Ο αρνητικός αντίκτυπος από το ηχηρό «No» των Ιταλών στο δημοψήφισμα και την συνεπακόλουθη παραίτηση του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι δεν ξεπέρασε
χθες τα εθνικά σύνορα: Μετά από μια βραχύβια αντίδραση (που οδήγησε το ευρώ σε χαμηλό 20 μηνών στο 1,0503 δολ στις πρωϊνές συναλλαγές της Ασίας), επικράτησαν ψυχραιμότερες σκέψεις, με το σκεπτικό ότι ?σε αντίθεση με το Brexit και την εκλογή Τραμπ- οι επενδυτές είχαν προεξοφλήσει την ετυμηγορία των ιταλικών καλπών, επομένως είχαν προετοιμαστεί αναλόγως.
Ως «κυματοθραύστης» λειτούργησε επίσης η προσδοκία για σχηματισμό τεχνοκρατικής κυβέρνησης (με αποφυγή εκλογών στο άμεσο μέλλον) καθώς και η προειδοποίηση του Ιταλού επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι (την περασμένη εβδομάδα) ότι θα πράξει ό,τι απαιτείται για να αποτρέψει επικίνδυνα «ντόμινο» στις αγορές, παράγοντας που συνέβαλε τα μέγιστα στην εκτόνωση των πιέσεων που ασκήθηκαν αρχικά στα ιταλικά ομόλογα. Στο φόντο αυτό, το ευρώ σημείωσε εντυπωσιακή «αναρρίχηση» από το 1,0503 δολ. στο 1,0790 δολ./ευρώ, ενώ όλα τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια (με την εξαίρεση του Μιλάνου) έκλεισαν με κέρδη, λαμβάνοντας ώθηση από τα θετικά μακροοικονομικά στοιχεία για την Ευρωζώνη (αύξηση λιανικών πωλήσεων, επιτάχυνση της δραστηριότητας στους κλάδους μεταποίησης και υπηρεσιών) αλλά και τη συνεχιζόμενη ευφορία στη Wall Street.
Τραπεζική «βόμβα»
Ο φαινομενικός εφησυχασμός των ξένων αγορών, ωστόσο, δεν κρύβει τα βαριά «σύννεφα» που μαζεύονται στον ορίζοντα του ιταλικού τραπεζικού συστήματος. Και τούτο διότι οι ανακατατάξεις στην ταραγμένη πολιτική σκηνή της χώρας (που έχει αλλάξει 65 πρωθυπουργούς στην μεταπολεμική περίοδο…) καθιστούν επικίνδυνη αποστολή το δύσκολο ?ακόμα και υπό κανονικές συνθήκες- εγχείρημα της άντλησης κεφαλαίων ώστε να θωρακίσουν οι όμιλοι την κεφαλαιακή τους βάση και να ξεκινήσουν το τιτάνιο έργο της εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τους από τα «κόκκινα δάνεια» ύψους 360 δισ. ευρώ, φέρνοντας πιο κοντά την απειλή του bail-in για τις πιο εύθραυστες τράπεζες (από την Monte dei Paschi di Siena έως τις Banca Carige, Veneto Banca και Banca Popolare di Vicenza) σε περίπτωση που βρουν κλειστές τις πόρτες των χρηματαγορών και χρειαστούν κρατική στήριξη.
Monte dei Paschi-Unicredit
Μετά τον Ρέντσι, «θύμα» του ιταλικού δημοψηφίσματος κινδυνεύει να πέσει και η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 5 δισ. ευρώ του πιο «αδύναμου κρίκου» Monte dei Paschi di Siena που πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους για να αποφύγει η τράπεζα τα χειρότερα, δηλαδή πιθανή κρατικοποίηση της οποίας θα έχει προηγηθεί «κούρεμα» μετόχων και ομολογιούχων μειωμένης εξασφάλισης. Κατι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε φυγή καταθέσεων και αποσταθεροποίηση ολόκληρου του κλάδου, εάν λάβει κανείς υπόψη ότι τουλάχιστον 2 δισ. ομόλογα βρίσκοναι στα χέρια ιδιωτών μικροεπενδυτών. Η MPS και οι σύμβουλοί της αποφάσισαν να περιμένουν έως το τέλος της εβδομάδας για να αποφασίσουν εάν θα δρομολογήσουν την αύξηση κεφαλαίου, ελπίζοντας έως τότε να έχει ξεκαθαρίσει ο ορίζοντας της διαδοχής του Ρέντσι.
Στο μεταξύ, σε εξέλιξη βρίσκονται έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις προκειμένου να πεισθεί το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ να τοποθετήσει 1 δις. ευρώ στην Monte dei Paschi, λειτουργώντας ως σημείο αναφοράς για άλλα θεσμικά χαρτοφυλάκια.
