά και τα προδικαστικά ερωτήματα
Ο/Η 13 YL είναι ιδιοκτήτης σπιτιού συνδεδεμένου στο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και εξοπλισμένου με μετρητή. Η πρόσβαση σε αυτόν τον μετρητή, που βρίσκεται σε μεταλλικό κουτί εγκατεστημένο στον δρόμο, περιορίζεται στους υπαλλήλους της ERM Zapad.
14 Από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει ότι, στις 10 Απριλίου 2023, κατά τη διάρκεια επιτόπιου ελέγχου που διενεργήθηκε από την ERM Zapad, διαπιστώθηκε ότι ο μετρητής δεν λειτουργούσε, παρόλο που δεν παρουσίαζε ορατά ελαττώματα στην εξωτερική του εμφάνιση ή στο περιεχόμενό του. Ο εν λόγω μετρητής αφαιρέθηκε και απεστάλη για έλεγχο στο Bulgarski institut po metrologia (Βουλγαρικό Ινστιτούτο Μετρολογίας, Βουλγαρία), το οποίο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούσε τις τυποποιημένες μετρολογικές και τεχνικές απαιτήσεις και ότι, κατά συνέπεια, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της YL δεν μπορούσε να καταγραφεί ορθά. Αποδεικνύεται επίσης ότι ο τελευταίος έλεγχος του μετρητή, πριν από αυτόν της 10ης Απριλίου 2023, διενεργήθηκε στις 14 Μαρτίου 2018.
15 Η απόφαση περί παραπομπής αναφέρει επίσης, πρώτον, ότι, ελλείψει ορθής καταγραφής της πραγματικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, η ERM Zapad εξέδωσε τιμολόγιο για 2.058,26 βουλγαρικά λέβα (BGN) (περίπου 1.000 ευρώ), το οποίο αντιπροσωπεύει εκτιμώμενη κατανάλωση 3.168 κιλοβατωρών (kWh) ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο από 11 Ιανουαρίου 2023 έως 10 Απριλίου 2023 (στο εξής: επίδικο τιμολόγιο) σύμφωνα με τον PIKEE. Δεύτερον, το οφειλόμενο ποσό για την κατανάλωση αυτή υπολογίστηκε με βάση το ισχύον για την επίμαχη περίοδο ημερήσιο τιμολόγιο ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο είναι υψηλότερο από το νυχτερινό τιμολόγιο.
16 Ο YL άσκησε αγωγή ενώπιον του Sofiyski rayonen sad (Πρωτοδικείου Σόφιας, Βουλγαρία), του αιτούντος δικαστηρίου, αμφισβητώντας τον επίδικο λογαριασμό, υποστηρίζοντας ότι ήταν αδύνατο να γνωρίζει ότι ο μετρητής δεν λειτουργούσε, δεδομένου ότι δεν είχε πρόσβαση σε αυτόν. Επιπλέον, αμφισβητεί την περίοδο για την οποία υπολογίστηκε η εκτιμώμενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
17 Το αιτούν δικαστήριο εξηγεί ότι ο νόμος PIKEE διέπει τη διαδικασία και τις μεθόδους υπολογισμού της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να χρεωθεί στον καταναλωτή σε περίπτωση που η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας δεν έχει μετρηθεί ορθά.
18 Κατά το εν λόγω δικαστήριο, καταρχάς, όταν ο μετρητής δεν λειτουργεί σωστά και ελλείψει εξωτερικής παρέμβασης του καταναλωτή, ο υπολογισμός αυτός πραγματοποιείται κατ’ εφαρμογήν, ιδίως, του άρθρου 52 του PIKEE, το οποίο επιτρέπει στον προμηθευτή να διατηρεί μια εκτιμώμενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Στη συνέχεια, σε περίπτωση βλάβης του τιμολογιακού διακόπτη, δηλαδή του ρολογιού που καθορίζει ένα ημερήσιο και ένα νυχτερινό καθεστώς, ο εν λόγω υπολογισμός πραγματοποιείται βάσει των σχετικών διατάξεων του PIKEE. Βάσει της έννοιας του αδικαιολόγητου πλουτισμού, οι PIKEE αντικατοπτρίζουν το τεκμήριο ότι ο καταναλωτής έχει χρησιμοποιήσει μια δεδομένη ποσότητα ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας δεδομένης περιόδου, η οποία εξαρτάται από τον χρόνο κατά τον οποίο ο προμηθευτής ή ο διαχειριστής του δικτύου ανακαλύπτει την τεχνική δυσλειτουργία του μετρητή, σε μια δεδομένη τιμή, τη νύχτα ή κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τέλος, οι εν λόγω διατάξεις αφορούν επομένως την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται αλλά δεν μετράται, η οποία θεωρείται ζημία για τον διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς, το κόστος της οποίας πρέπει να βαρύνει τον καταναλωτή.
