Ορέστης Σεϊμένης – Αρχόντισσα-Ιωάννα Ντουκάκη
Γονική παροχή είναι μια απλή και σημαντική διαδικασία που επιτρέπει στους γονείς να μεταβιβάσουν περιουσία στα παιδιά τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Τα περιουσιακά στοιχεία μπορεί να περιλαμβάνουν:
1) Ακίνητα: Οικογενειακά σπίτια, οικόπεδα ή εξοχικά.
2) Χρήματα: Μετρητά, αποταμιεύσεις ή καταθέσεις.
3) Χαρτοφυλάκια επενδύσεων ή μετοχές.
Η γονική παροχή (Γ.Π.) γίνεται εν ζωή των γονέων σε αντίθεση με τη μεταβίβαση μέσω διαθήκης και δίνεται από τους γονείς στα τέκνα τους με σκοπό την οικιακή τους αποκατάσταση ή την έναρξη ή διατήρηση επαγγέλματος. Αυτό σημαίνει ότι η (Γ.Π.) έχει ως στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν οικονομική και επαγγελματική ανεξαρτησία.
Η γονική παροχή υπόκειται σε μειωμένη φορολογία σε σύγκριση με άλλες μεταβιβάσεις περιουσίας.
Πως μπορεί να ανακαλείται η γονική παροχή. Ο δωρητής έχει δικαίωμα να ανακαλέσει τη (Γ.Π.), αν ο δωρεοδόχος υπέπεσε σε βαρύ παράπτωμα και αποδεικνύεται αχάριστος απέναντι στο δωρητή-γονέα και ιδίως αν αθέτησε την υποχρέωσή του, π.χ. να διατρέφει το δωρητή. Άρθρο 505 του Α.Κ.
Βαρύ παράπτωμα – η αχαριστία: Επομένως για την ανάκληση της (Γ.Π.) απαιτείται παράπτωμα του δωρεοδόχου, το οποίο να είναι βαρύ και να συνιστά αχαριστία. Η αχαριστία, που δικαιολογεί την ανάκληση της (Γ.Π.), θεωρείται η βαριά αντικοινωνική συμπεριφορά ή διαγωγή του δωρεοδόχου, που αποτελεί παράβαση των κανόνων του δικαίου ή των αντιλήψεων περί ηθικής και ευπρέπειας, που επικρατούν στην Κοινωνία η οποία πρέπει να οφείλεται σε υπαιτιότητά του και είναι δυνατόν να του καταλογιστεί. Πρέπει, δηλαδή, ο δωρεοδόχος να εξέλθει από την παθητική απλώς κατάσταση της αγνωμοσύνης και να προβεί έναντι του δωρητή σε ενέργειες ένοχες, που συνιστούν βαρύ παράπτωμα έναντι αυτού, η αντικοινωνική δε συμπεριφορά ή διαγωγή του να μαρτυρεί αχαριστία έναντι του δωρητή-γονέα.
Έτσι αχαριστία μπορεί, κατά τις περιστάσεις, να αποτελεί και η χωρίς σοβαρό λόγο αδιαφορία του δωρεοδόχου γενικώς για την τύχη του δωρητή, όταν ο τελευταίος έχει ανάγκη από περίθαλψη ή ανάγκη εκδηλώσεων αγάπης και ενδιαφέροντος για ψυχολογική του στήριξη, λόγω της δύσκολης ψυχοσωματικής κατάστασης, στην οποία έχει περιέλθει λόγω γήρατος συνοδευόμενης από ασθένεια. Η αδιαφορία αυτή, λόγω των συνθηκών κάτω από τις οποίες ευρίσκεται ο δωρητής, είναι κοινωνικώς αποδοκιμαστέα, εις τρόπον ώστε, όταν συντρέχει να δικαιούται ο δωρητής να ανακαλέσει τη δωρεά, έστω και αν ο δωρεοδόχος, που αδιαφορεί για την τύχη του, δεν ανέλαβε με τη σύμβαση της δωρεάς τέτοια υποχρέωση (όπως διατροφή, φροντίδα, περιποίηση, περίθαλψη του δωρητή-γονέα).
