Ούτε η γονική σχέση, ούτε το γεγονός ότι κατά τον χρόνο του ατυχήματος ήταν κυοφορούμενο, αποτελούν εμπόδιο για την αναγνώριση αστικής ευθύνης, εφόσον υπάρχει αδικοπραξία και το ζημιωθέν πρόσωπο γεννήθηκε ζωντανό.
Μπορεί ένα παιδί που γεννήθηκε πρόωρα με (σοβαρή) αναπηρία λόγω τροχαίου ατυχήματος, το οποίο προκάλεσε η κυοφορούσα μητέρα του, να στραφεί κατά της ασφαλιστικής εταιρίας και να αξιώσει αποζημίωση;
Το Μονομελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, με την απόφαση υπ’ αριθμ. 279/2025, απάντησε καταφατικά, κρίνοντας ότι το γεννημένο πλέον τέκνο διαθέτει πλήρες δικαίωμα αξίωσης αποζημίωσης από την ασφαλιστική, η οποία ευθύνεται εγγυητικώς για την αδικοπραξία του οδηγού, ακόμη και όταν πρόκειται για την ίδια τη μητέρα του παθόντος.
Πραγματικά περιστατικά
Αφορμή της υπόθεσης αποτέλεσε ένα τραγικό τροχαίο ατύχημα, που συνέβη στις 17 Ιουλίου 2018, όταν η μητέρα της ενάγουσας, έγκυος σε προχωρημένη κύηση (30ή εβδομάδα), οδηγώντας με αυξημένη ταχύτητα και χωρίς την απαραίτητη προσοχή και συγκέντρωση, έχασε τον έλεγχο του οχήματος της, το οποίο εξετράπη και ανετράπη στο οδόστρωμα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της Τροχαίας και τα πορίσματα της δίκης, η μητέρα κρίθηκε αποκλειστικά υπαίτια, καθώς παραβίασε βασικούς κανόνες του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας για την ασφαλή οδήγηση και όρια της ταχύτητας στις συνθήκες του δρόμου (άρθρα 12 §1β και 19 ΚΟΚ).
Η μητέρα τραυματίστηκε βαριά και απεβίωσε έξι ημέρες αργότερα, ενώ το τέκνο της – και ενάγουσα στην παρούσα υπόθεση – γεννήθηκε πρόωρα, με καισαρική τομή, την ίδια ημέρα του ατυχήματος, καταφέρνοντας να επιβιώσει. Ωστόσο, παρουσίασε από την πρώτη στιγμή βαριές και μόνιμες αναπηρίες, με πολλαπλές σωματικές και νευρολογικές βλάβες, όπως εγκεφαλική παράλυση, σοβαρή διαταραχή της όρασης, αναπνευστική ανεπάρκεια, κινητική δυσλειτουργία και πολυοργανικές επιπλοκές.
Το συνολικό ποσοστό αναπηρίας της, όπως αυτό πιστοποιήθηκε από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές του ΚΕΠΑ, ανέρχεται σε 96%.
Ο πατέρας της, ασκών τη γονική μέριμνα, άσκησε αγωγή αποζημίωσης κατά της ασφαλιστικής εταιρίας του οχήματος της μητέρας, ζητώντας μεταξύ άλλων ποσά για πλαστικές επεμβάσεις, παροχή φροντίδας, ειδική αποζημίωση λόγω μόνιμης αναπηρίας και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
Η κρίση του δικαστηρίου
Σύμφωνα με το μονομελές Εφετείο Θεσσαλονίκης ένα τέκνο που υπέστη βλάβη στην υγεία του από τροχαίο που προκάλεσε η μητέρα του κατά την κύηση, μπορεί πράγματι να αξιώσει αποζημίωση από την ασφαλιστική της εταιρία.
Το Δικαστήριο τόνισε ότι, εφόσον το παιδί γεννήθηκε ζωντανό, αποκτά πλήρη νομική προσωπικότητα, και μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για κάθε βλάβη που υπέστη κατά την κύηση – ακόμη κι αν αυτή προκλήθηκε από την υπαιτιότητα της μητέρας του.
Η ασφαλιστική εταιρία ευθύνεται εγγυητικά, δηλαδή αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του ασφαλισμένου οδηγού, ανεξαρτήτως του ότι πρόκειται για τη μητέρα του παιδιού και ότι, τη στιγμή του ατυχήματος, το παιδί δεν είχε ακόμη γεννηθεί. Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, η αδικοπραξία που τελέστηκε σε βάρος του εμβρύου θεμελιώνει αξίωση αποζημίωσης, εφόσον η ζημία εξακολουθεί και μετά τη γέννησή του.
Το Εφετείο, απορρίπτοντας την έφεση της ασφαλιστικής και κάνοντας δεκτή εν μέρει την έφεση της ενάγουσας, επιδίκασε συνολικά το ποσό των 427.960 ευρώ, αυξάνοντας την αποζημίωση που είχε επιδικάσει αρχικώς το πρωτοδικείο.
Ειδικότερα, αναγνωρίστηκαν:
- 23.440 ευρώ για μελλοντικές πλαστικές επεμβάσεις, προς αποκατάσταση δύσμορφων ουλών.
- 720 ευρώ για την αναγκαία ιατρική παρακολούθηση της όρασης της επί τετραετία
- 73.800 ευρώ για την παρεχόμενη φροντίδα από τον πατέρα και τη γιαγιά της ενάγουσας, για το διάστημα έως 31.8.2026, αφού η ενάγουσα δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί
- 130.000 ευρώ, ως ειδική αποζημίωση βάσει του άρθρου 931 ΑΚ, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρή και ισόβια αναπηρία της ενάγουσας, η οποία επιδρά σε κάθε πτυχή του προσωπικού και κοινωνικού της μέλλοντος
- 200.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη, λόγω των σωματικών και ψυχικών επιπτώσεων που υπέστη.
Από την άλλη, το Δικαστήριο απέρριψε ως πρόωρα ασκηθέντα τόσο το αίτημα για αποζημίωση φροντίδας πέραν του έτους 2026 έως το 2083, λόγω της εξάρτησής του από απρόβλεπτες μελλοντικές συνθήκες, όπως η πορεία της υγείας και το κόστος εργασίας, όσο και το αίτημα για μελλοντικά διαφυγόντα εισοδήματα κατά την περίοδο 2036–2076, κρίνοντας ότι δεν είναι δυνατή η ασφαλής πρόβλεψη της επαγγελματικής κατάστασης της ενάγουσας. Ωστόσο, επισημάνθηκε ότι δεν δημιουργείται δεδικασμένο, και η ενάγουσα διατηρεί το δικαίωμα να επανέλθει στο μέλλον με νέα αγωγή, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις.
Με αυτόν τον τρόπο, το Μονομελές Εφετείο Θεσσαλονίκης αποσαφήνισε τα όρια της ασφαλιστικής κάλυψης και των διεκδικήσεων αποζημίωσης σε τέτοιες σύνθετες και ευαίσθητες περιπτώσεις, κρίνοντας ότι το τέκνο, ακόμη κι αν η βλάβη στην υγεία του οφείλεται σε τροχαίο που προκάλεσε η μητέρα του κατά την κύηση, διατηρεί πλήρες δικαίωμα αποζημίωσης έναντι του ασφαλιστή. Ούτε η γονική σχέση, ούτε το γεγονός ότι κατά τον χρόνο του ατυχήματος ήταν κυοφορούμενο, αποτελούν εμπόδιο για την αναγνώριση αστικής ευθύνης, εφόσον υπάρχει αδικοπραξία και το ζημιωθέν πρόσωπο γεννήθηκε ζωντανό.