19 Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει, καταρχάς, ότι η αιτιολογική σκέψη 83 της οδηγίας 2019/944 εισάγει την αρχή της μείωσης των απωλειών στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία εμπίπτει στη γενική αρχή της ενεργειακής απόδοσης, της πραγματικής τηλεανάγνωσης και του ελέγχου του δικτύου από τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
20 Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει ότι το άρθρο 46, παράγραφος 2, στοιχείο δ’, της εν λόγω οδηγίας ορίζει ότι η δραστηριότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνει τέλη για την αποζημίωση ζημιών και ότι, σύμφωνα με το άρθρο 18, παράγραφος 8, του κανονισμού 2019/943, η ρυθμιστική αρχή του κράτους μέλους αναγνωρίζει το κόστος λειτουργίας και ανάπτυξης του δικτύου ως επιλέξιμο και το συμπεριλαμβάνει στα τιμολόγια διανομής, προκειμένου να ενθαρρύνει τους διαχειριστές δικτύων να αυξήσουν την αποδοτικότητα των δικτύων τους και να περιορίσουν τις απώλειες για τον σκοπό της ενεργειακής απόδοσης.
21 Συναφώς, το αιτούν δικαστήριο αμφισβητεί την έννοια της έκφρασης «χρεώσεις για την αποκατάσταση ζημιών» κατά την έννοια του άρθρου 46, παράγραφος 2, στοιχείο δ’, της οδηγίας 2019/944 και του άρθρου 18, παράγραφος 8, του κανονισμού 2019/943. Διερωτάται αν η έκφραση αυτή περιλαμβάνει την χρέωση της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε αλλά δεν αναγνώστηκε σωστά κατόπιν δυσλειτουργίας του μετρητή, ανεξάρτητα από το αν οφείλεται σε πράξεις του καταναλωτή ή όχι, όταν ο προμηθευτής ή ο διαχειριστής του δικτύου δεν έχουν αποκαταστήσει την εν λόγω δυσλειτουργία εγκαίρως.
22 Το δικαστήριο αυτό επισημαίνει επίσης ότι ο κανονισμός 2019/943 εισάγει την αρχή ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί η αναλογικότητα, το κόστος πρέπει να περιλαμβάνεται στα τιμολόγια, κάτι που θα μπορούσε στην πράξη να οδηγήσει σε μείωση της υποχρέωσης των εν λόγω διαχειριστών να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των δικτύων τους μειώνοντας το κόστος τους, όπως καταδεικνύουν οι περιστάσεις της διαφοράς της κύριας δίκης.
23 Στην προκειμένη περίπτωση, το εν λόγω δικαστήριο σημειώνει ότι, μεταξύ 2018 και 2023, ο εν λόγω μετρητής δεν ελέγχθηκε και ότι μετά τον έλεγχο που διαπίστωσε την παράλειψή του στις 12 Απριλίου 2023, η ERM Zapad εξέδωσε τιμολόγιο που προοριζόταν να καλύψει το κόστος της για την παρεχόμενη ενέργεια, αλλά δεν αναγνώστηκε. Το ίδιο δικαστήριο διερωτάται εάν αυτές οι απώλειες μπορούν να καταλογιστούν στον καταναλωτή όταν ο προμηθευτής, ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ή ο διαχειριστής του συστήματος διανομής δεν έχει διορθώσει εγκαίρως το πρόβλημα που προκλήθηκε από τη δυσλειτουργία του μετρητή.
24 Δεύτερον, το αιτούν δικαστήριο υπενθυμίζει ότι το άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2019/944 εξουσιοδοτεί την ρυθμιστική αρχή να καθορίζει ή να εγκρίνει τιμολόγια μεταφοράς και διανομής ή τις μεθόδους υπολογισμού τους ή και τα δύο.
25 Αμφισβητεί κατά πόσον η διάταξη αυτή επιτρέπει στους εθνικούς κανονισμούς να συμπεριλαμβάνουν το κόστος του διαχειριστή δικτύου σε αυτά τα τιμολόγια όταν αυτά αντιστοιχούν σε ενέργεια που παρέχεται και καταναλώνεται, αλλά δεν μετράται ή μετράται ανακριβώς λόγω δυσλειτουργίας του μετρητή, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή ότι τα εν λόγω τιμολόγια ή οι μέθοδοι υπολογισμού τους καθορίζονται σύμφωνα με διαφανή κριτήρια.
26 Τρίτον, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι το άρθρο 18 του κανονισμού 2019/943, στις παραγράφους 1 και 7 αντίστοιχα, επιβάλλει στον καταναλωτή την υποχρέωση να καταβάλλει τα τέλη του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς, τα οποία αντικατοπτρίζουν το κόστος του εν λόγω δικτύου, και απαιτεί τα έξοδα να λαμβάνουν υπόψη τη χρήση του δικτύου διανομής.
27 Ωστόσο, το δικαστήριο αυτό διερωτάται πώς τα έξοδα στα οποία γίνεται λόγος πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη χρήση του δικτύου διανομής και αν, συναφώς, είναι παραδεκτή μια εκτίμηση των εξόδων.