Κρίνεται από τον δικαστή: Εάν αποδεικνύεται η αχαριστία με την συμπεριφορά ή με τη διαγωγή του δωρεοδόχου, και εάν συνιστά ή όχι βαρύ παράπτωμα, κρίνεται από τον δικαστή, ο οποίος για τη διαμόρφωση της κρίσης του, εκτιμά την εν λόγω συμπεριφορά βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, και λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό της υπαιτιότητας του δωρεοδόχου και τυχόν συντρέχον πταίσμα του δωρητή, αποφαίνεται αν η υπ’ αυτού γενομένη δεκτή, ως εμπίπτουσα, κατά αντικειμενική κρίση, στις νομικές έννοιες του βαρέως παραπτώματος και της αχαριστίας συμπεριφορά του δωρεοδόχου, συνιστά και στη συγκεκριμένη περίπτωση βαρύ παράπτωμα και αχαριστία. Η κρίση αυτή του δικαστή της ουσίας ελέγχεται αναιρετικώς, όχι ως προς το εάν έλαβαν χώρα τα συνιστώντα το βαρύ παράπτωμα και την αχαριστία πραγματικά περιστατικά, αλλά ως προς την περαιτέρω αξιολόγηση αν τα περιστατικά, όπως τα δέχθηκε ο δικαστής της ουσίας ότι αποδείχθηκαν, πληρούν ή όχι το πραγματικό των νομικών εννοιών του βαρέως παραπτώματος και της αχαριστίας και κατά συνέπεια δικαιολογούν ή αποκλείουν την εφαρμογή του άρθρου 505 ΑΚ (ΑΠ 39/2021, ΑΠ 515/2020, ΑΠ 35/2020, ΑΠ 1439/2017, ΑΠ 726/2017, ΑΠ 173/2017, ΑΠ 655/2014, AΠ 1429/2013 ΑΠ 390/2023) (27/2025 Τριμελούς Εφετείου Λαμίας)
Πως ασκείται το δικαίωμα της ανάκλησης της (Γ.Π.) λόγω αχαριστίας
Το δικαίωμα ανάκλησής της (Γ.Π.) για την ως άνω αιτία, σύμφωνα με το άρθρο 509 του ΑΚ, ασκείται με μονομερή δήλωση του δωρητή, που απευθύνεται προς το δωρεοδόχο, η οποία είναι άτυπη, ακόμη και αν αφορά ακίνητο, και μπορεί να ασκηθεί και με αγωγή, πρέπει δε να αναφέρεται σε αυτή και ο λόγος της ανάκλησης της δωρεάς για τη συγκεκριμένη αιτία, δηλαδή τα πραγματικά γεγονότα, που συνιστούν το βαρύ παράπτωμα του δωρεοδόχου, τα οποία, βεβαίως, μπορεί να αμφισβητήσει ο δωρεοδόχος ενώπιον του δικαστηρίου, οπότε και θα αποτελέσουν το αντικείμενο της απόδειξης.
Η μη αναφορά στη δήλωση του λόγου ανάκλησης, καθιστά ανίσχυρη την ανάκληση, αφού στερείται ο δωρεοδόχος του δικαιώματος άμυνας εναντίον της ανάκλησης. Επιφέρει δε η δήλωση περί ανάκλησης της δωρεάς τα νόμιμα αποτελέσματά της, από το χρόνο που περιέρχεται στο δωρεοδόχο, υπό την προϋπόθεση της απόδειξης της αληθείας του επικαλούμενου στη δήλωση από το δωρητή ως άνω λόγου ανακλήσεως (ΑΠ 5/2020, ΑΠ 1375/2014, ΑΠ 1832/2011). Κατά συνέπεια, για την ευδοκίμηση της αγωγής περί ανάκλησης της δωρεάς, πρέπει, αφενός ο λόγος αχαριστίας να υπάρχει κατά το χρόνο της ανάκλησης, αφετέρου να αποδείξει ο ενάγων την αλήθεια του αναφερόμενου στη δήλωση ανάκλησης λόγου και αν αυτός αφορά την επιδειχθείσα από το δωρεοδόχο αχαριστία, να αποδείξει το έναντι του βαρύ παράπτωμα, από το οποίο προήλθε αυτή (ΑΠ 35/2020, ΑΠ 1439/2017, ΑΠ 655/2014). (ΑΠ 402/2023, Ιστοσελίδα ΑΠ).
Read more at Taxheaven: https://www.taxheaven.gr/news/70921/anaklhsh-ths-gonikhs-paroxhs-logw-axaristias
