Πέτρος Ραπανάκης
1. Ασφάλιση μερικώς απασχολούμενου αμειβόμενου με ημερήσιο μισθό ίσο ή μεγαλύτερο του Τ.Η. της 1ης Α.Κ.
Σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού των ημερών εργασίας που αναγνωρίζονται στην ασφάλιση του τέως Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 18 του Κ.Α. του Ι.Κ.Α., όταν ο ημερήσιος μισθός του μερικώς απασχολούμενου είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το ποσό του τεκμαρτού ημερομισθίου (Τ.Η.) της 1ης ασφαλιστικής κλάσης (Α.Κ.), που από 1/1/2025 ορίζεται σε 12,57€ ( εγκύκλιος Ε.Φ.Κ.Α. 39/20-12-2024 ), στον έμμισθο (τον αμειβόμενο με μηνιαίο μισθό) εργαζόμενο αναγνωρίζονται:
- Οι ημέρες της πραγματικής του απασχόλησης, εφόσον εργάζεται ορισμένες ημέρες τον μήνα και
- 20 έως 23 ημέρες επί πενθήμερης απασχόλησης ή 25 ημέρες επί 6ήμερης απασχόλησης, εφόσον ο εργαζόμενος αμείβεται με μηνιαίο μισθό.
Στον εργατοτεχνίτη μερικώς απασχολούμενο (τον αμειβόμενο με ημερομίσθιο), που το ημερομίσθιό του είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το ποσό του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσης (από 1/1/2025 ορίζεται σε 12,57€), αναγνωρίζονται τόσες ημέρες ασφάλισης όσες είναι οι ημέρες της πραγματικής του απασχόλησης.
2. Ασφάλιση μερικώς απασχολουμένου αμειβόμενου με ημερήσιο μισθό μικρότερο του Τ.Η. της 1ης Α.Κ. και μεγαλύτερο του Τ.Η. της 1ης Ειδικής Α.Κ.
Οι ημέρες ασφάλισης του μερικώς απασχολούμενου μισθωτού υπολογίζονται σύμφωνα με τις κοινές διατάξεις του τ. Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., όπως προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 8 , τις παρ. 4 , 5 , 7 , 8 , 9 του άρθρου 25 του Α.Ν. 1846/1951 και του άρθρου 18 του Κανονισμού Ασφάλισης του τ. Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., όπως ισχύουν, συνυπολογίζοντας πάντοτε, τον τρόπο αμοιβής (μισθός ή ημερομίσθιο), το μειωμένο ωράριο απασχόλησης, τις ημέρες εργασίας, καθώς το σύστημα λειτουργίας της επιχείρησης (πενθήμερο, εξαήμερο κ.λπ.). Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να γίνεται σύγκριση του ημερήσιου μισθού με το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ασφαλιστικής κλάσης, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά. Για τον τρόπο υπολογισμού των ημερών εργασίας που αναγνωρίζονται στην ασφάλιση του τέως Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., κατά τα ανωτέρω οριζόμενα, όταν ο ημερήσιος μισθός είναι μικρότερος του Τεκμαρτού Ημερομισθίου (Τ.Η.) της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης(Α.Κ.), στην περίπτωση αυτή σαφώς ορίζεται ότι οι ημέρες εργασίας υπολογίζονται κατά μήνα, δια της διαιρέσεως του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών δια του ποσού του εκάστοτε ισχύοντος τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης Α.Κ.,
Κατά συνέπεια, οι μερικώς απασχολούμενοι μισθωτοί που αμείβονται από 1/1/2025 με ημερήσιο μισθό μικρότερο του Τεκμαρτού Ημερομισθίου (Τ.Η.) της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης (12,57€) και ταυτόχρονα μεγαλύτερο του Τ.Η. της 1ης Ειδικής Ασφαλιστικής Κλάσης,(9,12€), ανεξάρτητα από τον τρόπο αμοιβής (μηνιαίος μισθός ή ημερομίσθιο), οι ημέρες ασφάλισης που τους αναγνωρίζονται είναι όσες ημέρες προκύψουν από την διαίρεση του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών δια του εκάστοτε ισχύοντος τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσης. Το κλάσμα που τυχόν θα προκύψει από τη διαίρεση θεωρείται ως πλήρης ημέρα εργασίας, για την οποία ο ασφαλισμένος και ο εργοδότης υποχρεούνται στην καταβολή της εισφοράς της πρώτης ασφαλιστικής κλάσης.