28 Τέταρτον, το αιτούν δικαστήριο, υπενθυμίζοντας ότι δεν αμφισβητείται ότι οι διάδικοι της κύριας δίκης βρίσκονται σε συμβατική σχέση για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με τον οικείο χώρο και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3 της οδηγίας 2011/83, η εν λόγω οδηγία εφαρμόζεται στις συμβάσεις που αφορούν την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, διερωτάται κατά πόσον το άρθρο 27 της εν λόγω οδηγίας απαλλάσσει τον καταναλωτή από την υποχρέωση καταβολής στον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας οποιουδήποτε ποσού που υπερβαίνει τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που πράγματι καταναλώνονται σε περίπτωση δυσλειτουργίας του οργάνου μετρήσεων.
29 Πέμπτον, το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει ότι το άρθρο 10, παράγραφος 4, της οδηγίας 2019/944 επιβάλλει στον προμηθευτή την υποχρέωση να ενημερώνει τους τελικούς πελάτες του για κάθε προσαρμογή της τιμής προμήθειας. Αμφισβητεί κατά πόσον η διάταξη αυτή επιτρέπει σε εθνική νομοθεσία να εξουσιοδοτεί τον προμηθευτή ή τον διαχειριστή του δικτύου να προβαίνει, σε περίπτωση όπως αυτή της κύριας δίκης, σε νέο υπολογισμό της τιμής και της ποσότητας της ηλεκτρικής ενέργειας.
30 Υπό τις συνθήκες αυτές, το Sofiyski rayonen sad (Πρωτοδικείο Σόφιας) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:
«(1) Πρέπει [η έννοια] των «τελών αποζημίωσης ζημιών» κατά την έννοια του άρθρου 46(2)(δ) της [οδηγίας 2019/944] και του άρθρου 18(8) του [κανονισμού 2019/943] να ερμηνεύεται ως περιλαμβάνουσα και την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται αλλά δεν μετράται από το όργανο μέτρησης, εάν η ενέργεια δεν μετράται ή μετράται ανακριβώς από το όργανο μέτρησης στις εγκαταστάσεις του καταναλωτή:
(α) αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
(β) δεν αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
και αν ο διαχειριστής του δικτύου ή ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας δεν το έχει διορθώσει εγκαίρως, έτσι ώστε το τέλος να περιλαμβάνει μια «εκτιμώμενη» ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας για χρονικό διάστημα που ορίζεται από τον νόμο, το τέλος της οποίας εξαρτάται από τη διαπίστωση τεχνικής δυσλειτουργίας από τον προμηθευτή;
2) Πρέπει η υποχρέωση της ρυθμιστικής αρχής βάσει του άρθρου 59(1)(α) της [οδηγίας 2019/944] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι τηρείται η αρχή του καθορισμού διαφανών κριτηρίων για τα τιμολόγια μεταφοράς και διανομής ή τις μεθόδους υπολογισμού τους εάν το κόστος του διαχειριστή δικτύου που αντιστοιχεί σε έναν εκτιμώμενο υπολογισμό της ποσότητας των απωλειών για μια περίοδο πρόβλεψης λόγω προβλήματος με το όργανο μέτρησης (το οποίο δεν λαμβάνει μετρήσεις ή παρουσιάζει τεχνική δυσλειτουργία) περιλαμβάνεται στο τιμολόγιο, εάν η βλάβη του οργάνου:
(α) αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
(β) δεν αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
και αν δεν έχει διορθωθεί εγκαίρως από τον διαχειριστή του δικτύου ή τον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας που κατέχει το όργανο μέτρησης;
3) Πρέπει το άρθρο 18 παράγραφοι 1 και 7 του [Κανονισμού 2019/943] να ερμηνευθεί ως επιτρεπόμενο εθνικής νομοθεσίας που καθορίζει το κόστος για την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει ο καταναλωτής βάσει της εκτιμώμενης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για μια περίοδο πρόβλεψης, χωρίς να εξετάζει την πραγματική ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει ο καταναλωτής, σε περίπτωση προβλήματος με το όργανο μέτρησης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο:
(α) αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
β) δεν οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση;
4) Πρέπει το άρθρο 27 της [οδηγίας 2011/83] να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ο καταναλωτής υποχρεούται να πληρώσει για μια εκτιμώμενη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας για μια περίοδο πρόβλεψης εάν το όργανο μέτρησης δεν καταγράφει την πραγματική ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας, εάν βρίσκεται εκτός της ιδιοκτησίας του καταναλωτή και εάν η αδυναμία του οργάνου μέτρησης να καταγράψει:
(α) αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
β) δεν οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση;
5) Πρέπει το άρθρο 10, παράγραφος 4, της [οδηγίας 2019/944] να ερμηνευθεί ως επιτρέπον εθνική νομοθεσία που εξουσιοδοτεί έναν προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας ή έναν διαχειριστή δικτύου να υπολογίσει εκ νέου την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας αντικαθιστώντας μια εκτιμώμενη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας για μια περίοδο πρόβλεψης, εάν το όργανο μέτρησης δεν λαμβάνει ακριβείς μετρήσεις, εάν βρίσκεται εκτός εμβέλειας του καταναλωτή και εάν η αδυναμία του οργάνου μέτρησης να λαμβάνει μετρήσεις:
(α) αποδίδεται σε εξωτερική παρέμβαση·
β) δεν οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση;
Επί του παραδεκτού της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως
31 Καταρχάς, η ERM Zapad, αφενός, υποστηρίζει ότι το αιτούν δικαστήριο εξέδωσε τη διάταξη που περιέχει την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως χωρίς να σεβαστεί προηγουμένως την αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως, κατά παράβαση του εθνικού δικαίου. Αφετέρου, αμφισβητεί ορισμένες πραγματικές διαπιστώσεις στις οποίες προέβη το εν λόγω δικαστήριο, η ανακρίβεια των οποίων ουσιαστικά σημαίνει ότι η εν λόγω αίτηση δεν έχει καμία σχέση με την έννομη σχέση μεταξύ των διαδίκων της κύριας δίκης. Ειδικότερα, αντίθετα με ό,τι προκύπτει από την εν λόγω διάταξη, η ERM Zapad είναι απλώς ο διαχειριστής του δικτύου διανομής. Δεν υπάρχει συμβατική σχέση μεταξύ αυτής και της YL με σκοπό την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και, επιπλέον, δεν προβάλλεται η ύπαρξη τέτοιας σχέσης.
32 Στη συνέχεια, κατά την ERM Zapad, δεν υπάρχει σύνδεσμος μεταξύ του αντικειμένου της διαφοράς της κύριας δίκης και του δικαίου της Ένωσης. Πράγματι, όσον αφορά, πρώτον, το πρώτο, το τρίτο και το πέμπτο ερώτημα, σχετικά με την ερμηνεία του κανονισμού 2019/943 και της οδηγίας 2019/944, οι περιστάσεις της υπόθεσης της κύριας δίκης δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των εν λόγω πράξεων. Δεύτερον, όσον αφορά το τέταρτο ερώτημα, σχετικά με την ερμηνεία της οδηγίας 2011/83, η ERM Zapad θεωρεί ότι, σύμφωνα με τις αιτιολογικές σκέψεις 11 και 25 της εν λόγω οδηγίας, η δραστηριότητα της διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, σε αντίθεση με την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας.
33 Επιπλέον, τα τεθέντα ερωτήματα δεν είναι σχετικά με την επίλυση της διαφοράς της κύριας δίκης. Πράγματι, δεδομένου ότι οι διενεργηθέντες έλεγχοι αποκάλυψαν ότι τα χαρακτηριστικά ασφαλείας του μετρητή είχαν υποστεί ζημιά, τα ερωτήματα αυτά είναι απαράδεκτα στο μέτρο που αφορούν την υπόθεση δυσλειτουργίας του εν λόγω εξοπλισμού που δεν οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση. Ανεξάρτητα από το αν υπήρξε ή όχι τέτοια παρέμβαση, οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δεν είναι σχετικές με την επίλυση του μοναδικού ζητήματος που εγείρεται από τη διαφορά της κύριας δίκης, σχετικά με τη δικαιολόγηση του επίμαχου χρέους και το ύψος του. Το εν λόγω χρέος φέρεται να προκύπτει από το αποδεδειγμένο γεγονός ότι η YL κατανάλωσε ηλεκτρική ενέργεια, σε ποσότητα που δεν μπορούσε να μετρηθεί, χωρίς να πληρώσει για αυτήν, η οποία προκάλεσε ζημία στην ERM Zapad. Τα ερωτήματα σχετικά με το αν το ποσό αυτό θα αποτελούσε ζημία για το σύστημα ή αν η ζημία αυτή μπορούσε να συμπεριληφθεί στα τιμολόγια διανομής θα μπορούσαν να είναι σχετικά σε περίπτωση διαδικασίας όπου η ERM Zapad θα απαιτούσε το επίμαχο ποσό από όλους τους καταναλωτές στο πλαίσιο της κατανομής του οικονομικού βάρους λόγω της ανάγκης συλλογικής αποζημίωσης από όλους τους καταναλωτές και όχι από έναν μόνο πελάτη που κατανάλωσε ηλεκτρική ενέργεια σε μη μετρήσιμες ποσότητες.
34 Τέλος, η ερμηνεία των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης που αναφέρονται στην αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δεν εγείρει καμία αμφιβολία, λαμβανομένης υπόψη, ιδίως, της νομολογίας του Δικαστηρίου σχετικά με τη νομοθεσία της Ένωσης πριν από την οδηγία 2019/944 και τον κανονισμό 2019/943.