Εκτός από την MPS, σε «αναμμένα κάρβουνα» κάθεται και η μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας Unicredit (που αποτελεί και δυνητική απειλή για την ευστάθεια του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος), η οποία ετοιμαζόταν να προαναγγείλει αύξηση κεφαλαίου-μαμούθ ύψους 13 δισ. ευρώ στις…13 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδίου αναδιάρθρωσης. Και ο δικός της σχεδιασμός βρίσκεται στον «αέρα», με την τράπεζα να επιχειρεί να καθησυχάσει τις αγορές επισπεύδοντας την πώληση της θυγατρικής της εταιρείας διαχείρισης ενεργητικού Pioneer στην γαλλική Amundi, από την οποία ευελπιστεί να αντλήσει τουλάχιστον 3,5 δισ. ευρώ…
«Σωσίβιο» Ντράγκι
Ως «κυματοθραύστης» λειτούργησε η προειδοποίηση του Ιταλού επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ότι θα πράξει ό,τι απαιτείται για να αποτρέψει επικίνδυνα «ντόμινο» στις αγορές, παράγοντας που συνέβαλε τα μέγιστα στην εκτόνωση των πιέσεων που ασκήθηκαν αρχικά στα ιταλικά ομόλογα.
«Οχι» από Eurogroup σε χαλάρωση της λιτότητας
Απερρίφθη από το Eurogroup η πρόταση της Κομισιόν να υιοθετηθεί στόχος για πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική κατά 0,5% του ΑΕΠ σε επίπεδο Ευρωζώνης, που θα οδηγούσε σε χαλάρωση της λιτότητας και θα ενέτεινε την πίεση προς την Γερμανία να δαπανήσει περισσότερο. Την ίδια στιγμή, ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ αρνήθηκε να χαλαρώσει τον κλοιό στην Ιταλία, επισημαίνοντας ότι αποτελεί μια από τις οκτώ χώρες της Ευρωζώνης, των οποίων τα σχέδια προϋπολογισμού για το 2017 δεν είναι συμβατά με τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας. Ο κ. Ντάισελμπλουμ μεγάθυμα αποδέχθηκε ότι η Ρώμη δεν μπορεί να δεσμευθεί για την λήψη πρόσθετων μέτρων άμεσα, απαίτησε όμως να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις «στο εγγύς μέλλον»…
ΕΙΠΑΝ
Εβαλντ Νοβότνι, μέλος ΔΣ της ΕΚΤ
«Δεν υπάρχει συστημική τραπεζική κρίση»
«Η διαφορά μεταξύ της Ιταλίας και άλλων χωρών είναι ότι δεν έχει υπάρξει κρατική βοήθεια ούτε μαζικές εξαγορές τραπεζών. Το ενδεχόμενο κρατικής βοήθειας δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά πρέπει να δούμε το θέμα από σωστή σκοπιά. Υπάρχουν προβλήματα σε μεμονωμένες τράπεζες, όχι στο τραπεζικό σύστημα συνολικά. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να λυθούν».
Τζον Κράιαν, επικεφαλής Deutsche Bank
«Προάγγελος αναταράξεων το δημοψήφισμα»
«Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για τη συνταγματική αναθεώρηση στην Ιταλία αποτελεί προάγγελο νέου γύρου αναταράξεων που θα μπορούσαν να διαχυθούν από την αρένα της πολιτικής σε αυτήν της οικονομίας, εγκυμονώντας σοβαρούς κινδύνους για ολόκληρη την Ευρώπη».
Μάικλ Νούναν, υπ. Οικονομικών Ιρλανδίας
«Η ΕΚΤ δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη»
«Είναι πάντα ανησυχητικό όταν κάποιες τράπεεζες είναι αδύναμες και αυτό ισχύει στην περίπτωση της Ιταλίας. Ομως, ο πρόεδρος της ΕΚΤ είναι Ιταλός και δεν μπορώ να φανταστώ μια κατάσταση όπου η ΕΚΤ υπό τον Μάριο Ντράγκι θα αφήσει τις ιταλικές τράπεζες να καταρρεύσουν».
Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών Ε.Ε.
«Οι αρχές της Ρώμης έχουν τον έλεγχο»
«H Ιταλία είναι μια χώρα με σταθερούς θεσμούς και έχω πιστεύω απόλυτα ότι μπορεί να χειριστεί την κατάσταση. Ναι, υπάρχει κάποια πολιτική αβεβαιότητα, αλλά πρόκειται για μια εξαιρετικά σταθερή χώρα με μεγάλη οικονομία. Το αποτελέσμα του δημοψηφίσματος δεν αποτελεί ράπισμα στην ΕΕ, αλλά μια εσωτερική συνταγματική αναθεώρηση που δεν πέρασε».
ΗΜΕΡΗΣΙΑ