| Ημέρες ασφάλισης = | Σύνολο αποδοχών μισθωτού |
| T.Η. 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης |
Άρα, οι ασφαλιστικές εισφορές εν προκειμένω δεν μπορούν να υπολογισθούν με ημερήσιο μισθό μικρότερο του Τ.Η. της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης.
Επισημαίνεται ότι, από την 1η Ιανουαρίου 2025:
- το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ασφαλιστικής κλάσης, ανέρχεται στα 12,57€ και
- το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης, ανέρχεται στα 9,12€.
3. Ασφάλιση μερικώς απασχολουμένου αμειβόμενου με ημερήσιο μισθό ίσο ή μικρότερο της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης (9,12 €)
Με τις διατάξεις των άρθρων 38 και 39 του Ν.1892/1990 ( εγκύκλιος Ι.Κ.Α. 95/1992 ), όπως ισχύουν σήμερα, ρυθμίζονται τα θέματα της ασφάλισης των μερικώς απασχολουμένων που αμείβονται με ημερήσιο μισθό ίσο ή μικρότερο από την 1η ειδική ασφαλιστική κλάση, όπως ισχύει κάθε φορά (από 1/1/2025 ορίζεται σε 9,12€). Σχετικά με τις ημέρες εργασίας που αναγνωρίζονται στην ασφάλιση του τ. Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. στην περίπτωση αυτή ορίζονται τα εξής:
Οι μερικώς απασχολούμενοι και αμειβόμενοι με ημερήσιο μισθό ίσο ή μικρότερο από την 1η ειδική ασφαλιστική κλάση αναγνωρίζουν στην ασφάλιση όλες τις ημέρες που πραγματοποιούν σε κάθε μισθολογική περίοδο καταβάλλοντας τις εισφορές που αναλογούν στο τεκμαρτό ημερομίσθιο (Τ.Η.) της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης.
Επίσης, για τους ανωτέρω εφαρμόζονται οι διατάξεις που ισχύουν για όσους εργάζονται με το σύστημα της πενθήμερης κατά εβδομάδα εργασίας. Δηλαδή, εάν απασχολούνται για 3 τουλάχιστον ημέρες την εβδομάδα αναγνωρίζουν στην ασφάλιση μια επιπλέον ασφαλιστέα ημέρα την εβδομάδα. Οι ασφαλιστέες αποδοχές της επιπλέον ημέρας θα καθορίζονται από το εκάστοτε ισχύον τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης ( εγκύκλιος Ε.Φ.Κ.Α. 34/13-8-2018 ).
Ειδικότερα, στην παρ. 2 του άρθρου 39του ανωτέρω νόμου ορίζεται ότι: «Κατ΄ εξαίρεση στην ασφάλιση του μερικώς απασχολουμένου, ανεξαρτήτως του αν αμείβεται με μισθό ή ημερομίσθιο αναγνωρίζονται όλες οι ημέρες εργασίας που πραγματοποιεί σε κάθε μισθολογική περίοδο, εφαρμοζομένων αναλόγως και των διατάξεων για την αναγνώριση περισσότερων ημερών εργασίας επί πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας».