35 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι από την απόφαση περί παραπομπής προκύπτει σαφώς ότι δεν υπήρξε εξωτερική παρέμβαση στον μετρητή και ότι, ως εκ τούτου, στο μέτρο που τα πέντε προδικαστικά ερωτήματα αφορούν την υπόθεση δυσλειτουργίας του εν λόγω εξοπλισμού που οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση, τα ερωτήματα αυτά είναι υποθετικά και, ως εκ τούτου, απαράδεκτα.
36 Προκειμένου να ελεγχθεί το παραδεκτό της υπό κρίση αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως, υπενθυμίζεται καταρχάς ότι, κατά πάγια νομολογία, στο πλαίσιο διαδικασίας προδικαστικής αποφάσεως, δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο, λαμβανομένης υπόψη της κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ αυτού και των εθνικών δικαστηρίων, να ελέγξει εάν η απόφαση περί παραπομπής ελήφθη σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες οργάνωσης και διαδικασίας των δικαστηρίων. Επιπλέον, το Δικαστήριο οφείλει να συμμορφώνεται με την απόφαση αυτή μέχρις ότου αυτή ανατραπεί στο πλαίσιο τυχόν ένδικων μέσων που προβλέπονται από το εθνικό δίκαιο (απόφαση της 21ης Δεκεμβρίου 2023, Royal Antwerp Football Club, C‑680/21, EU:C:2023:1010, σκέψη 28 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
37 Συνεπώς, δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο να λάβει θέση, εν προκειμένω, επί της πιθανής παραβίασης, από την απόφαση περί παραπομπής, των εθνικών δικονομικών κανόνων.
38 Επιπλέον, πρέπει επίσης να υπομνησθεί ότι, κατά πάγια νομολογία, το εθνικό δικαστήριο έχει αποκλειστική δικαιοδοσία να διαπιστώσει και να εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά της διαφοράς της κύριας δίκης. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο έχει την εξουσία να αποφαίνεται μόνο επί της ερμηνείας ή του κύρους ενός κειμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το πρίσμα της πραγματικής και νομικής κατάστασης όπως αυτή περιγράφεται από το αιτούν δικαστήριο, προκειμένου να του παράσχει τις απαραίτητες πληροφορίες για την επίλυση της διαφοράς που έχει εκκρεμήσει ενώπιόν του (βλ., συναφώς, αποφάσεις της 16ης Μαρτίου 1978, Oehlschläger, 104/77, EU:C:1978:69, σκέψη 4, και της 24ης Οκτωβρίου 2019, État belge, C‑35/19, EU:C:2019:894, σκέψη 28). Κατά συνέπεια, ακόμη και όταν τα πραγματικά στοιχεία που περιέχονται στην απόφαση περί παραπομπής αμφισβητούνται από διάδικο της κύριας δίκης, τα υποβληθέντα ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν βάσει των στοιχείων που επισημαίνει το αιτούν δικαστήριο (βλ., συναφώς, απόφαση της 20ής Μαρτίου 2025, Sumitomo Chemical Agro Europe, C‑809/23, EU:C:2025:195, σκέψεις 42 και 43).
39 Συνεπώς, δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο να λάβει θέση επί των πραγματικών περιστατικών που περιέχονται στην απόφαση περί παραπομπής, την ακρίβεια των οποίων αμφισβητεί η ERM Zapad.
40 Δεύτερον, όσον αφορά τη λυσιτέλεια των υποβληθέντων ερωτημάτων για την επίλυση της διαφοράς, υπενθυμίζεται, αφενός, ότι, κατά πάγια νομολογία, εναπόκειται αποκλειστικά στο εθνικό δικαστήριο που έχει επιληφθεί της κύριας δίκης, το οποίο φέρει την ευθύνη για την επακόλουθη δικαστική απόφαση, να εκτιμήσει, υπό το πρίσμα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της διαφοράς αυτής, τόσο την ανάγκη έκδοσης προδικαστικής αποφάσεως για την έκδοση απόφασης όσο και τη λυσιτέλεια των ερωτημάτων που υποβάλλει στο Δικαστήριο. Συνεπώς, τα υποβληθέντα από τα εθνικά δικαστήρια ερωτήματα τεκμαίρονται λυσιτελώς και ότι το Δικαστήριο μπορεί να αρνηθεί να αποφανθεί επί των ερωτημάτων αυτών μόνο εάν είναι προφανές ότι η ζητούμενη ερμηνεία δεν έχει καμία σχέση με τα πραγματικά περιστατικά ή τον σκοπό της κύριας δίκης, εάν το πρόβλημα είναι υποθετικό ή εάν το Δικαστήριο δεν διαθέτει τα πραγματικά ή νομικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για να δώσει χρήσιμη απάντηση στα ερωτήματα αυτά (απόφαση της 21ης Δεκεμβρίου 2023, Royal Antwerp Football Club, C‑680/21, EU:C:2023:1010, σκέψη 35 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
41 Εν προκειμένω, μολονότι οι διάδικοι της κύριας δίκης διαφωνούν ως προς τη φύση και το αντικείμενο της διαφοράς της κύριας δίκης, κανένα από τα εν λόγω μέρη δεν αμφισβητεί την πραγματική της φύση, η οποία, άλλωστε, προκύπτει σαφώς από τις δηλώσεις του αιτούντος δικαστηρίου που συνοψίζονται στις σκέψεις 13 έως 18 της παρούσας αποφάσεως. Επιπλέον, οι ίδιες αυτές δηλώσεις καταδεικνύουν ότι τα ερωτήματα που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο σχετικά με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης δεν είναι προδήλως και εντελώς άσχετα με τα πραγματικά περιστατικά και το αντικείμενο της διαφοράς της κύριας δίκης, όπως προκύπτει από την απόφαση περί παραπομπής.
42 Είναι σημαντικό να επισημανθεί, ωστόσο, ότι το αιτούν δικαστήριο υποβάλλει τα πέντε προδικαστικά του ερωτήματα σε σχέση με δύο εναλλακτικές πραγματικές καταστάσεις, δηλαδή την υπόθεση στην οποία η δυσλειτουργία του επίμαχου μετρητή οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση και την υπόθεση στην οποία η δυσλειτουργία αυτή δεν οφείλεται.
43 Ωστόσο, στην απόφαση περί παραπομπής αναφέρεται σαφώς ότι η εν λόγω δυσλειτουργία δεν οφειλόταν σε εξωτερική παρέμβαση.
44 Κατά συνέπεια, στο μέτρο που τα ερωτήματα αφορούν υπόθεση η οποία δεν αντιστοιχεί στην πραγματική κατάσταση της κύριας δίκης, όπως περιγράφεται στην απόφαση περί παραπομπής, δηλαδή ότι η δυσλειτουργία του μετρητή οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση, τα ερωτήματα αυτά είναι υποθετικά και, ως εκ τούτου, απαράδεκτα.
45 Από την άλλη πλευρά, η ERM Zapad φαίνεται να συνάγει το απαράδεκτο των προδικαστικών ερωτημάτων από το γεγονός ότι η επίμαχη στην κύρια δίκη περίπτωση δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 2019/943, της οδηγίας 2019/944 ή της οδηγίας 2011/83.
46 Ωστόσο, αρκεί η διαπίστωση ότι, όταν, όπως εν προκειμένω, δεν είναι προφανές ότι η ερμηνεία διάταξης του δικαίου της Ένωσης δεν έχει καμία σχέση με τα πραγματικά περιστατικά ή τον σκοπό της διαφοράς της κύριας δίκης, η ένσταση που στηρίζεται στη μη εφαρμογή της διάταξης αυτής στην κύρια δίκη δεν αφορά το παραδεκτό της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως, αλλά αφορά την ουσία των ερωτημάτων (αποφάσεις της 28ης Οκτωβρίου 2021, Komisia za protivodeystvie na korruptsiyata i za otnemane na nezakonno pridobitoto imushtestvo, C‑319/19, EU:C:2021:883, σκέψη 25, και, συναφώς, της 24ης Ιουλίου 2023, Lin, C‑107/23 PPU, EU:C:2023:606, σκέψη 66 και η εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
47 Τρίτον, όσον αφορά την προβαλλόμενη έλλειψη αμφιβολίας ως προς την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης που ζητείται, ιδίως λόγω της ύπαρξης νομολογίας του Δικαστηρίου επί του θέματος, αρκεί να υπομνησθεί ότι, ακόμη και υπό την παρουσία νομολογίας που επιλύει το επίμαχο νομικό ζήτημα, τα εθνικά δικαστήρια διατηρούν το ευρύτερο δυνατό δικαίωμα να παραπέμψουν το ζήτημα στο Δικαστήριο, εφόσον το κρίνουν σκόπιμο, χωρίς το γεγονός ότι οι διατάξεις των οποίων την ερμηνεία ζητείται έχουν ήδη ερμηνευθεί από το Δικαστήριο να έχει ως αποτέλεσμα να εμποδίζει το τελευταίο να αποφανθεί εκ νέου (απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2021, Consorzio Italian Management και Catania Multiservizi, C‑561/19, EU:C:2021:799, σκέψη 37 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
48 Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω σκέψεων, τα προδικαστικά ερωτήματα είναι απαράδεκτα, καθόσον αφορούν την περίπτωση κατά την οποία η δυσλειτουργία του επίμαχου μετρητή οφείλεται σε εξωτερική παρέμβαση.