Επίσης, στην παρ. 4 του άρθρου 39 του Ν.1892/1990 ορίζεται ότι: «Οι εισφορές υπολογίζονται στις καταβαλλόμενες αποδοχές, σε καμιά όμως περίπτωση για τον υπολογισμό των εισφορών για κάθε ημέρα εργασίας που αναγνωρίζεται στην ασφάλιση κατά τους ορισμούς της προηγουμένης παραγράφου, δεν μπορεί να ληφθούν υπόψη αποδοχές μικρότερες των αντιστοιχουσών στο εκάστοτε τεκμαρτό ημερομίσθιο της ειδικής ασφαλιστικής κλάσης του Ι.Κ.Α.». Στις περιπτώσεις αυτές ασφάλισης βάσει της 1ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης (Α.Κ.) πρέπει να γίνεται υπόμνημα από την επιχείρηση στο οικείο υποκατάστημα Ι.Κ.Α., στο οποίο να αναφέρονται οι συγκεκριμένοι μισθωτοί που ασφαλίζονται με την 1η ειδική Α.Κ. και οι εργαζόμενοι αυτοί να καταχωρούνται σε ξεχωριστή Α.Π.Δ..
4. Ημέρες ασφάλισης μισθωτού που απασχολείται επί πενθήμερο με 7 ώρες ημερήσιο ωράριο
Επί πενθήμερης απασχόλησης για επτά (7) ώρες ημερησίως ο εργαζόμενος απασχολείται πέραν των έξι (6) ωρών και σαράντα (40) λεπτών για είκοσι (20) λεπτά. Διευκρινίζεται ότι, οι έξι ώρες και σαράντα λεπτά συνιστούν το πλήρες ημερήσιο ωράριο επί εξαήμερης απασχόλησης.
Τα 20 λεπτά πέραν των 6 ωρών και 40 λεπτών (6 ώρες + 40 λεπτά + 20 λεπτά = 7 ώρες) x 5 ημέρες την εβδομάδα = 100 λεπτά, ήτοι μια (1) ώρα και σαράντα λεπτά (ήτοι 1,667 για το λόγο ότι είναι συμμιγής αριθμός). Αν η αμοιβή του εργαζόμενου που αντιστοιχεί στο διάστημα αυτό είναι ίση ή μεγαλύτερη του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσης (του ποσού των 12,57€), τότε ο εργαζόμενος δικαιούται είκοσι πέντε (25) ημέρες ασφάλισης κατά μήνα.
`Αρα, αν επιλυθεί η πρωτοβάθμια εξίσωση: 1,667 x Ωρομίσθιο = 12,57€, τότε Ωρομίσθιο = (12,57/ 1,667) = 7,542€, γεγονός που σημαίνει ότι στην περίπτωση που το ωρομίσθιο ενός υπαλλήλου είναι ίσο ή μεγαλύτερο των 7,55€ και εφόσον απασχολείται επί πενθήμερο με 7 ώρες ημερήσιο ωράριο (35ωρο εβδομαδιαία), παγιώνει δικαίωμα 25 ημερών ασφάλισης μηνιαίως.
5. Μερικώς απασχολούμενος καθηγητής φροντιστηρίου μέσης εκπαίδευσης και κέντρου ξένων γλωσσών
Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 30 του Ν.4415/2016 , όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 11 του άρθρου 56 του Ν. 4472/2017 : «Το εβδομαδιαίο ωράριο πλήρους διδακτικής απασχόλησης στα φροντιστήρια και τα κέντρα ξένων γλωσσών καθορίζεται στις είκοσι μία (21) διδακτικές ώρες, κατ΄ αντιστοιχία με το ωράριο των εκπαιδευτικών της δημόσιας δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ως ο μέσος όρος του μέγιστου και του ελάχιστου ωραρίου τους …………. Η συμπλήρωση πλήρους εβδομαδιαίου ωραρίου αντιστοιχεί σε είκοσι πέντε (25) ένσημα μηνιαίως, ανεξαρτήτως της κατανομής των διδακτικών ωρών μέσα στην εβδομάδα».