Επί των προκαταρκτικών ερωτημάτων
49 Με τα προδικαστικά ερωτήματά του, τα οποία πρέπει να εξεταστούν από κοινού, το αιτούν δικαστήριο ερωτά, κατ’ ουσίαν, αν το άρθρο 18, παράγραφοι 1, 7 και 8, του κανονισμού 2019/943, το άρθρο 10, παράγραφος 4, το άρθρο 46, παράγραφος 2, στοιχείο δ’, και το άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο α’, της οδηγίας 2019/944, καθώς και το άρθρο 27 της οδηγίας 2011/83 πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι, όταν, λόγω δυσλειτουργίας ενός μετρητή, η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει ένας οικιακός πελάτης δεν μπορεί να μετρηθεί σωστά, ένα ποσό που υπολογίζεται βάσει μιας εκτιμώμενης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να τιμολογηθεί στον εν λόγω πελάτη.
50 Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά, είναι απαραίτητο να επαληθευτεί, προκαταρκτικά, εάν το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και των παρόντων οδηγιών περιλαμβάνει τις έννομες συνέπειες μιας τέτοιας δυσλειτουργίας.
51 Συναφώς, πρέπει να σημειωθεί, πρώτον, ότι, όσον αφορά το άρθρο 18, παράγραφοι 1, 7 και 8, του κανονισμού 2019/943, το οποίο αποτελεί αντικείμενο του πρώτου και του τρίτου ερωτήματος, αυτό ορίζει, κατ’ ουσίαν, ότι τα τέλη πρόσβασης στο δίκτυο που εφαρμόζονται από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων, όπως και τα τιμολόγια διανομής, πρέπει να αντικατοπτρίζουν το κόστος, να είναι διαφανή και να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη διασφάλισης της ασφάλειας και της ευελιξίας των δικτύων. Επιπλέον, τα τιμολόγια διανομής περιλαμβάνουν το κόστος που βαρύνει τους φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων διανομής για την οικονομικά αποδοτικότερη λειτουργία και ανάπτυξη των δικτύων τους.
52 Ωστόσο, τίποτα σε αυτές τις διατάξεις δεν μας επιτρέπει να θεωρήσουμε ότι καλύπτουν τις νομικές συνέπειες μιας δυσλειτουργίας του μετρητή.
53 Δεύτερον, όσον αφορά την οδηγία 2019/944, είναι σημαντικό να τονιστεί, πρώτον, ότι το άρθρο 10, παράγραφος 4, αυτής, το οποίο αποτελεί αντικείμενο του πέμπτου ερωτήματος, περιορίζεται στη θέσπιση του δικαιώματος των τελικών πελατών να ενημερώνονται από τον προμηθευτή για κάθε πρόθεση τροποποίησης των συμβατικών όρων και, εγκαίρως, για κάθε προσαρμογή της τιμής προμήθειας.
54 Ωστόσο, αφενός, η διαφορά της κύριας δίκης σαφώς δεν αφορά συμβατικές τροποποιήσεις και, ειδικότερα, προσαρμογή τιμών, πόσο μάλλον που οι κανόνες που εφαρμόζει η ERM Zapad καθορίζονται από τον PIKEE.
55 Από την άλλη πλευρά, το δικαίωμα ενημέρωσης που προβλέπεται στο άρθρο 10, παράγραφος 4, της οδηγίας 2019/944 αφορά μόνο τους συμβατικούς όρους που εξαρτώνται από τη βούληση των μερών, συμπεριλαμβανομένης ιδίως της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, και όχι τα τιμολόγια μεταφοράς και διανομής που αποσκοπούν στην αμοιβή του διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς ή διανομής για τη χρήση του συστήματος, τα οποία καθορίζονται από την ρυθμιστική αρχή, σύμφωνα με το άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2019/944.
56 Δεύτερον, το άρθρο 46, παράγραφος 2, στοιχείο δ΄, της οδηγίας 2019/944, το οποίο αποτελεί αντικείμενο του πρώτου ερωτήματος, υποθέτοντας ότι εφαρμόζεται σε οντότητα διαφορετική από διαχειριστή συστήματος μεταφοράς, όπως φαίνεται να είναι η ERM Zapad, περιορίζεται στην συμπερίληψη στη δραστηριότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας «της είσπραξης όλων των χρεώσεων που σχετίζονται με το σύστημα μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των χρεώσεων πρόσβασης, της ενέργειας για την αντιστάθμιση απωλειών και των χρεώσεων για βοηθητικές υπηρεσίες».
57 Ωστόσο, η διάταξη αυτή όχι μόνο δεν καλύπτει καμία έννοια των «τελών για αποζημίωση ζημιών», όπως αναφέρεται στο πρώτο ερώτημα, αλλά σαφώς δεν αφορά τις έννομες συνέπειες της δυσλειτουργίας ενός μετρητή.
58 Τρίτον, σύμφωνα με το άρθρο 59, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, της εν λόγω οδηγίας, το οποίο αποτελεί αντικείμενο του δεύτερου ερωτήματος, η ρυθμιστική αρχή καθορίζει ή εγκρίνει, σύμφωνα με διαφανή κριτήρια, τα τιμολόγια μεταφοράς και διανομής ή τις μεθόδους υπολογισμού τους ή και τα δύο.
59 Επισημαίνεται ότι, πέραν του γεγονότος ότι η κύρια δίκη δεν αφορά το κύρος των κριτηρίων ή των μεθόδων υπολογισμού που προβλέπονται από τον PIKEE ή το αν η ERM Zapad τα τήρησε κατά τον καθορισμό του ποσού που αναγράφεται στο επίδικο τιμολόγιο, το ποσό αυτό δεν αντιστοιχεί σε τιμολόγιο μεταφοράς ή διανομής που αμείβει για τη χρήση των δικτύων μεταφοράς ή διανομής, το οποίο η ERM Zapad ζητά, μέσω του τιμολογίου αυτού, την καταβολή ποσού που αντιστοιχεί στην ηλεκτρική ενέργεια που κατανάλωσε η YL, αλλά δεν μετρήθηκε ορθά.
60 Τρίτον, όσον αφορά την οδηγία 2011/83, ακόμη και αν υποτεθεί ότι, σε αντίθεση με την άποψη της ERM Zapad, η εν λόγω οδηγία εφαρμόζεται στη δραστηριότητα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, το άρθρο 27 αυτής, το οποίο αποτελεί αντικείμενο του τέταρτου ερωτήματος, ορίζει ότι ο καταναλωτής απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής οποιουδήποτε ανταλλάγματος σε περίπτωση μη παραγγελθείσας παροχής, ιδίως ηλεκτρικής ενέργειας.
61 Όπως επισημαίνουν τόσο η ERM Zapad όσο και η Επιτροπή, για να έχει εφαρμογή η διάταξη αυτή, δεν πρέπει να έχει ζητηθεί η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Εν προκειμένω, από την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως προκύπτει σαφώς ότι η YL, βάσει σύμβασης της οποίας το κύρος δεν αμφισβητείται, κατανάλωσε ηλεκτρική ενέργεια κατά την περίοδο κατά την οποία ο επίμαχος μετρητής δεν λειτουργούσε σωστά, επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η παροχή της εν λόγω ηλεκτρικής ενέργειας δεν ζητήθηκε από την YL, ακόμη και ανεξαρτήτως της ταυτότητας του προμηθευτή.
62 Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω σκέψεων, στα υποβληθέντα ερωτήματα πρέπει να δοθούν οι ακόλουθες απαντήσεις:
– Το άρθρο 18 παράγραφοι 1, 7 και 8 του κανονισμού 2019/943 και το άρθρο 10 παράγραφος 4, το άρθρο 46 παράγραφος 2 στοιχείο δ) και το άρθρο 59 παράγραφος 1 στοιχείο α) της οδηγίας 2019/944 πρέπει να ερμηνευθούν ως μη διεπόμενα από τις έννομες συνέπειες δυσλειτουργίας μετρητή ηλεκτρικής ενέργειας και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση κατά την οποία, λόγω τέτοιας δυσλειτουργίας, η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται από οικιακό πελάτη δεν μπορούσε να μετρηθεί σωστά και στον εν λόγω πελάτη χρεώθηκε ποσό που αντιστοιχεί σε εκτιμώμενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας·
– Το άρθρο 27 της οδηγίας 2011/83 πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση κατά την οποία ο καταναλωτής υποχρεούται να πληρώσει για ηλεκτρική ενέργεια που παρέχεται σύμφωνα με έγκυρη σύμβαση, η οποία καταναλώνεται αλλά δεν μετράται ορθά λόγω δυσλειτουργίας μετρητή.
Σχετικά με το κόστος
63 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των εξόδων των εν λόγω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (Ένατο Τμήμα) αποφαίνεται:
1) Άρθρο 18(1), (7) και (8) του κανονισμού (ΕΕ) 2019/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, και άρθρο 10(4), άρθρο 46(2)(δ) και άρθρο 59(1)(α) της οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ,
πρέπει να ερμηνευθεί ως εξής:
Δεν διέπουν τις νομικές συνέπειες της δυσλειτουργίας ενός μετρητή ηλεκτρικής ενέργειας και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση κατά την οποία, λόγω μιας τέτοιας δυσλειτουργίας, η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται από έναν οικιακό πελάτη δεν μπορούσε να μετρηθεί σωστά και ένα ποσό που αντιστοιχεί σε μια εκτιμώμενη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας χρεώθηκε στον εν λόγω πελάτη.
2) Άρθρο 27 της οδηγίας 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, για τα δικαιώματα των καταναλωτών, για την τροποποίηση της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 1999/44/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και για την κατάργηση της οδηγίας 85/577/ΕΟΚ του Συμβουλίου και της οδηγίας 97/7/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,
θα πρέπει να ερμηνεύεται ως εξής:
Δεν ισχύει για την περίπτωση κατά την οποία ένας καταναλωτής καλείται να πληρώσει για ηλεκτρική ενέργεια που παρέχεται σύμφωνα με έγκυρη σύμβαση, η οποία καταναλώνεται αλλά δεν μετράται σωστά λόγω δυσλειτουργίας του μετρητή.
Υπογραφές