Στο πλαίσιο αυτό και σύμφωνα με το έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας υπ΄ αριθμ.Φ.10141/οικ.33777/878/27-06-18 και την εγκύκλιο Ε.Φ.Κ.Α. 34/13-8-2018, στη περίπτωση καθηγητή με μειωμένο ωράριο διδακτικής απασχόλησης την εβδομάδα – κάτω από 21 ώρες την εβδομάδα – για τον υπολογισμό των ημερών ασφάλισης ανά μήνα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του τ. Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.. Η ανωτέρω ρύθμιση τυγχάνει εφαρμογής από 01/09/2018 και εφεξής.
Κατά συνέπεια, και για τον καθηγητή φροντιστηρίων μέσης εκπαίδευσης και κέντρων ξένων γλωσσών θα πρέπει από 1ης Σεπτεμβρίου 2018 και εφεξής να γίνεται σύγκριση του ημερήσιου μισθού με το τεκμαρτό ημερομίσθιο της 1ης ασφαλιστικής κλάσης, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά (από την 01/10/2008 έως και σήμερα: 11,06€). Αν ο ημερήσιος μισθός του καθηγητή είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το ποσό του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσης, εφόσον υπάρχει απασχόληση ορισμένες ημέρες τον μήνα, τότε αναγνωρίζονται ως ημέρες ασφάλισης οι ημέρες της πραγματικής του απασχόλησης. Επί πενθήμερης απασχόλησης ο μερικώς απασχολούμενος καθηγητής ασφαλίζεται για όσες ημέρες εργάζεται. Διευκρινίζεται ότι, οι εργάσιμες ημέρες ενός μηνός με καθεστώς πενθημέρου κυμαίνονται ανάλογα το μήνα από 20 έως 23.
Επί 6ήμερης απασχόλησης, ο καθηγητής που εργάσθηκε ή είχε δικαίωμα αμοιβής για όλες τις εργάσιμες ημέρες του μήνα και ο οποίος αμείβεται με μηνιαίο μισθό, ασφαλίζεται για 25 ημέρες.
6. Ασφάλιση μερικώς απασχολούμενου αμειβομένου βάσει κυμαινόμενων αποδοχών
Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 18 του Κανονισμού Ασφάλισης του τέως Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., ορισμένες κατηγορίες μισθωτών, μεταξύ των οποίων είναι οι σερβιτόροι, οι μπάρμαν, οι περιοδεύοντες πωλητές, οι βοηθοί σερβιτόρων και οι βοηθοί μπάρμαν, επειδή αμείβονται είτε εξ΄ ολοκλήρου, είτε εν μέρει με ποσοστά, φιλοδωρήματα, προμήθειες, κ.λπ., κατατάσσονται, με απόφαση του Δ.Σ. Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., σε κλάσεις ημερησίων μισθών βάσει του μέσου όρου των τεκμαιρομένων μηνιαίων αποδοχών τους, σύμφωνα με τις οποίες (κλάσεις) και ασφαλίζονται. Η ασφαλιστική αυτή καάταξη κατά τα οριζόμενα στην εγκύκλιο Ε.Φ.Κ.Α. 39/20-12-2024, που είναι σε ισχύ και καθορίζει από 1/1/2025 τα τεκμαρτά ημερομίσθια που αντιστοιχούν σε κάθε ασφαλιστική κλάση είναι ανεξάρτητη από τη διάρκεια της ημερήσιας απασχόλησης και σε αυτήν περιλαμβάνονται οι χορηγούμενες παροχές σε είδος (τροφή, κατοικία, κ.λπ.), τα επιδόματα προϋπηρεσίας, γάμου, οι υπερωρίες, κ.λπ.. Συνεπώς, στην περίπτωση μισθωτού που εντάσσεται στις ανωτέρω κατηγορίες εργαζόμενων, οι ασφαλιστικές του εισφορές υπολογίζονται επί του πλήρους τεκμαρτού ημερομισθίου ακόμη και αν απασχολείται με μειωμένο ωράριο εργασίας.
Το ομότιτλο άρθρο του κ. Πέτρου Ραπανάκη, μαζί με σχετικά παραδείγματα, δημοσιεύθηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2025 του περιοδικού Epsilon7.
